Chụp cắt lớp điện toán là gì?

Bài viết bởi Bác sĩ nội trú, Thạc sĩ Trần Đức Tuấn - Khoa Chẩn đoán hình ảnh - Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Central Park

Chụp cắt lớp điện toán được đánh giá là 1 bước đột phá của khoa học kỹ thuật y tế trong chẩn đoán hình ảnh, hỗ trợ đắc lực cho bác sĩ trong quá trình chẩn đoán và tiên lượng bệnh, từ đó có thể tầm soát sớm các bệnh về tim mạch, ung thư,.... Vậy chụp cắt lớp điện toán là gì? Bài viết sẽ giúp bạn đọc hiểu rõ hơn về kỹ thuật chụp cắt lớp.

Cắt lớp điện toán là một thiết bị Xquang đặc biệt có thể để tạo ra những hình ảnh cắt lớp của cơ thể. Thiết bị chụp cắt lớp điện toán bao gồm một khung máy lớn gần như vuông trong đó có một khoang rỗng lớn và một bàn để bệnh nhân nằm.

Thông thường hình ảnh thu được từng lát một, nhưng với máy cắt lớp điện toán nhiều dãy đầu dò quét theo kiểu xoắn ốc, một thể tích lớn của cơ thể được cắt một cách nhanh chóng và chính xác. Những thông tin số hoá sau đó sẽ được chuyển đổi thành những hình ảnh có thể xem được theo đủ mọi chiều dạng hình ảnh hai chiều 2D hoặc 3 chiều 3D.

Có thể nói, chụp cắt lớp là một kỹ thuật khảo sát trực tiếp bộ phận của cơ thể không xâm hại đầu tiên nhằm đánh giá chức năng và mức độ tình trạng bệnh lý của bộ phận đó khi có yếu tố nguy cơ.

Hiện nay với sự cải tiến thường xuyên để phục vụ cho quá trình thăm khám, máy cắt lớp điện toán xuất hiện nhiều thế hệ mới với tên gọi khác nhau, trong đó có máy chụp cắt lớp điện toán 16 đầu dò, máy chụp cắt lát điện toán đa cắt lát, hay máy cắt lát điện toán CT 320,...

Máy chụp cắt lớp điện toán được chỉ định trong các trường hợp:

• Chụp não, mạch máu não, tưới máu não.
• Chụp tim, tưới máu cơ tim, đánh giá chức năng tim, mức độ vôi hóa mạch vành, mức độ hẹp của lòng mạch và mảng bám thành mạch.
• Chụp mạch máu toàn thân.
• Chụp xương, khớp trong trạng thái tĩnh và vận động.
• Chụp phổi với độ phân giải cao, đánh giá tiến triển của u phổi, dựng hình 3D cây phế quản, nội soi phế quản.
• Tầm soát ung thư phổi
• Nội soi đại tràng ảo

Khảo sát thường quy và không thường quy về: Chẩn đoán các bệnh lý vùng bụng (gan, lách, tụy, thận, ruột), nội soi đại tràng ảo, tưới máu gan, thận, xác định bản chất của sỏi tiết niệu.

Với loại máy chụp cắt lớp điện toán 16 dãy đầu dò có thể thu được nhiều hình ảnh giải phẫu của bệnh nhân trong một vài giây và chuyển thành hình ảnh 3D. Điều đó có nghĩa là hiện nay những hình ảnh của cơ thể được thu thập nhanh hơn rất nhiều, nhờ đó rút ngắn thời gian khảo sát và tăng sự thoải mái cho bệnh nhân.

Thông tin thu thập được chi tiết hơn nhờ khả năng tạo hình ảnh lát mỏng từ máy quét, cho phép phát hiện sớm một số bệnh lý theo một phương cách ít xâm lấn hơn.

Máy chụp cắt lớp điện toán 32 được xem là một cuộc cách mạng trong công nghệ chế tạo máy chụp cắt lớp, thời gian thăm khám được rút ngắn, liều tia xạ thấp và giảm lượng thuốc cản quang.

CT 320 với tốc độ quay của bóng là 350 miligiây/360 độ, khoảng che phủ rộng 16cm, cho phép chụp tim trong một lần đập và chụp toàn bộ não trong một vòng quay của bóng.

Tùy thuộc vào vị trí nào của cơ thể cần chụp CT, người bệnh có thể được yêu cầu:

• Cởi quần, áo và mặc áo do bệnh viện cung cấp
• Tháo bỏ các dị vật bằng kim loại, như thắt lưng, đồ trang sức, kẹp tóc sắt, răng giả và kính đeo mắt, có thể gây trở ngại cho quá trình chụp CT.
• Không được ăn, uống trong một vài giờ trước khi chụp CT.
• Vật liệu tương phản giúp làm nổi bật cấu trúc của một bộ phận nào đó trong cơ thể cần kiểm tra chi tiết. Vật tương phản có thể được đưa vào cơ thể qua đường uống, tiêm hoặc dung dịch thụt.
• Nếu trẻ sơ sinh hoặc trẻ mới biết đi được yêu cầu chụp CT, bác sĩ có thể đề nghị sử dụng thuốc an thần để giữ cho trẻ bình tĩnh, nằm yên tại chỗ. Trẻ di chuyển có thể làm mờ hình ảnh và dẫn tới kết quả không chính xác.

Việc lấy hình của khảo sát thông thường thì dưới 10 phút. Tuy nhiên, thời gian khảo sát có thể thay đổi tùy thuộc vào đòi hỏi lâm sàng riêng của mỗi bệnh nhân.

Đa số chất tương phản là chứa iốt, có thể gây ra dị ứng ở một số người. Nếu bản thân có những vấn đề sức khỏe dưới đây thì cần thông báo cho Bác sĩ/ kỹ thuật viên hình ảnh y học:

• Bị dị ứng với iốt hay có bất kỳ dị ứng nào khác được biết đến
• Người bệnh bị hen suyễn
• Nếu đang mang thai hoặc nghi ngờ thì không nên thực hiện.
• Với các bà mẹ nuôi con bằng sữa mẹ phải đợi 24 giờ sau khi uống hoặc tiêm chất tương phản mới được cho con bú trở lại.

Kỹ thuật chụp cắt lớp điện toán ngày nay được sử dụng rộng rãi trong chẩn đoán và điều trị các bệnh lý. Hiện nay, tại Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec cũng sử dụng máy chụp cắt lớp điện toán để phục vụ cho quá trình khám, phát hiện, sàng lọc. Với hệ thống cơ sở, trang thiết bị y tế hiện đại cùng đội ngũ chuyên gia, bác sĩ nhiều năm kinh nghiệm trong khám điều trị bệnh, người bệnh có thể yên tâm thăm khám và điều trị tại bệnh tại Vinmec.