Lịch tiêm phòng sởi-quai bị-rubella MMR II cho người lớn

Bài viết được tư vấn chuyên môn bởi Bác sĩ Chuyên khoa I Trần Thanh Phước - Bác sĩ Nhi - Trung tâm Nhi, Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Times City

Sởi, quai bị, rubella là bệnh truyền nhiễm và để lại những biến chứng nguy hiểm, ảnh hưởng đến sức khỏe của con người, đặc biệt với trẻ nhỏ và phụ nữ mang thai. Tiêm phòng vắc xin chính là biện pháp phòng bệnh hữu hiệu nhất. Vậy tiêm phòng sởi quai bị rubella cho người lớn được thực hiện như thế nào?

Sởi, quai bị, rubella là 3 trong những căn bệnh lây qua đường hô hấp nếu chưa có kháng thể phòng bệnh. Các bệnh lý này dễ lây lan nhanh và để lại nhiều biến chứng nguy hiểm và làm ảnh hưởng đến tính mạng. Phụ nữ mang thai bị nhiễm bệnh làm tăng nguy cơ gây dị tật bẩm sinh cho thai nhi, trẻ sinh non tháng hoặc thai chết lưu. Cụ thể, các bệnh lý gây ra những biến chứng nguy hiểm như:

• Bệnh sởi gây các triệu chứng phát ban toàn thân, ho khan kéo dài, chảy nước mũi, sốt... Bệnh sởi có thể để lại biến chứng gây viêm phổi, viêm tai, động kinh, dị tật não, thậm chí tử vong.
• Bệnh quai bị có dấu hiệu phổ biến là sưng đau vùng mang tai, đau nhức cơ, đau đầu, sốt, khó nhai bên hàm... Bệnh quai bị có thể khiến người bệnh bị điếc, viêm màng não, sưng đau tinh hoàn, buồng trứng, thậm chí là vô sinh.
• Bệnh Rubella gây mẩn đỏ phát ban toàn thân, viêm khớp, sốt nhẹ. Phụ nữ mang thai nhiễm bệnh có thể khiến trẻ ra đời mắc bệnh Rubella bẩm sinh làm chậm phát triển trí tuệ, tăng nguy cơ bẩm sinh.

Với những bệnh lý nguy hiểm này, hiện nay, đã có vắc xin kết hợp giúp phòng cùng lúc những căn bệnh chỉ trong 1 mũi tiêm, đó là vắc xin MMR II.

Vắc xin sởi, quai bị và rubella là tác nhân gây miễn dịch chủ động có tác dụng ngăn ngừa virus gây bệnh sởi, quai bị và rubella. Vắc xin hoạt động bằng cách giúp cơ thể người được tiêm chủng tạo ra kháng thể chống lại virus gây bệnh. Đây là vắc xin sống giảm độc lực.

Lịch tiêm cho trẻ từ 7 tuổi trở lên và người lớn:

• Mũi 1 là lần tiêm đầu tiên
• Mũi 2 cách mũi 1 ít nhất 1 tháng

Chị em phụ nữ cần hoàn thiện phác đồ tiêm chủng vắc xin phòng sởi, quai bị, rubella trước khi mang thai ít nhất 3 tháng. Theo đó, để biết được có cần chủng ngừa loại vắc xin này hay không thì bác sĩ có thể chỉ định bạn kiểm tra miễn dịch trước khi tiêm.

2.1.Chống chỉ định tiêm vắc - xin MMR II

• Người có tiền sử dị ứng với bất kỳ thành phần nào có trong vắc xin, kể cả gelatin.
• Phụ nữ đang mang thai, cần dùng biện pháp tránh thai 3 tháng sau khi tiêm vắc xin.
• Người có tiền sử dị ứng với neomycin.
• Người đang có bệnh lý cấp tính hoặc viêm đường hô hấp.
• Bệnh lao đang tiến triển mà chưa được điều trị hoặc người đang điều trị bằng thuốc ức chế miễn dịch.
• Người có bệnh về rối loạn máu, bạch cầu, u hạch bạch huyết, khối u tân sinh ác tính làm ảnh hưởng tới tủy xương, hệ bạch huyết.
• Người bị bệnh suy giảm miễn dịch tiên phát hoặc thứ phát, người bệnh AIDS, người có biểu hiện lâm sàng nhiễm virus gây suy giảm miễn dịch; các bệnh gây giảm hoặc vô gama- globulin máu.
• Tiền sử trong gia đình bị suy giảm miễn dịch bẩm sinh hoặc di truyền. Trừ khi họ chứng minh được có khả năng đáp ứng miễn dịch với vắc xin.

2.2.Thận trọng khi sử dụng

• Cần có sẵn dụng cụ, phác đồ cấp cứu sốc phản vệ khi thực hiện tiêm chủng vắc xin.
• Những người tiền sử co giật và tổn thương não cần hết sức thận trọng. Hãy thông báo với bác sĩ, điều dưỡng nếu bị sốt sau khi tiêm.
• Những người bị dị ứng trứng cần hết sức thận trọng vì vắc xin sởi, quai bị được nuôi cấy trên phôi gà.
• Những người bị giảm tiểu cầu sau khi tiêm vắc xin thì mức độ có thể nặng hơn. Tuy nhiên, mức độ giảm tiểu cầu sẽ lũy tiến khi tiêm nhắc lại vắc xin này.
• Những trẻ bị nhiễm HIV nhưng không có biểu hiện lâm sàng suy giảm miễn dịch vẫn có thể chích ngừa vắc xin này nhưng cần theo dõi đáp ứng miễn dịch. Bởi khả năng miễn dịch của những trẻ này kém hơn so với trẻ bình thường.
• Đã có nghiên cứu cho thấy vắc xin MMR II có thể làm ức chế tạm thời tính nhạy cảm của da với tuberculin, vì vậy phải thực hiện test tuberculin trước hoặc cùng thời điểm với việc tiêm vắc xin.
• Chưa có nghiên cứu về việc tác động của vắc xin MMR II lên trẻ em nhiễm lao chưa được điều trị.
• Cũng như các vắc xin khác, vắc xin MMR-II không gây được đáp ứng thể dịch 100% trên người đã được tiêm chủng.
• Phụ nữ đang cho con bú cần thận trọng khi tiêm phòng MMR II, vì hiện nay chưa có thông tin về việc vắc xin này có bài tiết qua sữa mẹ hay không.

2.3. Tác dụng không mong muốn

• Cảm giác rát bỏng hoặc đau nhói tại vị trí tiêm.
• Trường hợp ít gặp: sốt (từ 38oC trở lên, trên da có vùng ban đỏ nhưng thường nhẹ.
• Hiếm gặp: Phản ứng nhẹ tại chỗ như ban đỏ, căng cứng, đau họng, khó chịu, sởi không điển hình, ngất, dễ bị kích thích.
• Những phản ứng quá mẫn như nổi mày đay, co thắt khí phế quản có thể xảy ra cả với những người không bị dị ứng.
• Đau cơ, khớp: thường thoáng qua và không bị mạn tính. Hay xảy ra ở phụ nữ ở lứa tuổi trưởng thành.

2.4. Tương tác thuốc

• Phải tiêm vắc xin MMR-II trước hoặc sau một tháng khi dùng những loại vắc xin virus sống khác.
• Có thể tiêm cùng thời điểm với vắc xin Varicella và vắc xin Hib nhưng phải ở các vị trí khác nhau.
• Chưa có nhiều dữ liệu nghiên cứu lâm sàng về việc tiêm chủng MMR-II cùng với vắc xin bạch hầu- ho gà- uốn ván và vắc xin bại liệt OPV, vì thế không nên sử dụng đồng thời.
• Không tiêm chủng ít nhất 3 tháng sau khi tiêm immunoglobulin hoặc truyền máu hay huyết tương vì sẽ làm giảm đáp ứng miễn dịch.