Các biện pháp chẩn đoán hình ảnh đánh giá khối u vú

Bài viết được tư vấn chuyên môn bởi Thạc sĩ, Bác sĩ Tôn Nữ Trà My - Khoa Chẩn đoán hình ảnh - Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Central Park.

U vú là một khối hoặc một vùng mô vú sưng lên có thể sờ thấy rõ ràng hoặc không. Khi phát hiện một khối u vú, bạn nên đi khám chuyên khoa càng sớm càng tốt.

Hầu hết các u vú là lành tính (không phải ung thư). Để đánh giá u vú bác sĩ thường phải chỉ định các kỹ thuật chẩn đoán hình ảnh khác nhau. Người bệnh có thể cần thực hiện một hoặc nhiều kỹ thuật chẩn đoán hình ảnh dưới đây:

Chụp x-quang vú hay chụp nhũ ảnh, chụp mammo vú. Chụp X quang vú là phương pháp hình ảnh sử dụng tia X liều thấp để xem bên trong vú nhằm chẩn đoán sớm ung thư vú. Đây là phương tiện hình ảnh lâu đời nhất và được sử dụng đầu tay trong sàng lọc ung thư vú.

Ngày nay, còn có tomosynthesis hay còn gọi là chụp nhũ ảnh ba chiều (3-D). Tomosynthesis tạo ra nhiều hình ảnh của vú từ các góc khác nhau và tái cấu trúc hoặc "tổng hợp" thành một bộ ảnh ba chiều. Các nghiên cứu ban đầu cho thấy phương pháp này

có khả năng phát hiện nhiều khối u vú hơn, đặc biệt là phát hiện các u vú ở những phụ nữ có mô vú đặc.

Siêu âm vú: là kỹ thuật sử dụng sóng âm để tạo ra hình ảnh các cấu trúc bên trong vú . Trong khi siêu âm, bác sỹ sử dụng đầu dò (transducer) tỳ sát lên da, đầu dò có chức năng vừa phát vừa thu sóng siêu âm. Khi siêu âm, các tinh thể bên trong đầu dò phát ra các sóng siêu âm truyền vào bên trong cơ thể. Các mô, xương và chất lỏng trong cơ thể - một phần hấp thụ hoặc truyền qua - một phần phản xạ lại sóng âm và quay ngược trở lại đầu dò. Đầu dò thu nhận sóng âm phản hồi, gửi các thông tin này tới bộ xử lý, sau khi phân tích các tín hiệu phản hồi bằng các phần mềm và thuật toán xử lý ảnh, kết hợp các thông tin để xây dựng và tái tạo thành hình ảnh siêu âm mà giúp các bác sĩ nhìn thấy các cấu trúc bên trong vú, nhờ đó phát hiện được u vú.

Cộng hưởng từ vú: là kỹ thuật hình ảnh được sử dụng để phát hiện ung thư vú và các bất thường khác ở vú. Cộng hưởng từ vú thường được thực hiện trong trường hợp bác sĩ cần thêm thông tin về mức độ của bệnh mà các phương pháp hình ảnh khác như chụp X quang tuyến vú (nhũ ảnh) và siêu âm vú không đáp ứng được hoặc được sử dụng để sàng lọc phát hiện ung thư vú ở nhóm phụ nữ có nguy cơ mắc ung thư vú cao (Để biết thêm thông tin, xin vui lòng xem thêm phần “nguy cơ ung thư vú”)

Sau khi thực hiện các kỹ thuật chẩn đoán hình ảnh bác sỹ kết luận khối u đó lành tính, thì bạn sẽ không cần phải thực hiện thêm các xét nghiệm nào nữa. Tuy nhiên, các bác sĩ khuyến cáo rằng bạn nên tiếp tục khám vú định kì để xem khối u vú có thay đổi, ổn định hay biến mất.

Nếu các kỹ thuật chẩn đoán hình ảnh trên không cho thấy rõ ràng khối u là lành tính hay ác tính, thì bạn có thể cần phải làm sinh thiết để biết được rõ bản chất của u vú

Có nhiều loại sinh thiết, cụ thể như sau:

• Chọc hút tế bào bằng kim nhỏ (FNA): là kỹ thuật sử dụng cây kim nhỏ dưới hướng dẫn của siêu âm, đâm vào u vú, tạo áp lực âm và rút thành phần chứa bên trong khối u ra để làm xét nghiệm tế bào học.
• Sinh thiết lõi (CNB) dưới hướng dẫn siêu âm: Là kỹ thuật sử dụng kim có lõi lớn hơn kim của chọc hút tế bào kim nhỏ, dưới hướng dẫn của siêu âm để lấy mẫu mô từ khối u để làm xét nghiệm mô bệnh học
• Sinh thiết vú dưới hướng dẫn của X quang (Stereotaxic): là kỹ thuật lấy mẫu mô vú dưới định vị không gian 3 chiều của máy chụp X-quang vú để làm xét nghiệm mô bệnh học.
• Sinh thiết dưới hướng dẫn của MRI (MRI-guided biopsy): là kỹ thuật lấy mẫu mô vú dưới định vị không gian 3 chiều của máy cộng hưởng từ vú để làm xét nghiệm mô bệnh học.

Nếu khối u vú không phải là ung thư, theo dõi định kì, tùy từng trường hợp cụ thể bác sĩ sẽ tư vấn bạn theo dõi định kì hoặc theo dõi ngắn hạn bằng các kỹ thuật chẩn đoán hình ảnh vú và bằng cách tự khám vú. Bạn có thể được yêu cầu tái khám sau ba đến sáu tháng để đánh giá tiến triển của u vú.

Nếu chẩn đoán là nghi ngờ ung thư vú sau khi khám lâm sàng và chụp x-quang tuyến vú, nhưng sinh thiết lại cho thấy mô lành tín thì bạn sẽ được chuyển đến bác sĩ chuyên sâu hơn để được tư vấn thêm.

Nếu khối u vú là ung thư, bạn sẽ được chuyển sang khám và tư vấn với bác sĩ ung thư để chẩn đoán giai đoạn và lập kế hoạch điều trị. Tuỳ thuộc vào giai đoạn của ung thư và loại ung thư vú sẽ quyết định đến các lựa chọn điều trị.

Nguồn tham khảo: mayoclinic.org; radiologyinfo.org; healthline.com