Thế nào là thuốc kháng viêm không chứa steroid?

Bài viết được tư vấn chuyên môn bởi Dược sĩ Quang Ánh Nguyệt - Dược sĩ phụ trách nhà thuốc - Khoa Dược - Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Central Park

Thuốc kháng viêm không steroid (NSAID) được nhiều người dùng đến, tuy nhiên không phải ai cũng lưu ý đến tác dụng phụ và những ảnh hưởng đến sức khoẻ do thuốc này gây ra. Bài viết dưới đây sẽ giúp chúng ta tìm hiểu rõ hơn về NSAID.

Thuốc kháng viêm không chứa steroid là loại thuốc có công dụng giảm đau, chống viêm, có hoặc không có hạ sốt, không có steroid trong cấu trúc (khác với nhóm kháng viêm corticosteroid có tác dụng phụ giữ muối,nước). Một số thuốc kháng viêm không steroid thường gặp là aspirin, naproxen, diclofenac, ibuprofen...

Thuốc kháng viêm không chứa steroid có tác dụng giảm đau, chống viêm, hạ sốt chống kết tập tiểu cầu. Tùy theo từng loại thuốc mà mức độ của các tác dụng này sẽ biểu hiện ít hoặc nhiều. Cơ chế:

• Hạ sốt: tăng quá trình thải nhiệt, lập lại thăng bằng cho trung tâm nhiệt ở vùng dưới đồi, giúp hạ thân nhiệt.
• Giảm đau: ức chế sinh tổng hợp PGF2 alpha, làm giảm tính cảm thụ của các đầu dây thần kinh cảm giác với các chất gây đau như histamin, serotonin...giúp người bệnh giảm đau, dùng trong các đau nhẹ và vừa như đau răng, đau đầu, đau khớp, không có tác dụng giảm đau mạnh như nhóm giảm đau opoid (morphin).
• Chống viêm: ức chế sinh tổng hợp các prostaglandin thông qua ức chế enzym cyclooxygenase. Bên cạnh đó, thuốc còn có tác dụng ức chế các kinin- chất trung gian hóa học của phản ứng viêm. NSAID giúp làm bền vững màng lysosome của đại thực bào, giúp giải phóng các enzym tiêu thể và các ion superoxyd dẫn đến giảm quá trình viêm.
• Chống kết tập tiểu cầu và chống đông máu: ức chế enzym thromboxan synthetase, làm giảm tổng hợp thromboxan A2 là chất làm đông vón tiểu cầu. Tuy nhiên, ở liều cao thì thuốc lại lại làm tăng kết tập tiểu cầu và tăng đông máu.

Thuốc có thể gây ra phản ứng dị ứng như ban da, mề đay, khó thở.

Việc sử dụng thuốc kháng viêm không chứa steroid lâu dài có thể gây ra loét đường tiêu hóa, xuất huyết tiêu hóa, viêm thận kẽ cấp hoặc suy thận.

Do tác dụng ức chế ngưng tiểu cầu cầu của thuốc nên thuốc có thể gây độc tế bào, giảm bạch cầu, suy tủy, gây nên tình trạng rối loạn đông máu.

Thuốc NSAID ức chế chuyên biệt COX-2 như celecoxib ít tác dụng phụ trên dạ dày, thận thì lại có thể làm tăng các biến cố về tim mạch đối với những đối tượng có tiền sử bệnh lý tim mạch, đặc biệt là tiền sử bệnh mạch vành, tăng huyết áp...

Nếu người dùng sử dụng thuốc quá liều, hoặc dùng không đúng liều lượng, thuốc có thể sẽ gây ra một số tác dụng phụ như: ù tai, điếc, say thuốc, rối loạn máu, mất chức năng gan, viêm loét dạ dày - tá tràng.

Cần lưu ý không kết hợp các thuốc kháng viêm không steroid với nhau vì chúng không làm tăng hiệu quả chữa bệnh mà chỉ làm tăng tác dụng phụ của thuốc.

Thuốc được chỉ định trong:

• Bệnh viêm khớp như viêm khớp dạng thấp, viêm khớp phản ứng...
• Bệnh hệ thống ( lupus ban đỏ, xơ cứng bì toàn thể...)
• Thoái hóa khớp, thoái hóa cột sống, đau vai gáy, đau thần kinh tọa...
• Các bệnh lý phần mềm do thấp như viêm khớp vai, viêm lồi cầu xương cánh tay...

Chống chỉ định tuyệt đối đối với những bệnh nhân sau:

• Người bệnh mắc bệnh lý chảy máu không kiểm soát
• Có tiền sử dị ứng với thành phần của thuốc
• Tình trạng loét dạ dày
• Suy gan mức độ nặng
• Suy thận,
• Phụ nữ mang thai ba tháng đầu hoặc ba tháng cuối, phụ nữ đang cho con bú.

Người bệnh cần tuyệt đối dùng thuốc đúng liều đúng lượng theo sự hướng dẫn của bác sĩ. Không được tự ý tăng liều lượng, không vượt liều tối đa.