Bài viết bởi Bác sĩ Khoa Xét nghiệm - Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Đà Nẵng
Bệnh truyền nhiễm qua đường tình dục (STI) chiếm một tỷ lệ cao trong các bệnh truyền nhiễm. Khoảng ba mươi STI khác nhau đã được xác định, bệnh gây ra bởi các vi sinh vật gây bệnh bao gồm vi khuẩn, virus, động vật nguyên sinh và kí sinh trùng, lây truyền từ người này sang người khác qua đường quan hệ tình dục.
1. Tổng quan về bệnh lây truyền qua đường tình dục
Mỗi năm WHO ước tính có hàng triệu ca bệnh lây truyền qua đường tình dục nhiễm mới, trong đó khoảng 357 triệu ca liên quan đến ít nhất 1 trong 4 tác nhân gây bệnh: Chlamydia trachomatis, Neisseria gonorrhoeae, Treponema pallidum và Trichomonas vaginalis.
Mỗi bệnh sẽ có sự biểu hiện và mức độ ảnh hưởng sức khỏe khác nhau. Nếu không được chẩn đoán và điều trị hợp lý, những bệnh này có thể dẫn tới biến chứng nghiêm trọng như vô sinh, sảy thai, thai ngoài tử cung, tắc nghẽn niệu đạo, khối u... Trong đó, HIV/AIDS được ví như “căn bệnh thế kỷ” là bệnh lây qua đường tình dục cực kỳ nguy hiểm và đã cướp đi tính mạng của hàng trăm triệu người.
Các hành vi tình dục bao gồm giao hợp âm đạo và các quan hệ tình dục không lành mạnh như giao hợp bằng hậu môn hoặc bằng miệng... Tại Việt Nam, với tâm lý ngại thăm khám, điều trị cũng như việc thiếu kiến thức về bệnh ở một số người mắc các bệnh hoa liễu khiến tình trạng bệnh của họ diễn biến xấu hơn.
2. Một số bệnh lây qua đường tình dục thường gặp hiện nay
2.1 Human Papilloma virus (HPV) sinh dục
HPV là một loại vi rút gây u nhú ở người và là một trong những bệnh đứng đầu đầu của các bệnh lây truyền qua đường tình dục. Nhiễm Human Papilloma virus sinh dục mạn tính nguy cơ cao gây ung thư cổ tử cung.
HPV có bao nhiêu chủng loại?
Có hơn 40 chủng virus HPV có thể gây bệnh tại bộ phận sinh dục và hậu môn. Trong đó có 15 chủng HPV như các týp 31, 33, 35, 45, 52 58 và đặc biệt là 2 týp 16, 18, là nhóm týp nguy cơ cao thường gặp ở cổ tử cung có thể gây bệnh ung thư từ ung thư cổ tử cung đến hậu môn và các bộ phận sinh dục khác. Tỷ lệ nhiễm Human Papilloma virus khoảng 10% nhưng kết quả này khác nhau tùy theo từng vùng, miền, từng quốc gia trên thế giới.
Tại Việt Nam, tỷ lệ nhiễm Human Papilloma virus giao động từ 2% đến 19,57% như tại Hà Nội tỷ lệ nhiễm từ 2% đến 9,73% tại Huế là 0,9% đến 19,57% tỷ lệ tại Thành phố Hồ Chí Minh từ 10,82% đến 12% tại Cần Thơ là 3,3% đến 10,9%. Một thống kê được thực hiện tại Bệnh viện Vinmec Đà Nẵng thì tỷ lệ nhiễm Human Papilloma virus là 11,2 %. Đặc biệt tỷ lệ nhiễm hai týp 16 và 18 chiếm tới 5,1%.
HPV có gây ra ung thư không?
Ung thư cổ tử cung là loại ung thư thường gặp nhất do HPV gây ra. Ngoài ra, người bệnh còn có thể bị các loại ung thư khác như ung thư âm hộ, âm đạo, dương vật và hậu môn. Một số trường hợp hiếm gặp như ung thư vùng miệng họng cũng có thể xảy ra.
HPV tồn tại trong cơ thể người bao lâu?
Virus xâm nhập vào biểu mô cổ tử cung tạo nên các biến đổi của tế bào và diễn tiến này kéo dài từ 10 đến 20 năm với biểu hiện từ tổn thương viêm nhiễm đơn giản đến tân sinh trong biểu mô, ung thư tại chỗ và xâm lấn. Do vậy các bệnh ung thư thường phát hiện sau nhiều năm đến hàng chục năm sống chung với HPV. Không có cách nào để biết một người bị nhiễm HPV có khả năng bị bệnh ung thư hay không. Do đó, việc xét nghiệm nhằm phát hiện sớm Human Papilloma virus là cần thiết, giúp tăng khả năng dự phòng, điều trị sớm tổn thương cổ tử cung nhằm giảm tỷ lệ tử vong của bệnh và triển khai vaccine phòng ngừa Human Papillomavirus ở phụ nữ trẻ tuổi. Các ung thư khác: cũng được điều trị tốt hơn nếu được phát hiện bệnh sớm.
Các chủng ít nguy hiểm hơn có thể gây ra mụn cóc ở bàn chân (đặc biệt là lòng bàn chân), mụn cóc ở bộ phận sinh dục. Một số trường hợp, sau khi quan hệ tình dục với người bị nhiễm bệnh vài tuần đến vài tháng mới mọc mụn trong đó.
Kiểm tra sức khỏe định kỳ và làm các xét nghiệm rất cần thiết cho quá trình chẩn đoán bệnh của các Bác sĩ lâm sàng đối với người bệnh
2.2. Bệnh Lậu
Theo số liệu thống kê từ cơ quan sức khoẻ cho thấy, nhóm bệnh lây nhiễm qua đường tình dục hiện nay đang có xu hướng gia tăng, bệnh lậu được coi là một trong bệnh hàng đầu (số ca mắc mới nhất là 56.259 so với 14.000 năm 2017). Vi khuẩn Neisseria gonorrhoeae là căn nguyên gây bệnh. Bệnh gặp ở những người có hành vi quan hệ tình dục không lành mạnh qua đường âm đạo, hậu môn, miệng. Một số trường hợp lây truyền từ mẹ sang con khi sinh thường qua đường âm đạo
Biểu hiện các triệu chứng của bệnh lậu
Bệnh lậu thường gặp ở cả nam và nữ. Biểu hiện bệnh ở cả hai giới cũng có sự khác nhau.
Ở nam giới, triệu chứng bệnh lậu rất dễ nhận biết. Sau khi nhiễm khuẩn lậu từ 2-7 ngày thì sẽ có các biểu hiện lâm sàng như đái buốt, tiểu rắt, tiểu nhiều lần. Ngoài ra còn có một số triệu chứng khác như: đi tiểu có dịch mủ tiết ra, mệt mỏi và có triệu chứng bị sốt nhẹ, xuất hiện hạch bẹn. Bị đau quanh vùng chậu, thắt lưng, đau đầu dương vật (đau khi có quan hệ tình dục). Xuất hiện tình trạng tiểu ra máu. Đặc biệt, khi bệnh chuyển nặng sẽ có dịch mủ chảy nhiều vào buổi sáng sớm hoặc sau khi đại tiện (hạch bẹn sưng to khiến nam giới càng ngày càng đi tiểu khó khăn).
Nữ giới khi mắc bệnh lậu thì thường rất khó nhận biết, triệu chứng thường không rõ ràng và dễ nhầm lẫn với các bệnh khác. Bệnh lậu thường diễn ra khá kín đáo, các triệu chứng dường như giống như với biểu hiện của tình trạng viêm âm đạo, viêm cổ tử cung hoặc viêm nhiễm niệu đạo. Ngoài ra còn có một số triệu chứng khác như: Đau nhức xung quanh vùng xương chậu sau khi giao hợp. Bệnh lậu ở nữ giới thường được phát hiện khi bệnh đã bước sang giai đoạn nặng với viêm nhiễm nặng điển hình là hiện tượng khí hư ra nhiều kèm theo mủ màu vàng chanh, mủ đặc, có mùi hôi. Chị em còn có thể xuất hiện thêm dấu hiệu tiểu khó, tiểu nóng rát và đau âm đạo.
Bệnh lậu nguy hiểm như thế nào?
Khi nam giới gặp các triệu chứng bệnh lậu mà không có biện pháp khắc phục sớm có thể làm cho niệu đạo, tinh hoàn bị viêm, dẫn đến xuất tinh ra máu. Ngoài ra dương vật có thể bị phù nề, làm giảm khả năng quan hệ. Bệnh có thể lây lan sang các bộ phận khác gây nên biến chứng nguy hiểm như viêm tuyến tiền liệt, dị dạng tinh trùng, teo tinh hoàn, tăng nguy cơ vô sinh – hiếm muộn hoặc nặng hơn là vô sinh vĩnh viễn nếu không điều trị kịp thời.
Đối với nữ giới bệnh lậu dễ gây viêm âm đạo, viêm vùng chậu và nguy hiểm nhất là viêm buồng trứng viêm ống dẫn trứng, viêm vòi trứng với nữ, tăng nguy cơ vô sinh hiếm muộn
Ở phụ nữ mang thai mắc bệnh lậu sẽ có các nguy cơ như sảy thai, thai lưu, sinh non. Tác hại nguy hiểm nhất của bệnh lậu đối với trẻ sơ sinh trong quá trình sinh thường, lậu cầu khuẩn có thể xâm nhập vào cơ thể bé qua mắt của trẻ và gây viêm kết mạc, khiến cho con khi sinh ra mắc bệnh lậu bẩm sinh có thể dẫn đến mù loà vĩnh viễn... đặc biệt nguy hiểm là lậu cầu khuẩn có thể xâm nhập lên não và gây tình trạng viêm màng não ở trẻ.
3. Bệnh Chlamydia
Chlamydia là bệnh STD phổ biến mà cả nam giới và nữ giới đều có thể nhiễm. Mắc bệnh chlamydia nếu quan hệ tình dục không an toàn với người bị mắc bệnh chlamydia qua âm đạo, hậu môn hoặc bằng miệng. Đặc biệt vẫn có thể mắc chlamydia ngay cả khi bạn tình nam giới không xuất tinh.
Biểu hiện của bệnh Chlamydia
Hầu hết những người bị chlamydia đều không có triệu chứng. Ngay cả khi không gây ra triệu chứng, chlamydia vẫn có thể làm tổn thương cơ quan sinh sản của bạn.
Triệu chứng ở nữ giới có thể là đau bất thường, Dịch âm đạo bất thường như dịch có mùi hôi, Cảm giác nóng rát khi tiểu tiện hoặc ra máu khi chưa đến kỳ kinh thường xuất hiện sau nhiều tuần kể từ khi bạn quan hệ với bạn tình bị nhiễm bệnh.
Triệu chứng ở nam giới có thể là:
- Dương vật tiết dịch
- Cảm giác nóng rát khi tiểu tiện
- Đau và sưng ở một bên hoặc cả hai bên tinh hoàn (triệu chứng này ít gặp hơn).
Nam giới và nữ giới còn có thể bị nhiễm chlamydia ở phần trực tràng. Hiện tượng này là do quan hệ tình dục qua hậu môn hoặc bị lây truyền từ khu vực bị nhiễm khác (ví dụ như âm đạo). Mặc dù các lây nhiễm này thường không có triệu chứng, nhưng vẫn có thể gây
- Đau vùng trực tràng;
- Tiết dịch
- Chảy máu.
Bệnh chlamydia nguy hiểm như thế nào?
Thường không nhận biết được các tổn hại ban đầu của chlamydia. Tuy nhiên, chlamydia có thể gây nên những vấn đề nghiêm trọng về sức khỏe.
- Nếu là nữ giới, không điều trị chlamydia có thể làm bệnh lan tới tử cung và ống dẫn trứng (là ống mang trứng đã được thụ tinh từ buồng trứng tới tử cung). Đây có thể là nguyên nhân gây bệnh viêm vùng chậu, dẫn đến bị đau ở vùng bụng và vùng chậu và có thể gây đau vùng chậu lâu dài. Ngay cả khi không có triệu chứng thời gian đầu, bệnh vẫn có thể gây tổn thương vĩnh viễn tới cơ quan sinh sản của bạn và gây vô sinh hoặc mang thai ngoài tử cung.
- Nếu đang mang thai và bị nhiễm chlamydia, bệnh có thể truyền bệnh từ mẹ sang con trong quá trình sinh nở. Con khi sinh ra có thể bị nhiễm trùng mắt hoặc viêm phổi do Chlamydia . Bệnh còn có thể khiến cho người mẹ bị sinh non
- Nam giới trong một số trường hợp hiếm gặp có thể và gây vô sinh
4. Bệnh Trichomonas vaginalis
Bệnh còn gọi là Trichomoniasis là bệnh lây nhiễm qua đường tình dục (STD), là phổ biến nhất. Tại Hoa Kỳ, ước tính có khoảng 3,7 triệu người bị nhiễm. Mặc dù triệu chứng khác nhau nhưng hầu hết mọi người khi bị nhiễm ký sinh trùng này đều không thể biết là mình bị nhiễm và chỉ có khoảng 30% xuất hiện các triệu chứng. Có thể là do phụ thuộc vào một số yếu tố như tuổi tác và sức khỏe. Người bị nhiễm mà không có triệu chứng vẫn có thể lây nhiễm sang người khác.
Bệnh này là do bị nhiễm ký sinh trùng nguyên sinh có tên là Trichomonas vaginalis. Khi quan hệ tình dục, ký sinh trùng thường lây lan từ dương vật sang âm đạo hoặc ngược lại. Nó cũng có thể lây lan từ âm đạo người này sang âm đạo người khác.
Biểu hiện của bệnh Trichomoniasis
Bệnh này thường gặp ở nữ hơn nam. Phụ nữ càng lớn tuổi càng có nguy cơ nhiễm trichomoniasis cao hơn. Các triệu chứng của trichomoniasis có thể từ kích ứng nhẹ đến viêm nặng. Triệu chứng nếu có sẽ xuất hiện trong vòng từ 5 đến 28 ngày kể từ ngày bị nhiễm. Triệu chứng xuất hiện và tự hết.
Ở nữ giới, thường bị nhiễm nhiều nhất là âm hộ, âm đạo, cổ tử cung, hoặc niệu đạo. Ngứa, rát, tấy đỏ hoặc đau nhức ở cơ quan sinh dục, khó chịu khi tiểu tiện. Thay đổi dịch âm đạo ví dụ dịch tiết nhiều với tính chất trong, trắng, ngả vàng, ngả xanh, kèm theo là mùi tanh bất thường
Còn ở nam giới, bộ phận trên cơ thể bị nhiễm nhiều nhất là niệu đạo. Ngứa hoặc kích ứng bên trong dương vật, rát sau khi tiểu tiện hoặc xuất tinh, dương vật tiết dịch.
Nhiễm trichomonas có thể khiến cho việc quan hệ tình dục trở nên không thoải mái.
Nhiễm trùng có thể kéo dài vài tháng hoặc thậm chí vài năm nếu không được chữa trị.
Bệnh Trichomoniasis nguy hiểm như thế nào?
Các biến chứng của trichomoniasis là có thể làm tăng nguy cơ bị nhiễm hoặc lây lan các bệnh lây truyền qua đường tình dục khác. Ví dụ, trichomoniasis có thể gây viêm đường sinh dục từ đó tăng nguy cơ nhiễm HIV hoặc lây truyền virus HIV sang bạn tình.
Phụ nữ mang thai bị nhiễm trichomoniasis, có nguy cơ cao sẽ sinh non và trẻ sinh ra từ người mẹ bị nhiễm bệnh cũng sẽ có nguy cơ cao bị nhẹ cân.
Nếu chỉ dựa vào triệu chứng thì không thể chẩn đoán được trichomoniasis. Ở cả nam giới và nữ giới, đều có thể khám và làm xét nghiệm để chẩn đoán trichomoniasis.
5. Bệnh Mycoplasma
Bệnh do vi khuẩn Mycoplasma, đây là vi khuẩn có một ái tính với niêm mạc hô hấp và niêm mạc đường sinh dục gây nên nhiều bệnh như: bệnh ở hệ hô hấp (viêm phổi), bệnh ở khớp (viêm bao khớp)..., bệnh lây qua đường sinh dục – tiết niệu và có khả năng gây bệnh làm ảnh hưởng đến sự sinh sản và thai nhi trong quá trình mang thai. Đặc biệt vi khuẩn Mycoplasma có thể chính là "thủ phạm" gây vô sinh.
Các bệnh gây ra bởi vi khuẩn mycoplasma
Mycoplasma pneumoniae gây bệnh hô hấp,
Mycoplasma pneumoniae là tác nhân gây bệnh viêm phổi tiên phát không điển hình ở người. Các triệu chứng chính là sốt, rét run, toát mồ hôi, ho khan dữ dội, khó thở và đau ngực. Bệnh có thể gặp ở bất kỳ lứa tuổi nào, nhưng thường gặp ở trẻ em. M.pneumoniae thường gây nên các vụ dịch nhỏ vào mùa xuân và thu.
Mycoplasma pneumoniae gây bệnh ở đường sinh dục - tiết niệu:
Mycoplasma hominis, Mycoplasma genitalium và Mycoplasma urealyticum (Ureaplasma) là tác nhân của bệnh đường sinh dục.
Mycoplasma urealyticum, Mycoplasma genitalium gây viêm niệu đạo áp xe tuyến Bartholin, viêm vòi trứng.
Mycoplasma hominis gây viêm khung chậu ở phụ nữ có thai, có thể gây sẩy thai. Trẻ sơ sinh có thể bị viêm phổi, nhiễm trùng máu, viêm màng não... do mẹ bị nhiễm trùng sinh dục bởi vi khuẩn này.Biểu hiện của bệnh Mycoplasma ở đường sinh dục- tiết niệu:Thường diễn biến thành 2 giai đoạn: cấp tính và mạn tính.Giai đoạn cấp tính :
- Nam giới có biểu hiện đái rắt, đái buốt, đái ra mủ có màu trắng hoặc màu vàng, kèm theo đau dọc niệu đạo...
- Đối với nữ giới, giai đoạn này bệnh thể hiện kín đáo, không rầm rộ như nam giới. Biểu hiện thường gặp là: đái rắt, đái buốt, đau vùng xương mu, ra khí hư mùi hôi, đau khi quan hệ tình dục....
Giai đoạn mạn tính :
- Đối với nam giới, khi bước vào giai đoạn mãn tính người bệnh thường có biểu hiện: nóng rát niệu đạo, tiểu khó, sáng sớm thường có chất nhầy như nhựa chuối chảy ra ở lỗ sáo trước khi đi tiểu lần đầu.
- Đối với nữ giới, triệu chứng bệnh mạn tính chủ yếu vẫn là ra khí hư, mùi hôi (nữ giới khó phân biệt giữa hai giai đoạn cấp tính và mạn tính).
- Để xác định vi khuẩn Mycoplasma cần phải tiến hành xét nghiệm.
Hiện nay, Gói khám sàng lọc các bệnh xã hội tại Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec được rất nhiều người tin tưởng áp dụng bởi những lý do sau:
- Trang bị hệ thống y tế hiện đại bậc nhất mang lại kết quả chẩn đoán nhanh chóng, chính xác.
- Dịch vụ thăm khám, tư vấn tận tình, chuyên nghiệp.
- Cơ sở hạ tầng khang trang, hiện đại, đảm bảo điều kiện vô trùng.
- Bảo mật thông tin người bệnh.
Để đặt lịch khám tại viện, Quý khách vui lòng bấm số HOTLINE hoặc đặt lịch trực tiếp TẠI ĐÂY. Tải và đặt lịch khám tự động trên ứng dụng MyVinmec để quản lý, theo dõi lịch và đặt hẹn mọi lúc mọi nơi ngay trên ứng dụng.
Tài liệu tham khảo
- Lâm Đức Tâm, Nguyễn Vũ Quốc Huy, (2013), "Nghiên cứu tỷ lệ nhiễm Human Papilloma virus và các yếu tố liên quan tổn thương tiền ung thư cổ tử cung ở phụ nữ từ 18- 60 tuổi", Y học Thành phố Hồ Chí Minh, tập 17(1)
- Hướng dẫn chẩn đoán và điều trị các bệnh lây truyền qua đường tình dục (2013), Bộ Y tế.
- Sexually Transmitted Diseases Treatment Guidelines (2015), U.S. Department of Health and Human Services, Centers for Disease Control and Prevention.
- Cdc.gov
