Nếu bạn muốn cơ thể săn chắc, hãy đến phòng tập thể dục. Nếu bạn muốn rèn luyện trí não, hãy nghe nhạc. Một bác sĩ tai mũi họng của Johns Hopkins cho biết: “Có rất ít thứ kích thích não bộ theo cách mà âm nhạc làm. Nếu bạn muốn giữ cho bộ não của mình hoạt động tốt, nghe hoặc chơi nhạc là một công cụ tuyệt vời. Nó cung cấp một quá trình tập luyện toàn diện cho não bộ. ”. Bài viết sẽ giúp bạn hiểu rõ hơn vai trò của âm nhạc trong việc thúc đẩy trí não của bạn phát triển.
1. Tác dụng mạnh mẽ của âm nhạc đối với não bộ
Âm nhạc đã được khoa học chứng minh là có tác dụng mạnh mẽ đối với não bộ. Nghiên cứu gần đây cho thấy, âm nhạc có thể giúp ích trong nhiều khía cạnh của não bộ, bao gồm giảm đau, giảm căng thẳng, tăng cường trí nhớ và giảm những chấn thương não. Trong cuốn sách Sức mạnh của âm nhạc, Elena Mannes đã viết, "Các nhà khoa học đã phát hiện ra rằng, âm nhạc kích thích nhiều bộ phận của não hơn bất kỳ một chức năng nào khác trong cơ thể con người." Hãy cùng xem xét một số cách âm nhạc có thể hỗ trợ chữa bệnh và kích thích não bộ con người.
1.1. Giảm đau
“Tôi nghĩ bản thân âm nhạc chính là liều thuốc chữa bệnh. Đó là một biểu hiện tích cực của âm nhạc đối với con người. Tất cả chúng ta đều có thể cảm nhận được. Bất kể chúng ta đến từ bất kỳ một nền văn hóa nào, mọi người đều sẽ yêu âm nhạc." — Billy Joel – một ca sĩ nổi tiếng chia sẻ.
Một nghiên cứu năm 2014 cho thấy, âm nhạc rất hữu ích cho bệnh nhân đau cơ xơ hóa. Nghiên cứu chỉ ra rằng, nghe nhạc thư giãn mà bệnh nhân lựa chọn giúp “giảm đau và tăng khả năng vận động đáng kể”. Các nhà nghiên cứu tin rằng, âm nhạc làm dịu cơn đau vì nghe nhạc sẽ kích hoạt opioid — thuốc giảm đau tự nhiên của cơ thể.
1.2. Giảm stress
Tùy thuộc vào loại nhạc chúng ta nghe, âm nhạc thư giãn có thể giảm bớt căng thẳng bằng cách giảm mức cortisol, là hormone được tiết ra để phản ứng với căng thẳng.
Một nghiên cứu năm 2013 đã chứng minh mối liên hệ giữa âm nhạc và giảm căng thẳng ở bệnh nhân nhi trong phòng cấp cứu. “Trong một thử nghiệm trên mẫu là 42 trẻ em từ 3 đến 11 tuổi, các nhà nghiên cứu của Đại học Alberta đã phát hiện ra rằng, những bệnh nhân nghe nhạc thư giãn trong khi được đặt ống truyền tĩnh mạch cho thấy ít cảm giác đau hơn đáng kể và một số trẻ tỏ ra ít khó chịu hơn đáng kể so với những bệnh nhân không nghe nhạc.” Theo Hiệp hội Tâm lý Hoa Kỳ.
1.3. Tăng cường trí nhớ
Các nghiên cứu liên kết âm nhạc với khả năng tăng cường trí nhớ đã tăng lên kể từ đầu thế kỷ 20, khi nghiên cứu này lần đầu tiên xuất hiện. Nghe một số bản nhạc nhất định có thể đưa tâm trí của chúng ta trở lại thời điểm hàng chục năm trở về trước. Trong một bài đăng trên các diễn đàn về âm nhạc và sức khỏe có tiêu đề “Nghiên cứu chứng minh âm nhạc tăng cường hoạt động của não ở các bệnh nhân mắc bệnh Alzheimer”, các tác giả của nghiên cứu đã trích dẫn bộ phim tài liệu Alive Inside, bộ phim ghi lại cách âm nhạc đánh thức những bệnh nhân bị mất trí nhớ. Nhà thần kinh học Oliver Sacks phát biểu, “Âm nhạc gợi lên cảm xúc và cảm xúc có thể mang theo trí nhớ... Nó mang lại cảm giác của cuộc sống mà không có gì khác có thể làm được.”
Một nghiên cứu năm 2014 đã được thực hiện trên 89 bệnh nhân bị sa sút trí tuệ. Trong đó, bệnh nhân và những người chăm sóc được phân công ngẫu nhiên vào nhóm huấn luyện nghe nhạc 10 tuần, nhóm huấn luyện hát 10 tuần hoặc chăm sóc thường xuyên. Kết quả đã chứng minh “So với việc chăm sóc thông thường, cả ca hát và nghe nhạc đều cải thiện tâm trạng, khả năng định hướng, trí nhớ theo từng giai đoạn xa và gần, cả sự chú ý, chức năng điều hành và nhận thức chung. Ca hát cũng giúp tăng cường trí nhớ ngắn hạn và hiệu quả trí nhớ, cũng như hạnh phúc của người chăm sóc, trong khi nghe nhạc có tác động tích cực rất lớn đến chất lượng cuộc sống của mọi người."
1.4. Động kinh, chấn thương não hoặc đột quỵ
Người ta đã báo cáo rằng, não của những bệnh nhân bị động kinh phản ứng với âm nhạc khác với những người không bị động kinh. “Những người bị động kinh bị co giật khi lên cơn. Tuy nhiên, trong nghiên cứu của chúng tôi, những bệnh nhân bị động kinh đồng bộ với âm nhạc mà không bị co giật.” Christine Charleston, thuộc Trung tâm Y tế Wexner, Đại học Bang Ohio, Mỹ cho biết. Charlton giải thích rằng căng thẳng gây ra các cơn co giật và nói thêm, "Bằng cách nghe nhạc, nhiều bệnh nhân cho biết họ cảm thấy thư giãn."
Theo một nghiên cứu năm 2008, những bệnh nhân đột quỵ nghe nhạc trong giai đoạn đầu sau đột quỵ cho thấy sự cải thiện về khả năng phục hồi. Tác giả của nghiên cứu, Teppo Särkämö, gợi ý rằng bệnh nhân nên bắt đầu nghe nhạc ngay sau khi đột quỵ, vì có nhiều thay đổi xảy ra trong những tuần và tháng đầu tiên hồi phục. Särkämö cho biết: “Chúng tôi nhận thấy rằng ba tháng sau cơn đột quỵ, trí nhớ bằng lời nói được cải thiện từ tuần đầu tiên sau đột quỵ lên 60% ở những người nghe nhạc.”
Vào năm 1973, một phương pháp điều trị dựa trên âm nhạc có tên là Melodic Intonation Therapy đã được phát triển để giúp những người sống sót sau đột quỵ hoặc những người bị chứng mất ngôn ngữ có thể giao tiếp trở lại. Mục đích của liệu pháp là chuyển giọng hát thành lời nói. Theo Research and Hope, mặc dù những bệnh nhân này không nói được nhưng “họ thường có thể hát, đôi khi, với độ lưu loát và rõ ràng như trước khi phát bệnh”.
2. 5 cách giúp áp dụng âm nhạc vào phát triển não bộ
2.1. Học chơi một nhạc cụ giúp tăng cường trí nhớ
Dù là đánh guitar hay thổi sáo, chơi một nhạc cụ nào đó sẽ giúp tăng cường khả năng nhớ lại trí nhớ của bạn và bảo vệ nó khỏi tác hại của lão hóa. Bởi quá trình học nhạc cụ bao gồm một danh sách phức tạp các nhiệm vụ (như đặt ngón tay và đọc các nốt nhạc), do đó, bộ não của bạn phải làm việc nhiều hơn và học ghi nhớ rất tốt. Theo thời gian, não của bạn sẽ học được cách thực hiện nhiều nhiệm vụ cùng lúc mà không bị quá tải và bạn sẽ nhớ thông tin lâu hơn. Ngoài ra, chơi trong một nhóm nhạc (như trong một dàn nhạc) cũng củng cố khả năng của bạn khi mà bạn phải xử lý thông tin trong một bối cảnh phức tạp hơn.
2.2. Luyện tập âm nhạc giúp bạn trở nên thông minh hơn
Học một nhạc cụ giống như một Thế vận hội Olympic cho trí óc. Nó dạy cho não bộ cách giải quyết vấn đề, đó là lý do tại sao những người đã qua đào tạo về âm nhạc thường giỏi toán, khoa học và kỹ thuật hơn trong cuộc sống. Tuy nhiên, thời gian là tất cả: Kết quả sẽ tốt hơn khi bạn bắt đầu ở độ tuổi trẻ hơn. Trí óc của trẻ em vẫn đang trong quá trình hình thành. Bộ não của chúng vẫn đang tích cực phát triển và được nhào nặn. Luyện tập âm nhạc cường độ càng cao thì não bộ của trẻ càng phát triển. Petr Janata, một nhà khoa học thần kinh nhận thức tại Trung tâm Tâm trí và Não bộ thuộc Đại học California Davis cho biết: "[Trong đào tạo âm nhạc], cơ thể bạn đang yêu cầu một loạt các hệ thống nhận thức cốt lõi tham gia... Đã có những nghiên cứu cho thấy, thời điểm trí nhớ qua lời nói của những đứa trẻ học nhạc đã tăng lên."
Tuy nhiên, người lớn vẫn có thể hưởng lợi từ việc đào tạo âm nhạc, bởi vì tâm trí luôn linh hoạt trong suốt cuộc đời của chúng ta. Giữ cho bộ nhớ của bạn luôn hoạt động sẽ giúp làm chậm quá trình suy giảm nhận thức. Vì vậy, không bao giờ là quá muộn để gặt hái những lợi ích từ âm nhạc.
2.3. Hát nhóm giúp bạn hạnh phúc hơn
Hành động ca hát sẽ truyền rung động qua cơ thể, đồng thời làm giảm mức độ cortisol (hormone căng thẳng) và giải phóng endorphin, khiến chúng ta cảm thấy mãn nguyện. Sự thay đổi giai điệu của một nhóm hát làm tiết nhiều dopamine trong cơ thể, dẫn đến cảm giác hưng phấn. Nghiên cứu cho thấy rằng, hát hợp xướng cũng giải phóng kháng thể s-IgA, giúp tăng cường hệ thống miễn dịch của chúng ta - đặc biệt là khi bài hát đang được chơi. Các bác sĩ cho biết, ca hát cũng giúp giải phóng oxytocin (hormone tình yêu), vì vậy, ngay cả khi hát một mình cũng có thể giúp cải thiện tâm trạng ngay lập tức.
2.4. Nghe nhạc xoa dịu nỗi đau
Bạn hay nghe những bản nhạc yêu thích của mình trên đường đi làm? Đó không đơn giản chỉ là một trò tiêu khiển thú vị - một nhóm các nhà nghiên cứu Thụy Điển đã phát hiện ra rằng, thường xuyên nghe nhạc bạn thích sẽ làm giảm mức cortisol của bạn. Nó cũng có thể là một liều thuốc giảm đau tuyệt vời bằng cách vừa làm bạn mất tập trung và vừa thúc đẩy cảm xúc tích cực của bạn. Âm nhạc cũng có khả năng khơi gợi nỗi nhớ. Nỗi nhớ về bản chất là một cơ chế giúp mang lại ý nghĩa trong cuộc sống và giúp chúng ta vượt qua những khoảng thời gian khủng hoảng của mình.
2.5. Đánh trống có thể khởi động chức năng não bộ
Bộ não đồng bộ hóa một cách bản năng theo nhịp điệu, bất kỳ và tất cả các loại nhịp điệu - điều này giải thích tại sao bạn sẽ đi bộ (hoặc chạy) theo một nhịp điệu nào đó trong tiềm thức. Vì vậy, âm nhạc có nhịp điệu (chẳng hạn như tiếng trống) tác động vào não bộ theo một cách rất đặc biệt. Các nhạc cụ bộ gõ dễ học hơn rất nhiều so với đàn cello và bạn có thể nhận được kết quả ngay lập tức từ sự kết hợp của âm thanh, độ rung và trải nghiệm hình ảnh.
Trên thực tế, các nhà trị liệu sử dụng tiếng trống để tiếp cận những bệnh nhân bị sa sút trí tuệ nặng và Alzheimer, những người thường không phản ứng với kích thích bên ngoài. Nhà trị liệu âm nhạc thần kinh Kimberly Sena Moore nhớ lại một buổi học tại nhà của một cựu chiến binh, nơi những bệnh nhân Alzheimer bị suy giảm nghiêm trọng đã được khuấy động bằng một bài tập đánh trống đơn giản. "Tất cả đều nằm trong một vòng tròn kết nối và bạn có thể thấy sự thay đổi của họ ngay lập tức," cô nói. "Đã có nhiều giao tiếp bằng mắt hơn, có một số người nở nụ cười, có sự tương tác xã hội ở họ, họ cũng chú ý và phản hồi tiếng trống bên trong chính bản thân họ và những gì người khác đang làm. Đó là phản hồi cảm giác tự động." Mặc dù vậy, đánh trống không chỉ mang lại lợi ích cho những người bị sa sút trí tuệ hoặc mắc bệnh Alzheimer. Các nghiên cứu chứng minh rằng, đánh trống là một liều thuốc giảm căng thẳng tuyệt vời ngay cả đối với những người có bộ não khỏe mạnh.
Khi nói đến âm nhạc như một liệu pháp, đánh trống là phương pháp được lựa chọn nhưng việc rèn luyện âm nhạc nói chung cũng có sức mạnh tái tạo đáng kinh ngạc đối với tâm trí con người. Các chuyên gia vẫn đang cố gắng tìm hiểu cách bộ não của chúng ta có thể nghe và chơi nhạc. Hệ thống âm thanh nổi tạo ra các rung động truyền trong không khí và bằng cách nào đó đi vào bên trong ống tai. Những rung động này làm kích thích màng nhĩ và được truyền thành tín hiệu điện truyền qua dây thần kinh thính giác đến thân não, nơi nó được tập hợp lại thành thứ mà chúng ta cảm nhận được như âm nhạc. Chúng ta chỉ biết rằng, âm nhạc thực sự có thể thay đổi nhiều mặt trong đời sống hàng ngày của mỗi người và chúng ta nên tận dụng nó để phát triển sức khỏe bản thân cả về thể chất lẫn tinh thần.
Hãy theo dõi trang web: Vinmec.com thường xuyên để cập nhật nhiều thông tin hữu ích khác.
Để đặt lịch khám tại viện, Quý khách vui lòng bấm số HOTLINE hoặc đặt lịch trực tiếp TẠI ĐÂY. Tải và đặt lịch khám tự động trên ứng dụng MyVinmec để quản lý, theo dõi lịch và đặt hẹn mọi lúc mọi nơi ngay trên ứng dụng.
Bài viết tham khảo: webmd.com, thetabernaclechoir.org, hopkinsmedicine.org
