Mổ nội soi tim hở đóng lỗ thông liên thất

Bài viết được tham vấn chuyên môn cùng Tiến sĩ, Bác sĩ Nguyễn Lương Tấn - Trưởng khoa Ngoại Tim mạch - Trung tâm Tim mạch - Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Central Park.

Tim mạch can thiệp là liệu pháp quan trọng để điều trị những bệnh lý về tim mạch và đang ngày càng phát triển ở nước ta. Trong đó, mổ nội soi tim hở đóng lỗ thông liên thất là kỹ thuật phổ biến nhất.

Thông liên thất là một loại dị vật thuộc vách liên thất (đây là vách ngăn nằm giữa 2 buồng tim ở dưới). Loại dị vật nguy hiểm này có thể xuất hiện ở bất kỳ vị trí nào trong vùng vách liên thất.

Có 2 loại thông liên thất tiêu biểu:

• Loại có lỗ thông nhỏ thì khả năng cao có thể tự đóng lại mà không cần can thiệp điều trị, không gây nên những ảnh hưởng kéo dài đến sức khỏe người bệnh.
• Loại lỗ thông không thể tự đóng thì cần có sự sửa chữa, điều trị bằng phẫu thuật.

Biểu hiện rõ ràng nhất căn bệnh này ở trẻ sơ sinh là thở nhanh, khó thở, ăn kém, trẻ bỏ ăn, mệt mỏi và bị viêm phổi nhiều lần trong thời gian dài. Dưới đây là những biểu hiện thường thấy nhất của bệnh thông liên thất:

• Da xanh xao, đặc biệt là những vùng xung quanh môi và móng tay
• Khó thở hoặc hơi thở nhanh, nhiều trường hợp khó thở ngay cả khi chỉ vận động nhẹ nhàng hoặc khi nghỉ ngơi, người bệnh nhanh cảm thấy mệt khi ăn uống hoặc chơi đùa
• Ăn uống kém, trẻ khi ăn hay quấy khóc, phát triển chậm
• Chân, mắt cá chân bị sưng phù
• Tim đập nhanh hơn bình thường
• Nếu thông liên thất chỉ được phát hiện cho đến khi đến tuổi trưởng thành, có thể kéo theo những triệu chứng khác của bệnh suy tim, gây ảnh hưởng đến tình trạng sức khỏe người bệnh
• Có thể xuất hiện thêm những biểu hiện và triệu chứng của bệnh tùy theo kích thước của các lỗ thông liên thất

Tuy nhiên, cũng có rất nhiều trường hợp trẻ bị thông liên thất nhưng không có bất kỳ biểu hiện cụ thể nào, chỉ được phát hiện khi khám sức khỏe định kỳ, nhiều trường hợp phát hiện bệnh khi đã trường thành.

Nguyên nhân chính của bệnh thông liên thất là do dị tật bẩm sinh, rất nhiều trẻ sơ sinh có những lỗ thông liên thất nhưng không được phát hiện sớm vì không gây ra bất kỳ triệu chứng nào cho đến khi được chẩn đoán bất ngờ.

Một nguyên nhân hiếm gặp khác của căn bệnh thông liên thất là do những chấn thương mạnh từ các vật vào ngực. Ví dụ như tai nạn giao thông tác động lực từ dị vật vào tim gián tiếp hoặc trực tiếp, hoặc các chấn thương lặp lại nhiều lần cũng có thể gây ra thông liên thất.

Một số yếu tố đặc biệt gây ra nguy cơ bị thông liên thất là: người bệnh là người Châu Á có tiền sử gia đình bệnh nhân có người từng bị bệnh tim bẩm sinh, hoặc các rối loạn di truyền khác như hội chứng Down,...

Bác sĩ theo dõi tim bằng ống nghe, kết hợp với các tiền sử bệnh, sẽ yêu cầu bệnh nhân thực hiện các xét nghiệm bắt buộc sau để đưa ra chẩn đoán chính xác nhất về bệnh:

• Siêu âm tim là xét nghiệm quan trọng nhất, không thể thiếu. Siêu âm tim qua thực quản bằng cách gây tê thực quản người bệnh và đưa một chiếc ống nhỏ có gắn thêm thiết bị siêu âm qua họng, xuống đến thực quản và nhanh chóng tiến gần đến tim.
• Chụp MRI tim

Đối với những trường hợp bệnh nhân có lỗ thông liên thất lớn, cần phải được tiến hành phẫu thuật để sửa chữa tổn thương. Đa số các phẫu thuật sửa chữa thương tổn này là phẫu thuật mổ nội soi tim hở đóng lỗ thông liên thất.

Bác sĩ sẽ tiến hành gây mê cho người bệnh và đặt một ống nhỏ được đưa vào mạch máu đến tim. Thiết bị đặt qua ống thông sẽ có nhiệm vụ sửa chữa các khiếm khuyết. Lỗ thông thất sẽ được đóng lại nhờ khâu vá bởi một mảnh mô nhỏ từ phần khác của tim hoặc từ tấm vải nhỏ bằng kim loại hoặc nhựa.

Với phương pháp phẫu thuật nội soi ít xâm lấn này, các bác sĩ chỉ tiến hành mở một phần vùng xương ức phía thấp, với đường rạch da tương đối ngắn, khoảng 6cm với bệnh nhân trưởng thành, và ba đến bốn cm với các bệnh nhi, có sự trợ giúp của những phương tiện ý tế khác trong phẫu thuật nội soi.

Ưu điểm lớn nhất của phương pháp này đến sức khỏe bệnh nhân là ít gây ra sang chấn cho người bệnh,và đỡ đau sau mổ hơn các phương pháp cũ. Đồng thời, giảm thiểu tối đa nguy cơ nhiễm trùng vết mổ, đặc biệt rất thẩm mỹ, nhất là với các bé gái. Ngoài ra, thời gian bình phục sau khi mổ nội soi cũng tương đối nhanh, giúp bệnh nhân nhanh chóng hòa nhập với cuộc sống thường ngày.

Sau phẫu thuật, bệnh nhân sẽ nhanh chóng hồi phục và thường không xuất hiện biến chứng nào. Tuy nhiên, các bác sĩ của bệnh viện và gia đình vẫn cần thực hiện theo dõi nghiêm ngặt tình trạng sức khỏe người bệnh, đề phòng các dấu hiệu xấu có thể xảy ra, đặc biệt đối với những bệnh nhân là trẻ nhỏ. Bệnh nhân có thể sẽ được yêu cầu siêu âm tim lại để bảo đảm lỗ thông liên thất đã được đóng lại hoàn toàn.

Mổ nội soi tim hở đóng lỗ thông liên thất chính là yếu tố cải thiện chất lượng sống của những người đang mắc phải các bệnh lý về tim mạch.

Thông liên thất có thể nặng và gây biến chứng nên cần khám sớm. Một số thông liên thất gây tăng áp động mạch phổi và có thể có biến chứng viêm nội tâm mạc nhiễm trùng hoặc suy tim cấp thông tin.