7 điều khó ưa thường gặp khi mang thai

Những thay đổi nội tiết tố trong thời kỳ mang thai có thể gây ra các triệu chứng và thường gây khó chịu khác nhau trên khắp cơ thể bà bầu.

Bài viết được tư vấn chuyên môn bởi các Bác sĩ Sản phụ khoa - Khoa sản phụ khoa, Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Hải Phòng

1. Ốm nghén khi mang thai

Hơn 60% phụ nữ sẽ bị ốm nghén, bất kể ngày đêm, cảm giác muốn nôn này không hề hiếm thấy. Ốm nghén khác nhau ở mỗi người, một số chỉ cảm thấy muốn nôn và số khác thì nôn thật. Đáng chú ý là các nhà nghiên cứu vẫn không thể xác định chính xác nguyên nhân gây ra tình trạng ốm nghén.

Hầu hết phụ nữ sẽ trải nghiệm dấu ấn khó quên này chỉ trong quý thứ nhất, trong khi những người khác sẽ bị tình trạng này trong suốt thời gian mang thai. Tuy nhiên một số nghiên cứu cho thấy phụ nữ ốm nghén nhiều thì em bé có chỉ số IQ cao hơn.

Cách giảm và tránh ốm nghén

• Ăn thực phẩm giàu đạm: đạm giúp giảm triệu chứng ốm nghén.
• Các sản phẩm có chứa gừng được chứng minh lâm sàng giúp giảm ốm nghén và an toàn cho cả mẹ và bé. Cho dù sử dụng giọt uống gừng, viên nang gừng hoặc trà gừng, gừng đều có tác dụng.
• Uống vitamin B6 hàng ngày.
• Nạp nhiều nước.
• Đừng bật dậy khỏi giường quá nhanh vào buổi sáng. Ngồi dậy quá nhanh có thể gây mất cân bằng cơ thể.

Nếu bà mẹ bị ốm nghén nặng, hay còn gọi là hội chứng gravidarum hyperemesis, hãy tham vấn ý kiến bác sĩ Sản để được kê đơn thuốc chống buồn nôn và / hoặc hướng dẫn dinh dưỡng nghiêm ngặt (vô cùng vô cùng nhạt, cùng với thực phẩm dễ tiêu hóa).

2. Thiếu sức sống/ Lờ đờ/ Mệt mỏi

Một triệu chứng thường gặp khác của mang thai là cảm giác mệt mỏi, thường kéo dài suốt quý thứ nhất và quý thứ ba của thai kỳ. Hơn một nửa thai phụ bị triệu chứng này hành hạ, phần lớn chỉ muốn tìm một chỗ kín đáo để cuộn tròn và chợp mắt.

Cơ thể người mẹ đang sản xuất nhiều hormone mới và tạo ra nhiều thay đổi để chuẩn bị cho sự phát triển của thai nhi. Cơ thể người mẹ cũng tạo ra nhiều máu hơn để mang chất dinh dưỡng đến em bé, làm tăng áp lực lên tim và các cơ quan khác. Căng thẳng tinh thần và cảm xúc cũng là lý do khiến mẹ có thể cảm thấy kiệt sức.

Mẹ cũng có thể bị khó ngủ ở giai đoạn sau của thai kì do phải đi vệ sinh thường xuyên, chuột rút chân và ợ nóng.

Mệt mỏi có thể là một triệu chứng thiếu máu, đặc biệt là do thiếu sắt. Cơ thể mẹ cần sắt để tạo ra huyết sắc tố, chất trong các tế bào hồng cầu cho phép chúng mang oxy đến các mô của mẹ và cho em bé. Theo Đại học Sản phụ khoa Hoa Kỳ (ACOG), nhu cầu sắt của mẹ tăng gấp đôi lên 27 mg khi mang thai do nhu cầu của em bé, lượng máu bổ sung do cơ thể mẹ tạo ra và lượng máu mất dự tính trong khi sinh.

Hầu hết các vitamin uống trước sinh có chứa đủ chất sắt để hỗ trợ cho nhu cầu gia tăng này (ngoại trừ kẹo gummies). Để có đủ dinh dưỡng thông qua thực phẩm, hãy ăn thực phẩm giàu chất sắt như thịt đỏ, thịt gia cầm, cá (tối đa 2-3 phần mỗi tuần), đậu khô, đậu Hà Lan, ngũ cốc tăng cường chất sắt và nước ép mận.

Cách giảm và tránh sự mệt mỏi trong thai kỳ

Để giảm sự thiếu năng lượng và mệt do mang thai, hãy:

• Có nhiều giấc ngủ ngắn trong ngày.
• Ngồi dậy và đi loanh quanh để cơ thể vận động.
• Đi ngủ sớm.
• Giảm việc phải thức dậy đi tiểu bằng cách uống nước sớm hơn trong ngày và tránh uống ít nhất 2 giờ trước khi đi ngủ.
• Giảm thiểu chứng ợ nóng vào ban đêm bằng cách không ăn ngay trước khi đi ngủ (trước 2-3 giờ).
• Duỗi cơ chân trước khi đi ngủ để tránh chuột rút ở chân và kết hợp các loại thực phẩm giàu kali như: chuối, đào, kiwi, khoai tây và rau xanh trong chế độ ăn uống
• Tập thể dục, trừ khi bác sĩ khuyên không nên. Nó có thể cải thiện tâm trạng và mức năng lượng, 30 phút đi bộ hơn 3 lần một tuần.
• Cố gắng dùng bữa mỗi 3-4 giờ và đảm bảo mỗi bữa ăn và bữa ăn nhẹ đều có carbohydrate, protein và chất béo.
• Tăng cường carbohydrate giàu chất xơ (ngũ cốc nguyên hạt, rau có tinh bột, trái cây) giảm thiểu đồ ngọt và ngũ cốc tinh chế.
• Tránh caffeine nếu có thể (200mg được coi là tối đa mỗi ngày).
• Tăng nạp chất lỏng, đặc biệt là nước.
• Giảm căng thẳng.

3. Ợ nóng khi mang thai

Cảm giác ợ nóng duy nhất người mẹ có thể cảm nhận được khi làm tư thế tam giác duỗi trong khi tập yoga trước sinh, bài tập này cũng có thể giảm chứng khó tiêu.

Chứng ợ nóng khi mang thai là một triệu chứng khó chịu với hơn 50% phụ nữ gặp phải, đặc biệt là trong quý thứ hai và thứ ba. Nó thường không phải là một dấu hiệu của một vấn đề nghiêm trọng, nhưng nó có thể khá khó chịu và thậm chí gây đau đớn. Trào ngược dạ dày thực quản thường được gọi là trào ngược axit hay ợ nóng.

Khó tiêu cũng là một triệu chứng thường gặp trong khi mang thai và có thể đi kèm với ợ nóng. Nếu mẹ cảm thấy đầy bụng, chướng hơi, phình bụng, vâng, mẹ đang bị khó tiêu.

Ợ nóng là khi a xít dạ dày bị đẩy lên thực quản (ống nối miệng và dạ dày), tạo cảm giác bỏng rát sau xương ức hoặc xuất hiện ở dạ dày và có xu hướng lan lên trên. Mẹ cũng có thể cảm thấy vị chua trong miệng hoặc chất nôn đang đầy lên trong cổ họng. Ợ nóng phải được điều trị vì nếu để tiếp diễn nhiều lần, nó sẽ khiến mẹ không thể ăn vì đau đớn và nếu mẹ không ăn, bé sẽ không nhận đủ chất dinh dưỡng.

Cách giảm và tránh ợ nóng trong thai kỳ

• Ăn sáu bữa nhỏ trong ngày thay vì ba bữa thông thường, giúp ngăn dạ dày trở nên quá căng.
• Đừng ăn quá gần giờ ngủ, nên ăn trước giờ ngủ 2-3 tiếng.
• Kê cao gối để nằm đầu cao hơn dạ dày. Có thể mua đệm gối để có góc nằm tốt hơn tránh ợ nóng.
• Đừng ăn thức ăn cay hay gây kích thích như sô cô la, thức ăn chiên xào và caffeine.
• Nếu đã thử những cách khác và không có cái nào thật sự có tác dụng, có những loại thuốc kháng tiết được cho là an toàn cho thai phụ. Trước khi tự điều trị bằng thuốc, hãy hỏi ý kiến bác sĩ để xác nhận loại nào an toàn.

4. Táo bón

Có vài lí do khác nhau gây chứng táo bón khi mang thai:

1. Vì sự thay đổi nội tiết, hệ tiêu hóa làm việc chậm lại để giúp mẹ hấp thụ tất cả các vitamin và khoáng chất cho em bé trong bụng.
2. Tử cung bành trướng tăng áp lực lên phần ruột xung quanh làm việc tống chất thải chậm chạp hơn.
3. Lượng sắt nạp tăng từ vitamin cho phụ nữ mang thai cũng là một yếu tố. Hãy tham khảo ý kiến bác sĩ về những lựa chọn khác, như uống liều giảm đi hay chia ra trong ngày.

Cách giảm và tránh táo bón trong thai kỳ

• Tăng cường chất xơ. Thực phẩm tốt bao gồm: đậu Hà Lan, đậu đen, đậu lăng, đậu lima, hạnh nhân, bơ, quả mọng, bánh nướng xốp yến mạch, bột yến mạch,....
• Uống ít nhất 08 ly nước mỗi ngày.
• Uống lợi khuẩn an toàn cho phụ nữ mang thai để giúp duy trì một hệ tiêu hóa khỏe mạnh.
• Tập thể dục nhẹ nhàng có thể giúp ruột nhu động và hệ tiêu hóa hoạt động thường xuyên.
• Uống vitamin cho thai phụ với chất sắt nhẹ đặc biệt để giảm tình trạng táo bón.

5. Mất ngủ

Thuật ngữ mất ngủ bao gồm khó ngủ và /hoặc ngủ không ngon giấc.

Thay đổi nội tiết tố là một trong những lý do lớn nhất dẫn đến mệt mỏi và các vấn đề về giấc ngủ khi mang thai. Những thay đổi này có thể có tác dụng ức chế cơ bắp, có thể dẫn đến ngáy và nghiêm trọng hơn là làm tăng nguy cơ mắc chứng ngưng thở khi ngủ.

Ngoài ra, hormone mới của người mẹ có thể chịu trách nhiệm một phần cho những chuyến đi thường xuyên đến phòng vệ sinh trong đêm. Những sự khó chịu này, cũng như những điều khó ưa gây ra bởi buồn nôn, ợ nóng và các cơn đau khác liên quan đến thai kỳ, có thể dẫn đến mất ngủ. Rối loạn cảm xúc và căng thẳng do mẹ đang thai nghén một thai nhi nặng 3-4 kg cũng là nguyên nhân của chứng mất ngủ.

Một số vấn đề phổ biến về giấc ngủ xảy ra hoặc trở nên tồi tệ hơn khi mang thai là:

• Mất ngủ.
• Hội chứng chân không yên (RLS).
• Chứng ngưng thở lúc ngủ.
• Trào ngược dạ dày thực quản về đêm (GERD ban đêm) / ợ nóng.

Cách giảm và tránh mất ngủ trong thai kỳ

• Lập kế hoạch và ưu tiên thời gian ngủ.
• Cố gắng tập thể dục khoảng 30 phút mỗi ngày trừ khi không được bác sĩ khuyến cáo.
• Ngủ nghiêng về bên trái để cải thiện lưu lượng máu và chất dinh dưỡng cho thai nhi và thận, tránh nằm ngửa trong thời gian dài.
• Sử dụng gối để tạo tư thế thoải mái để giảm bất kỳ sức ép do cơ thể phải gắng sức để giữ tư thế đó.
• Uống nhiều nước trong ngày, đặc biệt là nước lọc và giảm lượng nước nạp vào cơ thể 2 giờ trước khi đi ngủ.
• Ngừng ăn thực phẩm cay, có tính axit hoặc chiên và chia đều các bữa ăn nhỏ hơn trong cả ngày.
• Hiện tượng ngáy thường thấy lúc mang thai, nhưng nếu mẹ có những lúc ngừng thở, hãy kiểm tra chứng ngưng thở lúc ngủ. Tương tự, hãy kiểm tra huyết áp và protein niệu - đặc biệt mẹ bị phù mắt cá chân hoặc đau đầu.
• Nếu mẹ bị Hội chứng Chân không yên, có thể là do thiếu chất sắt hoặc folate nên hãy đi kiểm tra.
• Nếu mẹ khó ngủ, đừng tự ép mình - cố gắng đọc sách hoặc ngồi thiền để thư giãn.
• Sử dụng đèn ngủ thay vì bật đèn trong phòng tắm sẽ giúp mẹ ngủ lại nhanh hơn.
• Thử ngồi thiền để làm não bộ an yên và làm dịu thần kinh của mẹ.

Nên nói chuyện với bác sĩ của bạn về các vấn đề giấc ngủ. Nó có thể là một cảnh báo về sự thiếu hụt dinh dưỡng hoặc vấn đề hô hấp (ngưng thở khi ngủ).

6. Chảy máu nướu và đau răng

Các vấn đề với sức khỏe răng miệng khi mang thai thường bị lu mờ bởi một số triệu chứng rõ ràng hơn, nhưng đây không phải là một vấn đề mẹ có thể bỏ qua. Nhất thiết phải đi khám nha sĩ trong khi mang thai bởi vì bất kỳ nhiễm trùng trong khoang miệng đều có thể có ảnh hưởng tiêu cực đến sức khỏe của em bé.

Triệu chứng răng miệng phổ biến nhất mà phụ nữ mang thai gặp phải là chảy máu nướu răng. Điều này chủ yếu là do sự thay đổi nội tiết tố trong khi mang thai khiến nướu nhạy cảm với sự hiện diện của mảng bám.

Nướu chảy máu, nếu không được điều trị, có thể dẫn đến bệnh nha chu (viêm nướu), vốn được cho có thể là nguy cơ tiềm ẩn đối với trẻ sơ sinh nhẹ cân theo một số nghiên cứu. Nướu chảy máu cũng có thể dẫn đến tụt nướu, khiến răng nhạy cảm với nhiệt độ nóng - lạnh và làm cho răng dễ bị sâu hơn ở đường chân răng. Nha sĩ của bạn có thể đưa ra những gợi ý về điều trị và chăm sóc răng nhẹ nhàng.

Cách giảm và tránh chảy máu nướu trong thai kỳ

• Đánh răng và làm sạch bằng chỉ nha khoa đều đặn, nên làm thật nhẹ nhàng, vì dùng chỉ nha khoa có thể gây chảy máu nếu nướu đã nhạy cảm.
• Đi khám nha sĩ / chuyên gia vệ sinh răng miệng mỗi 3 tháng trong khi mang thai và tiếp tục với tần số này cho đến khi cho con bú xong.
• Ăn uống lành mạnh và uống vitamin trước khi sinh cũng là một yếu tố quan trọng để duy trì sức khỏe răng miệng nói riêng và nói chung trong khi mang thai; thai phụ bắt buộc phải có dinh dưỡng hợp lý.

7. Đau đầu và đau nửa đầu khi mang thai

Nhức đầu khi mang thai có thể là hậu quả của sự thay đổi nội tiết tố, căng thẳng, sung huyết, táo bón, thiếu ngủ, mất nước, huyết áp thấp, lượng đường trong máu thấp và thậm chí là do cai caffeine. Trong một số trường hợp, nó được gây ra bởi tiền sản giật.

Cách giảm và tránh đau đầu trong thai kỳ

• Tư thế đóng vai trò quan trọng để giảm đau đầu, hãy cố đứng dậy và ngồi thẳng lên.
• Nghỉ ngơi nhiều và tập các bài tập thư giãn (giảm căng thẳng).
• Tập thể dục (đi bộ 30 phút mỗi ngày).
• Ăn bữa ăn thường xuyên và có sự cân bằng dinh dưỡng.
• Thực phẩm có thể là tác nhân gây đau đầu hoặc đau nửa đầu. Ăn theo chế độ ăn và tránh các thực phẩm gây đau đầu, chẳng hạn như: sô cô la, caffeine, sữa, thịt có chất bảo quản, ...
• Để cơ thể có đủ nước bằng cách uống ít nhất 8 ly nước một ngày (mất nước cũng có thể là tác nhân gây đau đầu).

Mẹ có thể làm dịu đau đầu hoặc đau nửa đầu bằng cách:

• Chườm đầu hoặc cổ.
• Ăn thường xuyên hơn để tránh hạ đường huyết và uống nhiều nước hơn.
• Massage đầu (hoặc nhờ ai đó làm hộ).
• Nếu mẹ nhạy cảm với ánh sáng và / hoặc âm thanh, hãy thử chặn những thứ này hoặc giảm thiểu (bằng cách sử dụng kính râm, tai nghe để chặn tiếng ồn).
• Dùng một liều acetaminophen (chỉ khi được bác sĩ đồng ý).

Nếu mẹ cảm thấy đau đầu trở nên tồi tệ hơn hoặc xuất hiện đột ngột, đau đầu khác với bình thường, đau đầu đi kèm với thay đổi thị lực, tăng cân đột ngột, đau bụng trên bên phải hoặc sưng ở tay và mặt, hãy gọi bác sĩ ngay lập tức vì đây có thể là dấu hiệu của tiền sản giật.

8. Tiền sản giật

Nhức đầu dữ dội trong quý thứ hai hoặc thứ ba của thai kỳ có thể là dấu hiệu của tiền sản giật hoặc huyết áp cao khi mang thai. Tiền sản giật là một tình trạng không phổ biến ảnh hưởng đến khoảng năm đến mười phần trăm số phụ nữ mang thai. Nhức đầu do tiền sản giật thường có đặc tính ổn định, dai dẳng và cảm giác như có mạch đập.

Những bà mẹ bị tiền sản giật cũng có thể có những triệu chứng như nhìn mờ hoặc nhìn thấy các đốm, tăng cân (hơn nửa kg mỗi ngày), đau ở bụng trên bên phải, tay cũng như mặt bị sưng. Nếu mẹ bị đau đầu ngoài quy tắc hoặc mẹ gặp phải bất kỳ triệu chứng nào trong số này, hãy gọi bác sĩ hoặc nữ hộ sinh ngay lập tức.

Để đặt lịch khám tại viện, Quý khách vui lòng bấm số HOTLINE hoặc đặt lịch trực tiếp TẠI ĐÂY. Tải và đặt lịch khám tự động trên ứng dụng MyVinmec để quản lý, theo dõi lịch và đặt hẹn mọi lúc mọi nơi ngay trên ứng dụng.