Tia UVB giúp kích thích sản sinh Vitamin D như thế nào?

Bài viết được tư vấn chuyên môn bởi PGS. TS. BS Huỳnh Thoại Loan - Trưởng khoa Nhi - Sơ sinh, Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Central Park. Bác là một trong những chuyên gia hàng đầu về Nhi - Sơ sinh tại Thành phố Hồ Chí Minh với gần 30 năm kinh nghiệm khám và điều trị các bệnh về nội tiết nhi, thận nhi khoa và các vấn đề Nhi - Sơ sinh khác.

Tia UVB là loại tia duy nhất trong ánh nắng mặt trời có tác dụng kích thích sản sinh vitamin D. Nhờ đó cơ thể dễ dàng hấp thụ canxi, tạo điều kiện tốt nhất để có hệ xương chắc khỏe.

Tia UV (tia cực tím) trong ánh nắng mặt trời được chia làm ba loại là tia UVA, tia UVB và tia UVC.

Tia UVC là tia cực tím độc hại nhất, có khả năng gây hại cho sức khỏe con người. Nhưng tia UVC lại không tiếp xúc với bề mặt Trái Đất vì đã được tầng ozone hấp thụ lại. Do đó, trong số các tia chiếu xuống mặt đất không có tia UVC.

Tia UVA là loại tia tồn tại nhiều nhất trong ánh nắng chiếu xuống bề mặt Trái Đất (chiếm tới 95%). Thậm chí ngay cả khi ánh nắng mắt trời đã yếu dần, mây mù che phủ hay trời mưa thì tia UVA vẫn tồn tại. Tia UVA có khả năng xuyên thấu tầng ozone, mây, nước, kính, quần áo mỏng. Tia UVA hoàn toàn không có khả năng tổng hợp vitamin A, thậm chí còn xuyên qua lớp hạ bì, làm tổn thương tế bào đáy của da, là nguyên nhân gây sạm da, lão hóa da, ung thư da.

Tia UVB là tia duy nhất có khả năng kích thích sản sinh vitamin D. Tia UVB có bước sóng ngắn hơn tia UVA và bị tầng ozone hấp thụ lại một phần. Thời gian tia UVB xuyên qua được tầng ozone nhiều nhất trong ngày là từ 9h sáng đến 4 giờ chiều. Tuy nhiên, lúc này ánh nắng gay gắt có thể làm tổn thương da. Tia UVB tuy có khả năng tổng hợp vitamin D nhưng nếu tiếp xúc với tia UVB mạnh cũng có những tác hại nhất định. Vì thế, các chuyên gia khuyến cáo thời gian phù hợp nhất để tắm nắng là trước 9h sáng và sau 4h chiều.

Vitamin D được tạo ra trên da thông qua quá trình quang hợp, quang phân và quang ly. Da người có chứa hợp chất 7-dehydrocholesterol là tiền thân của vitamin D. Khi ánh nắng chiếu vào da, tia UVB có trong ánh nắng sẽ phá vỡ liên kết phân tử của 7-dehydrocholesterol, nhờ đó chuyển hóa 7-dehydrocholesterol thành vitamin D3, giúp cơ thể hấp thụ được lượng canxi cần thiết.

Theo khuyến cáo của các viện dinh dưỡng trên thế giới, trung bình trẻ nhỏ từ 1 - 18 tuổi cần 600 - 1000 IU vitamin D/ngày và ở người lớn là từ 800 - 1000 IU vitamin D/ngày. Phơi nắng khoảng 10 - 15 phút là đã có thể tổng hợp đủ 50 lần lượng vitamin D cần thiết cho một ngày. Do đó, không cần phơi nắng quá lâu.

Trường hợp không có điều kiện phơi nắng có thể bổ sung vitamin D thông qua các thực phẩm hàng ngày và các sản phẩm vitamin D3 dạng giọt và dạng xịt với liều lượng phù hợp với từng độ tuổi.