Các biến chứng của bệnh xơ cứng rải rác (MS)

Ở hầu hết các bệnh nhân xơ cứng rải rác, thông thường sẽ có khoảng thời gian hàng tháng hoặc hàng năm sau đợt xuất hiện triệu chứng đầu tiên trước khi xuất hiện các triệu chứng mới hoặc các triệu chứng cũ xuất hiện trở lại. Cuối cùng sự tái phát và các triệu chứng không hết hoàn toàn làm tăng tàn tật lên như liệt, co cứng, suy giảm thị lực.

Xơ cứng rải rác được coi là một bệnh viêm tự miễn ảnh hưởng Myelin của hệ thần kinh trung ương. Khi bệnh đang ở kỳ hoạt động, các thành phần của hệ thống miễn dịch, chủ yếu là các tế bào được gọi là tế bào T, tấn công các vỏ myelin bao quanh sợi thần kinh trong não và tủy sống. Điều này dẫn đến tình trạng viêm và gây ra các vấn đề liên quan đến thị lực, tê, ngứa, yếu cơ và những triệu chứng khác.

Nguyên nhân gây bệnh xơ cứng rải rác là do:

• Các thành phần của hệ thống miễn dịch tấn công các vỏ myelin bao quanh sợi thần kinh trong não và tủy sống dẫn đến tình trạng viêm. Tuy nhiên vẫn chưa rõ điều gì kích hoạt sự phản ứng của hệ thống miễn dịch trong trường hợp này, có thể là do một loại virus, hoặc yếu tố trong môi trường đã kích hoạt hệ thống miễn dịch ở một số người với kiểu di truyền nhất định.
• Viêm xung quanh vỏ myelin làm các sợi thần kinh bị ảnh hưởng không còn hoạt động tốt nữa và gây ra các triệu chứng. Khi quá trình viêm hết, bao myelin có thể lành và được sửa chữa, sau đó các sợi thần kinh bắt đầu hoạt động trở lại. Nhưng tình trạng viêm hoặc sự lặp đi lặp lại các đợt viêm, có thể để lại những xơ cứng nhỏ gây tổn thương các sợi thần kinh vĩnh viễn.

Bệnh xơ cứng rải rác có thể gây ra nhiều triệu chứng, nhưng không phải tất cả bệnh nhân đều có hết những triệu chứng này. Các triệu chứng có thể bao gồm:

• Tê, ngứa, có cảm giác như châm chích;
• Cảm giác chóng mặt gây mất thăng bằng khiến bạn ngã;
• Gặp khó khăn khi nói, đi lại;
• Yếu cơ hoặc co thắt, có thể khiến bạn bị ngã, đánh rơi vật cầm trên tay;
• Rối loạn thị lực, mắt đau và chuyển động mắt kỳ lạ;
• Các vấn đề liên quan đến kiểm soát ruột hoặc bàng quang;

• Vấn đề về tình dục;
• Nhạy cảm với nóng;
• Khó tập trung.

Khi người bệnh bị xơ cứng rải rác từng đám, bệnh sẽ có xu hướng theo một trong bốn thể dưới đây:

• Thể lành tính: Chỉ có một vài lần tái phát và thường không có triệu chứng trong thời gian dài. Dạng này ít nghiêm trọng nhất của bệnh xơ cứng rải rác.
• Dạng tái phát – thuyên giảm: Tái phát là giai đoạn xảy ra các triệu chứng. Trong thời gian tái phát, các triệu chứng phát triển, kéo dài trong nhiều ngày từ 2-6 tuần. Các triệu chứng sau đó có thể giảm nhẹ hoặc biến mất. Sau một thời gian bệnh lại tự tái phát và có thể có thêm các triệu chứng mới. Sau 5-15 năm, một số triệu chứng thường trở thành vĩnh viễn. Các triệu chứng thường là do sự tích tụ của mô sẹo trong não và các tổn thương các sợi thần kinh. Tình trạng thường sau đó từ từ trở nên tồi tệ hơn theo thời gian.
• Bệnh xơ cứng rải rác dạng tiến triển thứ phát: Những triệu chứng ngày càng xấu đi. Nhiều người bị dạng tái phát – thuyên giảm sau đó phát triển thành dạng tiến triển thứ phát của bệnh xơ cứng rải rác từng đám.
• Dạng tiến triển nguyên phát: Các triệu chứng dần dần tồi tệ hơn ngay từ đầu, và không phục hồi. Điều này được gọi là bệnh xơ cứng rải rác tiến triển nguyên phát.

Ở hầu hết các bệnh nhân, thông thường sẽ có khoảng thời gian hàng tháng hoặc hàng năm sau đợt xuất hiện triệu chứng đầu tiên trước khi xuất hiện các triệu chứng mới hoặc các triệu chứng cũ xuất hiện trở lại. Cuối cùng sự tái phát và các triệu chứng không hết hoàn toàn làm tăng tàn tật lên như:

• Liệt: Chứng yếu hoặc liệt của một số cơ. Vận động có thể bị ảnh hưởng và có vấn đề về thăng bằng và phối hợp.
• Co cứng, thất điều ở chi: Bạn có thể bị run hoặc co giật ở một số cơ. Điều này thường là do tổn thương ở các dây thần kinh điều khiển các cơ bắp . Một số cơ có thể co mạnh và sau đó có thể trở nên cứng hơn và khó sử dụng hơn.
• Suy giảm thị lực: Khi bị xơ cứng rải rác, người bệnh có thể bị viêm thần kinh thị giác. Nó có thể gây ra đau sau mắt và cũng có thể mất một phần thị lực của người bệnh.
• Hiếm gặp hơn là các triệu chứng tiến triển tăng dần từ khi khởi phát và dẫn tới tàn tật vào giai đoạn tương đối sớm. Không thể chẩn đoán xác định được bệnh trừ khi bệnh cảnh lâm sàng chỉ ra tổn thương nhiều phần của hệ thần kinh trung ương vào các thời gian khác nhau.
• Một số biến chứng khác: Rối loạn tiểu tiện, chóng mặt, rối loạn cương dương, trầm cảm, mệt mỏi.

Truyền tế bào gốc tạo máu tự thân có thể làm giảm bớt các phản ứng tự miễn và tái phát trong thời gian dài của bệnh. Tại Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec đã tiến hành điều trị cho người bệnh xơ cứng rải rác bằng liệu pháp Ghép tế bào gốc tạo máu tự thân. Truyền tế bào gốc tự thân hệ tạo máu là cố gắng “khởi động lại” hệ miễn dịch, với nhiệm vụ phá hủy những tổn hại não và tủy sống trong bệnh xơ cứng rải rác. Để truyền tế bào gốc tự thân điều trị bệnh xơ cứng rải rác, những tế bào gốc hệ tạo máu được lấy từ cơ thể bạn (truyền tự thân) từ tủy xương hoặc máu, được chọn lọc và lưu trữ trước khi làm cạn kiệt hết mức hệ miễn dịch bởi hóa chất. Sau đó các tế bào gốc tạo máu đã được lưu trữ trước đó được truyền lại cho cơ thể. Các tế bào gốc mới di chuyển xuống dưới tủy xương và sau một thời gian sẽ phục hồi lại hệ thống miễn dịch.

XEM THÊM

• Bệnh đa xơ cứng: Những điều cần biết
• Bệnh xơ cứng rải rác (hay bệnh đa xơ cứng) là gì?
• Nguyên nhân gây bệnh xơ cứng rải rác (MS)