Điều trị nhồi máu cơ tim cấp

Bài viết được tư vấn chuyên môn bởi bác sĩ Đơn nguyên can thiệp Tim mạch, Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Times City.

Nhồi máu cơ tim cấp tính là hiện tượng hoại tử bất kỳ một lượng cơ tim nào đó do nguyên nhân thiếu máu cục bộ. Việc điều trị nhồi máu cơ tim cấp cần thực hiện khẩn trương và đúng cách nhằm làm giảm tối đa tỷ lệ tử vong và các biến chứng do bệnh lý này gây ra.

Người bệnh có thể nhận biết cơn nhồi máu cơ tim cấp qua các dấu hiệu đặc trưng như:

• Cơn đau thắt ngực điển hình: triệu chứng đau như bóp nghẹt ở phía sau xương ức hoặc vùng trước tim, đau lan lên vai trái và mặt trong tay trái cho đến tận ngón đeo nhẫn và ngón út;

• Cơn đau thường xuất hiện đột ngột, thường kéo dài hơn 20 phút và không giảm ngay cả khi dùng nitroglycerin;
• Đau có thể lan lên cổ, vai, cằm, sau lưng, tay phải hoặc vùng thượng vị;
• Có trường hợp bệnh nhân bị nhồi máu cơ tim mà không có hoặc ít cảm giác đau (thường hay gặp ở bệnh nhân sau mổ, người già, người bị đái tháo đường hoặc bị tăng huyết áp);
• Các triệu chứng khác: vã mồ hôi, khó thở, hồi hộp trống ngực, nôn hoặc buồn nôn, lú lẫn, tái nhợt da, lạnh đầu chi... Các triệu chứng này phản ánh tình trạng tụt áp hay trụy tim mạch;

• Nhồi máu cơ tim cấp là một siêu cấp cứu, người bệnh cần được đưa ngay đến cơ sở y tế càng sớm càng tốt để được xử trí đúng, nhanh;
• Với các điều trị ban đầu, người bệnh được nằm bất động tại giường, thở oxy, dùng các thuốc cần thiết như: thuốc giảm đau, thuốc chống ngưng kết tiểu cầu, nitroglycerin, thuốc chống đông;
• Bên cạnh đó, người bệnh còn được thực hiện các biện pháp như: Tiêu huyết khối, can thiệp động mạch vành qua da, phẫu thuật bắc cầu nối chủ - vành cấp cứu để tái tưới máu cơ tim;
• Sau khi được cấp cứu thành công, người bệnh tiếp tục được theo dõi, dùng thuốc cùng với chế độ ăn uống, luyện tập phù hợp.

2.1 Điều trị ban đầu

Khẩn trương đánh giá tình trạng bệnh nhân và chuyển ngay đến những cơ sở có thể điều trị tái tưới máu. Các biện pháp chung, ban đầu cho mọi bệnh nhân là:

• Bệnh nhân phải được bất động tại giường;
• Thở oxy: với liều 2 - 4 lít/phút qua đường mũi vì nhồi máu cơ tim cấp thường kèm theo thiếu oxy. Một số trường hợp suy hô hấp nặng cần phải đặt nội khí quản và cho thở máy phù hợp;
• Thuốc giảm đau: Morphin sulphat là thuốc được lựa chọn hàng đầu, liều dùng từ 2 - 4 mg tiêm tĩnh mạch, nhắc lại sau 5 - 10 phút nếu bệnh nhân vẫn đau. Chú ý nhịp thở của bệnh nhân và nhịp tim;
• Nitroglycerin (0.4 mg) ngậm dưới lưỡi, có thể nhắc lại sau mỗi 5 phút. Cần chú ý huyết áp: nếu huyết áp tối đa còn > 90 mmHg là tốt. Tiếp theo thiết lập ngay đường truyền tĩnh mạch và truyền Nitroglycerin với tốc độ 10 mcg/phút, có thể chỉnh liều theo con số huyết áp của người bệnh; nếu huyết áp tụt thì không dùng Nitroglycerin, cần áp dụng ngay các biện pháp vận mạch. Lưu ý là Nitroglycerin có thể gây nhịp chậm và không dùng khi có nhồi máu cơ tim thất phải;
• Thuốc chống ngưng kết tiểu cầu: cho ngay Aspirin bằng đường uống dạng không bọc, với liều nạp từ 160 - 325 mg hoặc có thể cho bằng đường tiêm tĩnh mạch 500mg, có thể bằng dạng gói bột Aspegic. Nếu bệnh nhân có tiền sử loét dạ dày tá tràng đang tiến triển thì có thể thay bằng Ticlopidine (Ticlid) 250 mg x 2 viên/ngày hoặc Clopidogrel (Plavix) cho ngay 300 mg sau đó duy trì 75 mg/ngày;
• Thuốc chống đông: Heparin tiêm tĩnh mạch liều 65 - 70 đơn vị/kg sau đó duy trì liều 15-18 đơn vị/kg/giờ;
• Thuốc chẹn beta giao cảm: Thuốc hay dùng là Metoprolol tiêm tĩnh mạch 5mg, nhắc lại mỗi 5 phút cho đến tổng liều là 15mg, tiếp tục cho uống 25 - 50 mg. Các thuốc khác có thể dùng là: Atenolol, Esmolol. Không dùng các thuốc này khi bệnh nhân có dấu hiệu: suy tim nặng, nhịp tim chậm <60 lần/phút, huyết áp tâm thu <90 mmHg, blốc nhĩ thất độ cao, bệnh phổi tắc nghẽn, bệnh mạch ngoại vi nặng.

2.2 Điều trị tái tưới máu

Can thiệp động mạch vành trong giai đoạn cấp cứu (nong, đặt Stent):

Chỉ định trong trường hợp:

• Can thiệp động mạch vành cấp nên chỉ định ở những bệnh nhân có chống chỉ định của thuốc tiêu huyết khối hoặc có tình trạng huyết động không ổn định (sốc tim) hoặc có rối loạn nhịp tim;
• Can thiệp khi dùng thuốc tiêu huyết khối thất bại: tức là sau khi dùng thuốc tiêu huyết khối mà bệnh nhân vẫn còn đau ngực, lâm sàng không ổn, đoạn ST vẫn chênh lên trên điện tâm đồ thì có chỉ định can thiệp động mạch vành.

Khi can thiệp động mạch vành cấp cần dùng phối hợp với các thuốc:

• Aspirin liều 325mg/ngày: thời gian dùng kéo dài, phối hợp với Ticlopidine (Ticlid) 250mg x 2 lần/ngày trong nửa tháng hoặc Clopidogrel (Plavix) 75 mg/ngày;
• Các thuốc ức chế thụ thể GP IIb/IIIa (ReoPro, Aggrastat...) là những thuốc chống ngưng kết tiểu cầu triệt để. Khi dùng cùng với can thiệp Động mạch vành cấp làm giảm đáng kể tỷ lệ tai biến do can thiệp và tỷ lệ tắc mạch sau can thiệp;
• Heparin là cần thiết trong khi can thiệp. Nếu can thiệp kết quả thành công có thể xét dừng Heparin sau can thiệp.

Mổ làm cầu nối chủ - vành cấp cứu:

Chỉ định trong trường hợp:

• Khi bệnh nhân đau ngực tái phát sau dùng tiêu huyết khối hoặc động mạch vành không thích hợp cho can thiệp (tổn thương nhiều thân, tổn thương thân chung, tổn thương phức tạp...), hoặc can thiệp thất bại, bệnh nhân có những biến chứng cơ học...

Để phòng ngừa tái phát nhồi máu cơ tim cấp, người bệnh sau khi ra viện cần thực hiện một số biện pháp phòng ngừa sau:

3.1 Về chế độ dinh dưỡng

• Cần bổ sung vào chế độ ăn các loại hải sản: cá, tôm, sò biển...;
• Tăng sử dụng rau xanh, các chất xơ, hoa quả tươi;
• Nên ăn các loại cháo loãng, cháo hầm; đồ ăn nhẹ như: các sản phẩm từ sữa chua, món canh (súp) dễ ăn, nước rau củ nghiền, luộc, hấp; kiêng món ăn chiên, rán và mỡ...;

3.2 Tăng cường hoạt động thể lực vừa sức

• Dựa vào chỉ dẫn của thầy thuốc khi làm nghiệm pháp điện tâm đồ gắng sức và bản thân bệnh nhân cũng nên tự lắng nghe cơ thể mình, tự tập luyện nhẹ ở mức độ mà cơ thể thấy dễ chịu, không lạm dụng vì không phải càng tập nhiều càng chóng khỏi bệnh.

3.3 Thay đổi lối sống

• Theo dõi cân nặng thường xuyên, ngừa thừa cân, béo phì, bỏ hút thuốc lá, kiểm soát tốt huyết áp và hình thành tâm lý dũng cảm đối mặt khi sống chung với trái tim có bệnh nhồi máu bằng tâm lý an nhiên, thanh thản;
• Xây dựng lối sống điều độ về thời gian (ăn, ngủ, làm việc, nghỉ ngơi...).

Nếu người bệnh nhồi máu cơ tim không được điều trị, tỷ lệ tử vong trong 4 tuần lễ đầu vào khoảng 30 - 40% tùy quốc gia, trong số ca tử vong này thì có khoảng 1/2 trường hợp tử vong ngay trong giờ đầu, thường là chưa vào viện, chủ yếu do rung thất và loạn nhịp tim. Do vậy cần chú ý đi khám và điều trị bệnh sớm nhất có thể.

Để bảo vệ sức khỏe tim mạch nói chung và phát hiện sớm dấu hiệu của nhồi máu cơ tim nói riêng, bạn có thể đăng ký Gói Sàng lọc Tim mạch - Khám Tim mạch cơ bản của Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec. Gói khám giúp phát hiện sớm nhất các vấn đề của tim mạch thông qua các xét nghiệm và các phương pháp chẩn đoán hình ảnh hiện đại. Gói khám dành cho mọi độ tuổi, giới tính và đặc biệt rất cần thiết cho những người có yếu tố nguy cơ mắc bệnh tim mạch.

Ngoài ra, Khoa Tim mạch của Vinmec luôn nhận được nhiều sự tán dương, hài lòng từ khách hàng trong nước & quốc tế, là những người tiên phong ứng dụng thành công những kỹ thuật tiên tiến nhất thế giới trong điều trị các bệnh lý tim mạch.

• Đội ngũ chuyên gia có trình độ chuyên môn cao, giàu kinh nghiệm: y bác sĩ có trình độ từ Thạc sĩ đến Giáo sư, Tiến sĩ, có uy tín trong điều trị nội khoa, ngoại khoa, thông tim can thiệp, được đào tạo chuyên sâu trong nước & nước ngoài. Đặc biệt, GS.TS.BS Võ Thành Nhân – Giám đốc Tim mạch Vinmec Central Parkđược công nhận là chuyên gia đầu tiên và duy nhất của Việt Nam được trao chứng chỉ “Proctor” về TAVI.
• Trang thiết bị tối tân, sánh ngang với các bệnh viện lớn trên thế giới: Phòng mổ hiện đại nhất trên thế giới; Máy chụp cộng hưởng từ không tiếng ồn hiện đại nhất Đông Nam Á; Máy CT có tốc độ chụp siêu nhanh chỉ 0,275s/vòng mà không cần sử dụng thuốc hạ nhịp tim; hệ thống PET/CT và SPECT/CT 16 dãy giúp phát hiện sớm những tổn thương của cơ quan tim mạch ngay cả khi chưa có triệu chứng bệnh.
• Ứng dụng các kỹ thuật tim mạch chuyên sâu tiên tiến nhất trên thế giới trong điều trị: Mổ tim hở không đau; Can thiệp động mạch chủ qua da không gây mê toàn thân; Điều trị hở van 2 lá qua đường ống thông có tỉ lệ thành công 95%; Cấy ghép tim nhân tạo hỗ trợ tâm thất cho bệnh nhân suy tim giai đoạn cuối kéo dài cuộc sống chất lượng trên 7 năm.
• Hợp tác với các Trung tâm tim mạch hàng đầu Việt Nam và thế giới như: Viện Tim mạch quốc gia, Bộ môn Tim mạch Đại học Y Hà Nội, Đại học Paris Descartes - Bệnh viện Georges Pompidou (Pháp), Đại học Pennsylvania (Hoa Kỳ)... với mục đích cập nhật các phương pháp điều trị tim mạch hiện đại nhất trên thế giới.

Để được khám và điều trị với các chuyên gia tim mạch hàng đầu Vinmec, Khách hàng vui lòng đặt lịch khám trực tuyến tại website hoặc liên hệ đến Hệ thống Y tế Vinmec trên toàn quốc để được phục vụ.

Xem thêm: Hướng dẫn chẩn đoán nhồi máu cơ tim cấp