Tại sao men gan tăng cao là dấu hiệu của bệnh xơ gan, ung thư gan?

Bài viết được tư vấn chuyên môn bởi Bác sĩ chuyên khoa I Lê Thiện Quang - Bác sĩ Nội ung bướu -Khoa Khám bệnh & Nội khoa - Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Đà Nẵng

Men gan là xúc tác sinh học quan trọng trong chuyển hóa chất của cơ thể. Men gan cao là dấu hiệu rõ ràng nhất cho thấy tế bào gan của bạn bị tổn thương, đây là dấu hiệu của những bệnh lý nguy hiểm như viêm gan cấp, viêm gan mạn tính giai đoạn hoạt động, xơ gan, tắc đường mật, ung thư gan...

Men gan cao là tế bào gan đang bị phá hủy hàng loạt bởi một tác nhân nào đó. Men gan tăng càng cao, mức độ tổn thương tại gan càng nặng nề. Men gan cao thường gặp ở người bị viêm gan hoặc các bệnh lý khác của bệnh gan do dùng một số thuốc làm tăng men gan, người nghiện rượu, bia. Men gan cao được phân loại thành 3 mức độ:

• Mức độ nhẹ: Chỉ số men gan tăng cao < 5 lần so với mức bình thường.
• Mức độ trung bình: Chỉ số men gan tăng cao ~ 5-10 lần so với mức bình thường.
• Mức độ nặng: Chỉ số men gan tăng cao >10 lần so với mức bình thường.

Có nhiều nguyên nhân khác nhau khiến men gan cao như: viêm gan, men gan cao do rượu, men gan cao do virus, bệnh sốt rét, bệnh đường mật... Trong đó bia rượu là nguyên nhân chính gây ra tình trạng men gan cao.

Gan là cơ quan thải độc của cơ thể. Nó được xem như nhà máy chính của việc chuyển hóa cồn và là cơ quan đích chủ yếu của chấn thương do rượu. Mọi chất độc khi vào cơ thể đều được xử lý bởi gan. Các kết quả sinh hóa đặc trưng bao gồm GGT tăng rất cao và tỉ số AST/ALT > 2 với AST< 8 lần giới hạn bình thường trên và ALT < 5 giới hạn bình thường trên. Lượng men gan cao ở người uống rượu, bia tùy thuộc vào liều lượng và chất lượng của rượu, bia. Thông thường khi lượng men gan cao do rượu thì loại AST thường tăng cao 2 - 10 lần trong khi đó lượng ALT tăng ít.

Ở giai đoạn này nếu lạm dụng bia rượu nhiều thì rất nguy hiểm vì hàm lượng acetaldehyde là chất độc được sản sinh ra khi sử dụng bia rượu sẽ phá hủy tế bào gan rất mạnh. Khi tế bào gan bị hủy hoại hàng loạt gây viêm gan cấp, hôn mê gan, nguy hiểm đến tính mạng. Mặt khác, men gan cao nếu không được điều trị sẽ dẫn đến viêm gan mạn tính, xơ gan, thậm chí gây ung thư gan.

Nếu không được chẩn đoán và điều trị kịp thời, tình trạng men gan cao lâu dài sẽ để lại nhiều hậu quả nguy hiểm như:

• Men gan cao làm giảm tuổi thọ: Với AST trị số tăng gấp đôi sẽ tăng 32% nguy cơ tử vong, và nếu trị số tăng hơn gấp đôi thì nguy cơ tử vong sẽ lên đến 78%. Với ALT trị số tăng gấp 2 lần sẽ tăng 21% nguy cơ tử vong và khi trị số tăng hơn gấp đôi thì nguy cơ tử vong sẽ là 59%.
• Men gan cao kéo dài và không được điều trị sẽ gây ra biến chứng xơ gan, u gan...
• Men gan cao là dấu hiệu cảnh báo các bệnh lý nguy hiểm như viêm gan, viêm cơ, viêm thận mãn, viêm túi mật, nhồi máu cơ tim, động kinh...

Các triệu chứng ban đầu của men gan cao khá nghèo nàn. Người bệnh có thể cảm thấy đau đầu, mệt mỏi, vàng da, đầy hơi chướng bụng... Trong trường hợp men gan cao do các bệnh gan cấp tính sẽ xuất hiện các triệu chứng điển hình hơn như mề đay mẩn ngứa, rối loạn tiêu hóa, nôn, đau bụng. Do đó cần chủ động thăm khám tại các cơ sở y tế uy tín để được chẩn đoán và điều trị kịp thời, tránh những biến chứng nguy hiểm xảy ra.

Việc chẩn đoán và điều trị men gan cao cần dựa trên nguyên nhân, cơ chế của bệnh để từ đó đưa ra phương hướng điều trị phù hợp.

• Nếu nguyên nhân men gan cao do viêm gan virus thì cần điều trị bằng thuốc kháng virus, hạ men gan và bảo vệ gan.
• Nếu nguyên nhân men gan cao do uống nhiều rượu bia thì cần dừng ngay việc sử dụng các chất có cồn, không hút thuốc lá.
• Đồng thời, người bệnh men gan cao nên duy trì chế độ ăn hợp lý, tăng cường hoa quả, rau xanh, rèn luyện thể dục thường xuyên, nâng cao thể trạng.

Hiện nay, trên thị trường có bán các dược liệu thiên nhiên có tác dụng hỗ trợ phục hồi và bảo vệ lá gan được nhiều người sử dụng bởi tính hiệu quả và an toàn. Tuy nhiên, nhiều người do thiếu hiểu biết đã sử dụng các dược liệu để điều trị men gan cao không rõ nguồn gốc, hiệu quả chưa được chứng minh, dẫn đến quá liều, không đảm bảo tác dụng khiến tình trạng bệnh thêm nặng nề.

Tại Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec hiện có gói SÀNG LỌC GAN MẬT giúp khách hàng có thể đánh giá khả năng làm việc của gan thông qua các xét nghiệm men gan; Tầm soát sớm ung thư gan và các bệnh gan mật... Từ đây có thể phát hiện sớm các bệnh lý về gan để có phương án điều trị kịp thời, mang đến kết quả tốt cho sức khỏe người bệnh.