Phác đồ điều trị Demodex

Demodex là một loại ký sinh trùng có thể tồn tại trên da người bình thường khỏe mạnh. Khi tăng lên về số lượng, Demodex có thể gây ra một số biểu hiện không đặc hiệu trên da. Việc chẩn đoán sớm giúp tăng hiệu quả của phác đồ điều trị Demodex và tiết kiệm được chi phí cho bệnh nhân.

Demodex là 1 loại côn trùng chân khớp, ký sinh ở nang lông, tuyến bã, vảy da ở cả người và súc vật. Hiện có tới 65 loài Demodex nhưng thường chỉ có 2 loài ký sinh trên người là D.folliculorum và D.brevis. Chất bã nhờn trên da người chính là nguồn thức ăn của loài ký sinh trùng này.

Vòng đời trung bình của Demodex chỉ kéo dài khoảng 2 tuần. Sau khi thụ tinh trên bề mặt da, chúng sẽ chui sâu vào nang lông, tuyến bã nhờn rồi đẻ trứng ở đó. Con ký sinh trùng trưởng thành sẽ sống khoảng 5 - 6 ngày, có thể di chuyển trên bề mặt da, thường vào ban đêm. Sau khi chết, xác của Demodex thường hóa lỏng và lắng đọng trong da.

Demodex dễ dàng lây truyền từ người này sang người khác qua việc tiếp xúc trực tiếp hay gián tiếp với các vật dụng hằng ngày như gối đầu, khăn mặt, khăn tắm. Đáng lưu ý là con người không thể loại bỏ hoàn toàn Demodex khỏi da mặt.

Thông thường, Demodex không gây hại. Tuy nhiên, nếu chúng phát triển với số lượng quá nhiều thì có thể gây viêm da do Demodex. Bệnh viêm da do Demodex thường gặp ở những bệnh nhân bị suy giảm hệ miễn dịch hoặc có tiền sử dùng quá nhiều các loại thuốc bôi có chứa corticoid, người không thường xuyên rửa mặt bằng xà phòng hoặc sử dụng quá nhiều mỹ phẩm.

Trước khi tìm hiểu về phác đồ điều trị Demodex, chúng ta cần nắm được triệu chứng khi bị nhiễm Demodex. Đó là:

• Trên mặt có một đám da hơi đỏ, bề mặt có vảy da nhỏ, nút sừng nhỏ ở nang lông, da mặt bị thô ráp;
• Xuất hiện sẩn đỏ mụn mủ như trứng cá trên da nhưng tiến triển nhanh và đột ngột. Có thể có sẩn mụn nước hoặc mụn mủ nhưng không hề có nhân mụn;
• Ngứa, rát da, cảm giác có kiến bò trên da mặt;
• Đỏ da lâu ngày, nhạy cảm với ánh sáng;
• Rụng tóc thành từng đám, da đầu có sẩn mụn mủ.

Rửa mặt và chăm sóc da, kiểm soát tình trạng nhờn mụn là biện pháp tốt nhất để ngăn ngừa Demodex phát triển quá mức và gây bệnh. Ngay khi phát hiện những tình trạng bất thường trên da, bệnh nhân nên đi khám da liễu ngay để được thăm khám, điều trị hiệu quả nhất.

Việc điều trị Demodex hiện chỉ dựa trên những báo cáo riêng lẻ, ít bằng chứng. Khi kết quả xét nghiệm phát hiện có Demodex, người bệnh sẽ được bác sĩ kê đơn thuốc diệt Demodex cho tới khi xét nghiệm kiểm tra lại không còn Demodex. Các loại thuốc trị Demodex cho người thường dùng gồm:

• Toàn thân:
  • Ivermectin: Uống 200mcg/kg liều duy nhất. Bệnh nhân nên uống thuốc sau khi ăn 2 tiếng;
  • Metronidazole: Có cơ chế điều trị chưa rõ ràng, chưa xác định được liều tối ưu. Thông thường sử dụng với liều 500 mg/ngày;
• Tại chỗ: Sử dụng các thuốc diệt ký sinh trùng:
  • Benzyl benzoat 10%: Thoa thuốc tại chỗ 2 lần/ngày;
  • Lindan 1%;
  • Permethrin;
  • Crotamiton;
  • Metronidazole dạng bôi 1%.

Bên cạnh đó, người bệnh được khuyến nghị nên rửa sạch da mặt hằng ngày. Đồng thời, bệnh nhân nên tránh sử dụng các chất tẩy rửa có dầu hay lớp trang điểm nhờn; nên tẩy tế bào chết định kỳ để loại bỏ sạch các tế bào da chết.

Sau khi dùng thuốc, người bệnh sẽ được kiểm tra lặp lại để xác định rằng Demodex đã biến mất hoàn toàn sau điều trị. Việc xét nghiệm cũng giúp theo dõi tiến triển của quá trình điều trị (ngay cả khi không còn triệu chứng bệnh). Chỉ nên ngưng điều trị khi kết quả xét nghiệm cho thấy không còn Demodex.

Demodex là loại ký sinh trùng thường gặp với biểu hiện lâm sàng không đặc hiệu. Việc chẩn đoán sớm các bệnh ở da do Demodex giúp nâng cao hiệu quả điều trị bệnh và tiết kiệm chi phí. Khi áp dụng phác đồ điều trị Demodex, người bệnh cần tuân thủ đúng chỉ định và phối hợp với mọi hướng dẫn của bác sĩ.