Chẩn đoán và các giai đoạn của xơ gan

Bài viết được tư vấn chuyên môn bởi Bác sĩ chuyên khoa I Võ Thị Thùy Trang - Bác sĩ Nội soi tiêu hóa, Khoa Khám bệnh & Nội khoa - Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Đà Nẵng.

Nếu bạn bị xơ gan, điều này có nghĩa là tình trạng này đang khiến mô sẹo dần thay thế các tế bào gan khỏe mạnh. Xơ gan thường xảy ra trong một thời gian dài vì nhiễm trùng hoặc nghiện rượu. Những tổn thương ở gan tuy không thể hồi phục nhưng nếu bệnh được phát hiện và điều trị sớm, các phương pháp điều trị có thể kiểm soát được tình trạng này.

Gan là một cơ quan có kích thước bằng một quả bóng, đảm nhận nhiều nhiệm vụ quan trọng. Gan lọc độc tố từ máu, tạo ra các enzyme giúp bạn tiêu hóa thức ăn, lưu trữ đường và chất dinh dưỡng, giúp bạn chống lại nhiễm trùng. Mỗi khi gan của bạn bị tổn thương, nó sẽ tự sửa chữa và hình thành mô sẹo. Khi quá nhiều mô sẹo tích tụ, cơ quan này không thể hoạt động bình thường.

khi ở giai đoạn đầu của xơ gan, người bệnh có thể không có bất kỳ triệu chứng nào. Nhưng khi thời gian trôi qua, và sự tổn thương ở gan ngày càng trở nên tồi tệ hơn, bạn có thể nhận thấy một số dấu hiệu của bệnh, chẳng hạn như:

• Mệt mỏi
• Không thèm ăn và giảm cân
• Buồn nôn

Bạn cũng có thể dễ dàng bị chảy máu hoặc bầm tím. Ngoài ra, bạn có thể bị sưng ở chân hoặc bụng. Bạn cũng có thể nhận thấy những thay đổi trên làn da của mình, chẳng hạn như:

• Vàng da (khi da và mắt của bạn chuyển sang màu vàng)
• Ngứa
• Giống như mạng nhện xuất hiện trên da của bạn
• Đỏ ở lòng bàn tay hoặc làm trắng móng tay

Có thể bạn gặp vấn đề về sự tập trung hoặc trí nhớ hay có sự thay đổi về cách mà bạn suy nghĩ. Nếu bạn là phụ nữ, bạn có thể ngừng chu kỳ kinh nguyệt. Nếu bạn là đàn ông, bạn có thể mất ham muốn tình dục, bắt đầu phát triển ngực hoặc xuất hiện một số vấn đề trong tinh hoàn. Một số triệu chứng khác bạn có thể gặp khi bị xơ gan, bao gồm:

• Nôn ra máu
• Đau cơ bắp nghiêm trọng
• Nước tiểu màu nâu
• Sốt
• Lá lách có kích thước to
• Bệnh xương, khiến xương dễ gãy hơn

Không phải tất cả mọi người bị xơ gan đều xuất hiện tất cả các triệu chứng này và các triệu chứng này cũng có thể là dấu hiệu của một vấn đề sức khỏe nào đó khác.

Xơ gan không xảy ra đột ngột. Tổn thương gan thường xảy ra trong một khoản thời gian dài. Một số nguyên nhân phổ biến khiến nguy cơ mắc bệnh xơ gan càng cao, chẳng hạn như:

• Uống quá nhiều rượu hay nghiện rượu
• Béo phì, làm tăng nguy cơ mắc xơ gan
• Mắc viêm gan B hoặc viêm gan C trong thời gian dài

Một số yếu tố khác cũng khiến bạn dễ có nguy cơ mắc xơ gan, bao gồm:

• Bệnh xơ nang
• Một vấn đề nào đó khiến cơ thể bạn khó xử lý đường
• Quá nhiều chất sắt tích tụ trong cơ thể
• Bệnh Wilson, lưu trữ quá nhiều đồng trong gan
• Bệnh tự miễn khiến cơ thể tấn công các tế bào gan
• Tắc nghẽn ống mật, mang các enzym tiêu hóa từ gan vào ruột
• Rối loạn tiêu hóa di truyền
• Một số bệnh nhiễm trùng, bao gồm giang mai và Brucellosis
• Phản ứng xấu với một số loại thuốc.

Vì các triệu chứng của xơ gan thường không biểu hiện rõ ở giai đoạn đầu, vì vậy, bạn có thể không phát hiện mình mắc bệnh cho đến khi được kiểm tra định kỳ. Bác sĩ sẽ hỏi bạn về việc sử dụng bia rượu và tiền sử sức khỏe của bạn. Bác sĩ cũng sẽ chỉ định kiểm tra xem gan của bạn có kích thước lớn hơn mức bình thường hay không.

Nếu nghi ngờ xơ gan, bác sĩ sẽ chỉ định người bệnh thực hiện xét nghiệm máu. Kết quả xét nghiệm máu sẽ cho thấy gan có hoạt động tốt hay không, chẳng hạn như:

• Nồng độ men gan cao
• Sự tích tụ của bilirubin, hình thành từ sự chuyển hóa của heme. Sắt heme có nguồn gốc từ huyết sắc tố và được tìm thấy trong thực phẩm có nguồn gốc từ động vật như thịt gà và thịt đỏ.
• Nồng độ protein trong máu thấp
• Công thức máu bất thường
• Nhiễm virus
• Kháng thể xuất hiện khi bạn mắc bệnh gan tự miễn

Bác sĩ cũng có thể làm xét nghiệm hình ảnh ở phần bụng, như chụp MRI hoặc siêu âm. Bạn cũng có thể được chỉ định thực hiện sinh thiết, bằng cách loại bỏ một mẫu mô gan để xem mức độ tổn thương của gan và có khả năng tìm hiểu nguyên nhân gây ra bệnh gan.

Bác sĩ cũng có thể cho bạn biết bệnh xơ gan của bạn đang ở giai đoạn nào. Nếu bác sĩ báo rằng tình trạng xơ gan của bạn vẫn còn bù, điều đó có nghĩa là gan của bạn có sẹo, nhưng nó vẫn có thể đảm nhiệm nhiều công việc chính. Bạn có thể không nhận thấy bất kỳ triệu chứng nào xảy ra tại thời điểm này.

Nếu bác sĩ nói rằng bạn bị xơ gan mất bù, gan của bạn đã bị sẹo nặng và không hoạt động tốt. Bạn có thể thấy sự xuất hiện của rất nhiều triệu chứng.

Điều trị xơ gan phụ thuộc vào mức độ tổn thương của gan. Mục tiêu là để bảo vệ các mô khỏe mạnh còn tồn tại. Bước đầu tiên là điều trị nguyên nhân gây ra bệnh xơ gan để ngăn ngừa bất kỳ thiệt hại nào nữa có thể xảy ra, bao gồm:

• Ngừng uống rượu ngay. Bác sĩ có thể đề nghị một chương trình điều trị nghiện rượu dành cho bạn.
• Giảm cân nếu bạn béo phì, đặc biệt nếu bạn bị xơ gan là do chất béo tích tụ trong gan.
• Dùng thuốc nếu bạn bị viêm gan B hoặc C.

Bạn cũng có thể dùng thuốc để giảm bớt các triệu chứng như ngứa, mệt mỏi và đau. Bác sĩ cũng sẽ điều trị bất kỳ biến chứng nào có thể xảy ra với bệnh xơ gan bằng một số biện pháp, chẳng hạn như:

• Chế độ ăn ít natri: Điều này có thể giúp kiểm soát tình trạng sưng ở gan. Bác sĩ cũng có thể yêu cầu bạn dùng thuốc để giải quyết tình trạng này. Nếu gan của bạn bị tích tụ chất dịch nghiêm trọng, có thể cần phải rút nó ra.
• Thuốc huyết áp: Chúng có thể làm giảm chảy máu bên trong cơ thể bạn do các mạch máu bị sưng và vỡ. Bạn có thể cần phẫu thuật nếu bạn bị giãn tĩnh mạch nghiêm trọng.
• Khánh sinh và tiêm chủng: Có thể điều trị và ngăn ngừa nhiễm trùng khác.

Bác sĩ cũng có thể chỉ định bạn sử dụng các loại thuốc giảm bớt sự tích tụ độc tố, nếu đó là vấn đề đối với bạn. Và nếu bạn bị viêm trong gan, steroid có thể được sử dụng. Ngoài ra, bạn cũng có thể sẽ được chỉ định thực hiện xét nghiệm thường xuyên để đảm bảo bạn không bị ung thư gan, đây có thể là biến chứng của bệnh xơ gan.

Nếu tình trạng xơ gan của bạn nghiêm trọng, bạn có thể cần được ghép gan. Bạn có thể sẽ cần phải vào danh sách chờ gan mới từ một người hiến tạng đã chết. Đôi khi những người bị xơ gan có thể lấy một phần gan được hiến từ một người đang sống.

Thông thường, những tổn thương ở gan do bệnh xơ gan gây ra là không thể phục hồi. Nhưng gan của bạn vẫn có thể hoạt động và phục hồi trở lại ngay cả khi hai phần ba của tình trạng tổn thương đã bị phá hủy hoặc loại bỏ.

Nếu xơ gan là do viêm gan lâu dài gây nên, điều trị nhiễm trùng có thể làm giảm nguy cơ gặp nhiều vấn đề hơn nếu tổn thương được phát hiện sớm. Hầu hết những người bị xơ gan được tìm thấy ở giai đoạn đầu có thể sống một cuộc sống khỏe mạnh.

Nếu bạn béo phì hoặc mắc bệnh tiểu đường, giảm cân và kiểm soát kiểm soát lượng đường trong máu có thể làm giảm thiệt hại do bệnh gan nhiễm mỡ gây ra. Nếu tổn thương là do lạm dụng rượu , bạn có thể kiểm soát bệnh xơ gan tốt hơn nếu bạn ngừng uống rượu ngay.

Thực hiện lối sống lành mạnh là một phần quan trọng trong việc ngăn ngừa xơ gan. Nếu bạn uống rượu, điều quan trọng là bạn chỉ nên dừng ở mức vừa phải. Nếu bạn là nam giới, đừng uống nhiều hơn hai ly mỗi ngày. Nếu bạn là phụ nữ, giới hạn của bạn là một ly rượu mỗi ngày. Nếu bạn bị nghiện rượu, hãy tha khảo ý kiến của bác sĩ về cách cai rượu

Tránh các hành vi nguy hiểm có thể dẫn đến nhiễm trùng viêm gan B và viêm gan C. Không dùng chung kim tiêm khi sử dụng thuốc bất hợp pháp và sử dụng bao cao su khi bạn quan hệ tình dục.

Luôn đảm bảo duy trì cân nặng ở mức hợp lý và cập nhật các chương trình tiêm chủng đầy đủ.

Nguồn tham khảo: webmd.com