Cây trường sinh thảo có tác dụng gì?

Cây trường sinh thảo hay còn có các tên gọi khác như Hồi sinh thảo, Quyển bá, Vạn niên tùng... là một loại thực vật mọc hoang ở nước ta. Đây cũng được xem là một dược liệu thường được dùng trong các bài thuốc Đông y chữa trị một số bệnh lý. Vậy cây trường sinh thảo có tác dụng gì và dùng để chữa bệnh gì?

Cây trường sinh thảo hay còn được gọi với một số tên khác như Quyển bá, Hoàn dương thảo, Hồi sinh thảo, Vạn niên tùng, Móng lưng rồng... Trường sinh thảo có tên khoa học là Selaginella tamariscina, thuộc họ Quyển bá (Selaginellaceae).

Trường sinh thảo là một loại cây thảo có nhiều rễ và rễ sẽ bện lại với thân thành một búi to có hình trụ cao khoảng 10cm. Cành của cây Quyển bá thường dài khoảng 5 – 12cm, mang nhiều lá xếp lợp.

Lá cây rất đa dạng, các lá bên thường có hình giáo, có lông, còn các lá ở kẽ thì có hình tam giác thuôn và mép rộng, trong khi lá ở giữa thì lại có mép không đều. Những cành trường sinh thảo mang lá sẽ cuộn tròn vào trong giống như một túm cây khô khi trời nắng nóng. Còn nếu gặp mưa hoặc thời tiết ẩm ướt thì cành lại mọc vươn ra phía ngoài.

Theo Y học cổ truyền thì toàn cây trường sinh thảo đều được tận dụng để làm vị thuốc chữa bệnh. Qua nghiên cứu, phân tích, các nhà nghiên cứu đã ghi nhận trong dược liệu Quyển bá có chứa rất nhiều thành phần quan trọng như:

• Cryptomerin B
• Amentoflavone
• Isocryptomerin
• HinokiAavon
• Lutein
• Cholesterol
• Trehalose.

Theo nghiên cứu thì cây trường sinh thảo có tác dụng trong cả Y học cổ truyền và Y học hiện đại, cụ thể là:

2.1. Tác dụng cây trường sinh thảo trong Đông Y

Trong Đông y, cây trường sinh thảo là dược liệu có vị cay, tính bình, có công dụng hoạt huyết khi dùng tươi nhưng sau khi sao lên thì có tác dụng chỉ huyết.

Dược liệu thường được dùng để chủ trị ho ra máu, đại tiện ra máu, nôn ra máu, rong kinh và một số chứng chảy máu khác. Ngoài ra, dược liệu này còn được dùng để chữa bỏng, viêm tụy cấp, viêm gan cấp tính, vàng mắt, vàng da...

2.2. Tác dụng cây trường sinh thảo trong Y học hiện đại

Theo nghiên cứu của Y học hiện đại, cây trường sinh thảo mang đến một số tác dụng như:

• Trích xuất từ dược liệu được cho là một trong những flavonoid hoạt động giống như một phương thuốc có tác dụng đối với bệnh liên quan đến phản ứng dị ứng.
• Một nghiên cứu cho thấy hoạt chất biflavonoid và amentoflavone trong cây trường sinh thảo có thể giúp giãn cơ trơn qua lớp nội mạc. Tuy nhiên, điều này còn phụ thuộc vào oxide nitric cGMP truyền tín hiệu và sự tham gia của kênh Kalium và Calcium.
• Một số thành phần trong dược liệu này gây ra lập trình tự hủy apoptose cho những tế bào HL-60. Đồng thời còn có vai trò rất quan trọng với quá trình viêm, cũng như quá trình tự hủy tế bào và hoại tử.
• Trích xuất từ cây trường sinh thảo mặc dù không thể ngăn chặn sự hình thành của khối u ác tính, tuy nhiên lại có khả năng ức chế sự tăng trưởng ung bướu của khối u.

Tùy theo từng mục đích sử dụng và tình trạng bệnh lý, sức khỏe của người bệnh, mà có thể dùng dược liệu với nhiều cách khác nhau và điều chỉnh liều lượng cho thích hợp. Liều thường dùng dược liệu này là 5 – 15g, đôi khi có thể lên đến 20 – 30g nếu dùng ở dạng thuốc sắc.

Theo kinh nghiệm dân gian, vị thuốc trường sinh thảo thường được dùng trong một số bài thuốc sau đây:

• Bài thuốc trường sinh thảo chữa ho ra máu, nôn ra máu, tiểu ra máu, đại tiện ra máu, rong kinh

Chuẩn bị: 30g cây trường sinh thảo đã sao và 25g long nha thảo.

Thực hiện: Cho 2 vị thuốc vào ấm cùng nửa thăng nước và sắc trên lửa nhỏ cho đến khi còn 200ml. Lọc bỏ phần bã, lấy phần nước và chia đều làm 2 lần uống, liều dùng 1 thang mỗi ngày.

• Bài thuốc Quyển bá chữa trĩ xuất huyết

Chuẩn bị: 15g Quyển bá.

Thực hiện: Dược liệu đem đi sao vàng rồi cho vào ấm và thêm 1 thăng nước. Đun sôi rồi lọc bỏ phần bã và dùng uống thay nước trà trong ngày.

• Bài thuốc chữa viêm gan cấp tính, viêm túi mật từ cây trường sinh thảo

Chuẩn bị: 30g cây trường sinh thảo (sao vàng), cùng ngưu tất và mộc thông mỗi vị 20g.

Thực hiện: Cho tất cả các vị thuốc vào ấm sắc với 1 lít nước trên lửa nhỏ trong khoảng 30 phút để lấy nước đặc. Bỏ bã rồi uống làm nhiều lần trong ngày, mỗi ngày 1 thang.

• Bài thuốc chữa bỏng lửa từ cây Quyển bá

Chuẩn bị: Cây Quyển bá với một lượng vừa đủ và 1 quả trứng gà.

Thực hiện: Dược liệu đem phơi khô rồi tán thành bột rồi trộn cùng với lòng trắng trứng và đắp trực tiếp lên vết bỏng. Và cứ khoảng 2 – 3 giờ thì nên thay thuốc 1 lần.

• Bài thuốc trường sinh thảo chữa ung thư mũi họng, ung thư phổi

Chuẩn bị: 20 – 80g trường sinh thảo, 2 – 3 quả táo tàu, 1 lượng thịt lợn vừa đủ.

Thực hiện: Các nguyên liệu trên cho vào nồi rồi nấu thật nhừ và ăn cả cái lẫn nước. Cần duy trì bài thuốc này đều đặn mỗi ngày 1 lần và ít nhất trong vòng vài tháng.

• Bài thuốc chữa viêm gan từ cây trường sinh thảo

Chuẩn bị: 20g trường sinh thảo, tạc tương thảo, địa nhĩ thảo và hài nhi cúc (toàn cây) mỗi vị 30g.

Thực hiện: Các vị thuốc trên đem cho vào ấm và sắc với 800ml nước cho đến khi cạn còn 300ml, lọc bỏ phần bã. Chia đều nước thuốc thành 3 lần uống trong ngày, mỗi ngày 1 thang.

Mặc dù có nhiều tác dụng chữa trị một số bệnh lý, nhưng để sử dụng dược liệu trường sinh thảo đạt được hiệu quả tốt nhất, an toàn nhất thì người bệnh khi dùng dược liệu cần chú ý một vài vấn đề sau đây:

• Hãy tham khảo ý kiến của bác sĩ hoặc thầy thuốc có chuyên môn trước khi sử dụng dược liệu này chữa bệnh, để được bác sĩ, thầy thuốc tư vấn tốt nhất về cách dùng, liều lượng phù hợp.
• Không sử dụng dược liệu này cho phụ nữ đang mang thai để tránh ảnh hưởng đến thai kỳ. Bên cạnh đó, những ai dị ứng với các thành phần có trong dược liệu cũng không nên dùng để đảm bảo an toàn.
• Sử dụng dược liệu đúng liều lượng được khuyến cáo, tuyệt đối không được lạm dụng dược liệu với liều lượng lớn có thể gây tác dụng phụ không mong muốn.
• Không được sử dụng dược liệu đã bị hư hỏng, bị ẩm mốc hoặc có mùi lạ sẽ phản tác dụng.
• Kết hợp bài thuốc từ cây trường sinh thảo với duy trì chế độ ăn uống và sinh hoạt hợp lý để tăng hiệu quả của bài thuốc.
• Nếu trong quá trình sử dụng dược liệu trường sinh thảo mà có bất kỳ dấu hiệu bất thường nào thì bạn nên đến ngay các cơ sở y tế để được thăm khám, kiểm tra và có biện pháp xử lý hiệu quả.

Mong rằng với những thông tin về cây trường sinh thảo được cung cấp trong bài viết này đã giúp mọi người biết được cây trường sinh thảo có tác dụng gì và chữa bệnh gì? Từ đó sử dụng dược liệu đúng cách để đạt được mục đích và hiệu quả tốt nhất.