Virus cytomegalo (CMV) là gì? Dấu hiệu nhiễm bệnh

Virus cytomegalo (CMV) là một loại virus gây nhiễm trùng thường gặp. Nhiễm trùng cytomegalovirus có thể tấn công bất kỳ ai, đặc biệt là phụ nữ mang thai, trẻ em, những người có hệ miễn dịch kém, suy giảm hệ miễn dịch.

Virus cytomegalo (CMV) là giống virus thuộc họ Herpesviridae hoặc Herpesviruses. Cái tên cytomegalo bắt nguồn từ Hy Lạp, có nghĩa là tế bào lớn. Đây là loại virus được nghiên cứu nhiều nhất của tất cả cytomegoliviruses.

Virus Cytomegalo thuộc phụ họ Betaherpesvirinae, có liên quan đến các Herpesviruses khác trong phụ họ của Alphaherpesvirinae và phụ họ Gammaherpesvirinae subfamily gồm Epstein-Barr virus. Tất cả các virus này có thể ẩn náu trong cơ thể một thời gian dài. Tuy virus cytomegalo có thể tìm thấy ở khắp mọi nơi trong cơ thể nhưng nhiễm trùng CMV thường liên quan đến tuyến nước bọt.

Virus cytomegalo là virus double-stranded DNA virus và là một phần của họ Herpesviridae. Cytomegalo chia sẻ nhiều sự quy kết với các loại virus herpes khác, gồm cấu trúc bộ gen, virion và có thể gây ra các tình trạng nhiễm trùng tiềm tàng và trường diễn.

Tại Mỹ có ít nhất 60% dân số phơi nhiễm với virus CMV. Tại các nước đang phát triển, hầu hết tình trạng nhiễm trùng mắc phải ở trẻ nhỏ; còn ở các quốc gia phát triển thì 50% người trưởng thành có kết quả huyết thanh được chẩn đoán CMV âm tính.

Virus cytomegalo gây ra tình trạng nhiễm trùng không triệu chứng, do đó thường rất khó phát hiện bệnh. Virus vẫn tồn tại tiềm tàng bên trong cơ thể con người suốt cuộc đời và có thể tái hoạt động bất cứ lúc nào. Cơ thể được xác định là nhiễm trùng khi phân lập CMV, các protein virus của CMV hoặc nucleic acid từ một mô hay dịch cơ thể bất kỳ.

Cytomegalovirus liên quan đến virus gây bệnh thủy đậu, herpes simplex. Ở những người bị suy giảm miễn dịch, khi mắc các bệnh do CMV gây ra thường có biểu hiện như hội chứng tăng bạch cầu đơn nhân.

Như đã nói, một khi cơ thể đã nhiễm CMV thì nó sẽ tồn tại trong cơ thể suốt đời. Chu kỳ của CMV gồm giai đoạn ở thể ngủ và giai đoạn hoạt động trở lại. Khi cơ thể khỏe mạnh, CMV chủ yếu không hoạt động. Khi hệ miễn dịch bị suy giảm, CMV có thể tái hoạt động và gây ra bệnh lý cho cơ thể.

Nhiễm trùng cytomegalovirus có thể lây truyền từ người này sang người khác thông qua việc tiếp xúc với dịch cơ thể của người bệnh, bao gồm: máu, nước bọt, nước tiểu, sữa, tinh dịch.

CMV chỉ có thể lây truyền trong giai đoạn virus đang hoạt động. Nghĩa là nếu tiếp xúc với người mang virus trong thời gian virus ngủ thì sẽ không bị lây. Phụ nữ đang mang thai và nhiễm trùng CMV tiến triển thì có thể truyền virus sang trẻ.

Các hoạt động có thể gây lây nhiễm CMV bao gồm:

• Chạm vào mắt, lỗ mũi, miệng của mình sau khi tiếp xúc với dịch của người nhiễm virus. Đây là con đường lây truyền CMV phổ biến nhất;
• Quan hệ tình dục không sử dụng bao cao su với người nhiễm virus;
• Lây từ mẹ sang con thông qua sữa mẹ. Tuy nhiên trường hợp này rất ít khi xảy ra;
• Lây qua việc truyền máu, cấy ghép các cơ quan trong cơ thể;
• Lây từ mẹ sang con thông qua nhau thai.

Trẻ sơ sinh nếu bị nhiễm CMV bẩm sinh (từ trong bụng mẹ), trẻ bị nhiễm CMV trong sinh hoặc sau sinh do bú sữa mẹ hoặc hệ miễn dịch kém thường có nhiều nguy cơ tiến triển các triệu chứng hơn những người khỏe mạnh.

4.1. Triệu chứng nhiễm CMV ở trẻ em

Phụ nữ nhiễm CMV trước khi mang thai có thể truyền virus sang con. Nếu là nhiễm CMV nguyên phát thì nguy cơ truyền sang con cao hơn là nhiễm CMV tái phát. Quá trình lây nhiễm thường diễn ra trong khoảng 3 tháng đầu thai kỳ.

Đa số trẻ nhiễm CMV trong thời gian mang thai thường có biểu hiện bình thường khi sinh. Các dấu hiệu sẽ tiến triển dần theo thời gian, phải mất vài tháng, thậm chí là vài năm. Triệu chứng thường gặp nhất ở trẻ nhiễm CMV ngay sau sinh là mất thính lực hoạc tiến triển suy yếu thị lực.

Trẻ bị nhiễm CMV bẩm sinh thường rất yếu và có xu hướng ngày càng yếu đi. Các triệu chứng nhiễm CMV của trẻ bao gồm:

• Trẻ bị vàng mắt, vàng da;
• Trên da có vết thâm tím, ban đỏ;
• Trẻ sinh ra nhẹ cân;
• Trẻ bị phì đại lá lách;
• Trẻ bị phì đại gan, chức năng gan kém;
• Trẻ bị khó thở;
• Co giật.

4.2. Triệu chứng nhiễm trùng cytomegalovirus ở người suy giảm miễn dịch

Những người suy giảm miễn dịch bị nhiễm CMV thường có biểu hiện giống như một loại bệnh truyền nhiễm. Virus này cũng có thể tấn công các cơ quan khác trong cơ thể. Triệu chứng cụ thể bao gồm:

• Sốt;
• Tiêu chảy;
• Viêm phổi;
• Viêm gan;
• Viêm não;
• Loét ống tiêu hóa;
• Thay đổi hành vi;
• Suy giảm thị lực, thậm chí là mù lòa;
• Co giật;
• Ngất.

4.3. Triệu chứng nhiễm CMV ở người khỏe mạnh

Đa số những người khỏe mạnh nhiễm CMV thường ít có biểu hiện cụ thể. Các triệu chứng thường tương tự như nhiễm trùng, gồm: sốt, đau nhức cơ thể, mệt mỏi.