Ứng dụng của siêu âm màng phổi

Bài viết được tư vấn chuyên môn bởi Thạc sĩ, Bác sĩ nội trú Nguyễn Vân Anh - Bác sĩ Chẩn đoán hình ảnh - Khoa Chẩn đoán hình ảnh và Y học hạt nhân - Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Times City.

Và Thạc sĩ, Bác sĩ Lê Hồng Chiến - Bác sĩ Chẩn đoán hình ảnh - Can thiệp - Khoa Chẩn đoán hình ảnh và Y học hạt nhân - Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Times City. Bác sĩ đã có nhiều năm kinh nghiệm làm việc trong lĩnh vực chẩn đoán hình ảnh và điện quang can thiệp (can thiệp nội mạch và can thiệp ngoại mạch).

Siêu âm màng phổi là kỹ thuật chẩn đoán hình ảnh sử dụng sóng siêu âm, đặt đầu dò vào vị trí phổi để ghi lại hình ảnh cấu trúc màng phổi, tái hiện lại hình ảnh trên màn hình hiển thị. Từ kết quả thu được, bác sĩ sẽ đánh giá số lượng dịch trong màng phổi, chất lượng dịch màng phổi, xác định các tổn thương trên màng phổi... chẩn đoán tình trạng bệnh.

Siêu âm màng phổi là xét nghiệm hiệu quả và an toàn, sử dụng thiết bị nhỏ gọn, có thể áp dụng linh hoạt với nhiều tình trạng bệnh, kể cả các ca bệnh nặng. Siêu âm màng phổi cũng có thể sử dụng với người già hoặc trẻ nhỏ. Có thể thực hiện nhiều lần, không sợ ảnh hưởng đến sức khỏe. Chi phí siêu âm màng phổi rẻ, thực hiện nhanh chóng, tiện lợi. Vì thế, siêu âm màng phổi đang ngày càng được ứng dụng nhiều hơn để chẩn đoán và điều trị các bệnh lý.

Siêu âm màng phổi được chỉ định trong các trường hợp sau:

• Siêu âm màng phổi nhằm phát hiện và xác định chính xác các tổn thương ở màng phổi

• Siêu âm màng phổi nhằm khảo sát dịch khu trú ở cơ hoành và sự di động của cơ hoành
• Siêu âm màng phổi xác định độ dày màng phổi
• Siêu âm màng phổi xác định khối u trên màng phổi, khối u xâm lấn vào thành ngực
• Siêu âm màng phổi được chỉ định khi bệnh nhân có các biểu hiện nghi bị tràn dịch màng phổi, đặc biệt là khi nghi ngờ có tràn mủ màng phổi, tràn máu màng phổi
• Siêu âm màng phổi nhằm phát hiện, theo dõi quá trình tiến triển của tràn dịch màng phổi, hỗ trợ quá trình điều trị.
• Siêu âm màng phổi hướng dẫn chọc dò, sinh thiết màng phổi.

Tùy từng tình trạng cụ thể, vị trí cần kiểm tra mà trong quá trình siêu âm màng phổi bệnh nhân có thể được yêu cầu ở tư thế ngồi hay nằm.

• Bệnh nhân siêu âm màng phổi ở tư thế ngồi trong trường hợp kiểm tra các bệnh lý ở vị trí màng phổi, thành ngực, tìm tràn dịch màng phổi số lượng ít. Ở tư thế này, đầu dò siêu âm sẽ đặt ở vị trí các khoang liên sườn.
• Bệnh nhân siêu âm màng phổi ở tư thế nằm trong trường hợp người bệnh không thể ngồi cần kiểm tra màng phổi ở vị trí góc sườn hoành sau và bên, đánh giá cơ hoành và màng phổi thông qua gan...

Sau khi ổn định vị trí, bác sĩ sẽ bôi gel siêu âm lên vị trí đặt đầu dò. Gel siêu âm sẽ giúp đầu dò dễ dàng di chuyển, thu được hình ảnh sắc nét hơn.

Các bước siêu âm màng phổi:

• Đầu dò siêu âm được di chuyển xung quanh vị trí đã được xác định, đi từ đỉnh phổi cho tới vòm cơ hoành. Trong quá trình di chuyển, hình ảnh cấu trúc bên trong cơ thể sẽ được hiển thị ngay ra màn hình bên ngoài. Bác sĩ trực tiếp quan sát, nếu thấy có dấu hiệu tổn thương sẽ dừng lại để kiểm tra cụ thể, so sánh với bên đối diện, sự thay đổi của các thì hô hấp
• Khi đầu dò siêu âm di chuyển đến vị trí giữa màng phổi tạng và màng phổi thành, nếu phát hiện có khoảng trống âm thì bệnh nhân đã bị tràn dịch màng phổi. Khi đó, bác sĩ sẽ sử dụng đầu dò 3,5MHz để xác định mức độ tràn dịch màng phổi

Siêu âm màng phổi có vai trò rất quan trọng trong thăm khám, chẩn đoán và điều trị tràn dịch màng phổi. Siêu âm màng phổi không gây tổn hại đến sức khỏe, có thể thực hiện nhiều lần, cho kết quả chính xác cao, chi phí thấp, quy trình thực hiện nhanh chóng. Tuy nhiên, kết quả siêu âm màng phổi phụ thuộc rất lớn vào thiết bị siêu âm. Thiết bị hiện đại sẽ cho hình ảnh sắc nét, chi tiết, cụ thể hơn. Từ đó dễ dàng phát hiện các dấu hiệu bất thường ngay cả ở giai đoạn đầu với những biểu hiện rất nhỏ.