Lý do gây tiêu chảy sau sinh

Bài viết được tư vấn chuyên môn bởi Bác sĩ Đơn nguyên Nội Tiêu hóa – Nội soi, Khoa Khám bệnh & Nội khoa - Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Central Park.

Không hiếm phụ nữ gặp phải tình trạng đau bụng, tiêu chảy đi ngoài sau sinh con, điều này không chỉ gây ảnh hưởng cho sức khỏe của mẹ mà còn có thể ảnh hưởng đến chất lượng sữa cho con bú do phải sử dụng các loại thuốc điều trị.

Tiêu chảy sau sinh được định nghĩa là một tình trạng rối loạn của hệ đường ruột, đôi khi giống với tiêu chảy. Mẹ bầu thường rơi vào trạng thái sau sinh mổ bị tiêu chảy. Mẹ có thể bị rỉ phân hoặc xì hơi hoặc thường xuyên cảm thấy cần phải đại tiện gấp.

Có nhiều bà mẹ ưa thích sinh mổ hơn vì nhẹ nhàng, ít đau đớn mà lại an toàn hơn so với sinh thường. Nhưng thực tế không có bất kì báo cáo nào chứng minh được điều này. Nguyên nhân tiêu chảy sau sinh hoặc đi ngoài không tự chủ cũng có thể do thời gian rặn của mẹ bầu trước khi sinh mổ cũng như các vấn đề khác liên quan đến thai kỳ.

Thai đặt nặng áp lực lên vùng chậu của mẹ bầu và có thể gây ra sa tạng vùng chậu cũng như stress không tự chủ.

Một nghiên cứu cho thấy những bà mẹ thường có nhiều vấn đề về đường ruột như sau khi sinh mổ bị tiêu chảy hơn những bà mẹ sinh thường, bao gồm tăng cân quá mức, tiêu chảy và táo bón.

Sau khi sinh, sức đề kháng của người mẹ thường yếu cùng với đó là chế độ ăn uống kiêng khem nên sẽ ảnh hưởng đến hệ tiêu hóa. Các loại thức ăn thường ngày nếu rửa và chế biến không cẩn thận, các mẹ sẽ dễ bị nhiễm khuẩn E.Coli – loại vi khuẩn chính gây nên bệnh tiêu chảy ở người.

Cơ thể “quá tải” chất dinh dưỡng sẽ gây ra tình trạng rối loạn tiêu hóa sau sinh. Phụ nữ sau sinh bị mất sức quá nhiều, cơ thể suy yếu nên việc bổ sung chất dinh dưỡng là rất cần thiết. Thế nhưng không phải cứ bổ sung nhiều dưỡng chất là tốt mà phải biết bổ sung sao cho đúng cách. Không nên ăn quá ít mà cũng không nên “nạp” quá nhiều gây ra tình trạng “quá tải”, thừa chất. Việc thừa chất sẽ vừa làm cho mẹ bị béo phì, mà còn rối loạn hệ tiêu hóa còn yếu sau khi sinh.

Ăn quá no và quá nhiều sẽ khiến mẹ bị rối loạn tiêu hóa sau khi sinh. Các mẹ chỉ nên ăn một lượng vừa phải, không quá nhiều mà cũng không quá ít. Chia nhỏ bữa ăn trong ngày để tránh tình trạng ăn quá no, quá nhiều. Hơn nữa, thức ăn chứa nhiều dầu mỡ, chất khó tiêu không chỉ không tốt đối với người bình thường mà lại càng nguy hiểm với các mẹ mới sinh. Vừa sinh xong, hệ tiêu hóa rất yếu nên ăn các loại thức ăn dễ tiêu hóa, hạn chế dầu mỡ vì có thể gây rối loạn tiêu hóa sau khi sinh.

Bên cạnh đó, bà mẹ thường có chứng mất ngủ sau sinh, thói quen ngủ thất thường vì phải chăm sóc bé, cho bé bú cũng là một nguyên nhân dẫn đến bệnh tiêu chảy. Việc này sẽ ảnh hưởng đến nhịp sinh học của mẹ, đặc biệt là sự hoạt động của đường ruột. Nếu người mẹ ngủ không đủ giấc, cơ thể mệt mỏi thì sẽ tiết ra nhiều hormone cortisol khiến mọi thứ trong cơ thể bị thúc hoạt động nhanh hơn, đường ruột cũng bị kích thích nhanh hơn, khiến việc đi tiêu nhiều hơn nên dẫn đến tiêu chảy.

Ngoài ra, tâm trạng bất an, lo lắng của các mẹ sau sinh cũng sẽ dẫn đến bệnh tiêu chảy, đặc biệt là tiêu chảy mãn tính. Bởi giữa các tế bào não và ruột có sự liên kết khá lớn. Khi mẹ căng thẳng, trầm cảm sẽ làm nồng độ serotonin trong não thấp và đồng thời ảnh hưởng tới nồng độ này trong ruột, cơ thể mẹ lúc này sẽ tiết ra nhiều hormone cortisol, làm tăng tốc tất cả các chức năng cơ thể, bao gồm cả chức năng tiêu hóa.

Trong trường hợp bé cũng đồng thời bị tiêu chảy cùng thời điểm với mẹ thì mẹ cũng không cần quá lo lắng và hoảng hốt dừng việc cho bú lại. Lúc này, nguyên nhân tiêu chảy sau sinh xuất phát từ yếu tố khác không phải là sữa mẹ. Việc cần làm là tiếp tục cho bé bú nhiều hơn để tránh mất nước và đưa bé đi khám để xác định nguyên nhân, điều trị.

Ưu tiên trong thời kỳ nuôi con bằng sữa mẹ là tránh sử dụng các loại thuốc kháng sinh. Nếu mới chớm bị tiêu chảy mẹ nên sử dụng các phương thuốc Đông y, thảo dược tự nhiên để tránh ảnh hưởng đến chất lượng sữa. Thuốc tây y chỉ dùng khi có sự chỉ định từ các bác sĩ.

Một số bài thuốc dân gian điều trị chứng tiêu chảy hiệu quả như: Sắc nước lá ổi non để uống hoặc sao lá mơ lông với trứng gà để ăn hay đơn giản là sắc nước lá mơ lông để uống.

Ngoài ra, khi bị tiêu chảy sau sinh cơ thể mẹ thường dễ mất nước gây ra mệt mỏi, uể oải. Mẹ cần tạo sự cân bằng sinh hoá bằng cách uống bù nước, uống Oresol cho cơ thể. Men vi sinh cũng là một hướng giải quyết an toàn. Loại men này cung cấp các vi khuẩn sống có lợi đã được đông khô để trấn áp các vi khuẩn có hại trong đường ruột, giúp hệ tiêu hóa được cân bằng.

Một số loại thuốc tiêu chảy như Loperamid, Opioid có thể làm giảm nhu động ruột và gây ra những tác dụng phụ như nôn mửa, đau đầu vì vậy mẹ nên cân nhắc khi dùng thuốc trị tiêu chảy và nhất thiết nên hỏi ý kiến bác sĩ.