6 điều mong đợi khi chuyển sang điều trị Crohn bằng chế phẩm sinh học

Bài được viết bởi Thạc sĩ, Bác sĩ Mai Viễn Phương - Bác sĩ nội soi tiêu hóa - Khoa Khám bệnh & Nội khoa - Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Central Park.

Theo Tổ chức Crohn’s and Colitis của Hoa Kỳ, bệnh Crohn ảnh hưởng đến hơn nửa triệu người Mỹ. Nếu phương pháp điều trị Crohn của bạn không hiệu quả như mong đợi, bác sĩ có thể khuyên bạn nên thử dùng thuốc chế phẩm sinh học. Đây là những loại thuốc được tạo ra từ các tế bào sống nhằm mục tiêu phản ứng viêm. Chúng thường được sử dụng cho bệnh Crohn trung bình đến nặng, không đáp ứng tốt với các liệu pháp thông thường.

Giống như hầu hết các loại thuốc, chế phẩm sinh học có lợi ích và rủi ro. Chúng có thể làm giảm tình trạng viêm của bạn và giúp ngăn chặn sự tiến triển của bệnh Crohn. Tuy nhiên, chúng cũng có thể khiến bạn có nguy cơ bị nhiễm trùng và mắc một số bệnh ung thư.

Một số bác sĩ khuyên bạn nên tránh những rủi ro liên quan đến chế phẩm sinh học bằng cách để dành phương pháp điều trị đó đến khi các liệu pháp khác không hiệu quả. Các bác sĩ khác ủng hộ phương pháp tiếp cận “từ trên xuống”, tức là bạn nên thử thuốc chế phẩm sinh học sớm hơn để ngăn chặn tổn thương đường ruột từ trước khi nó phát triển.

Bác sĩ sẽ giúp bạn cân nhắc giữa rủi ro và lợi ích để bạn có thể đưa ra quyết định sáng suốt về việc có nên bắt đầu điều trị bằng chế phẩm sinh học hay không. Và bạn nên biết về những gì có thể xảy ra khi bạn bắt đầu điều trị Crohn bằng chế phẩm sinh học.

Chế phẩm sinh học của bạn phải được dùng qua đường tiêm hoặc tiêm tĩnh mạch vì axit trong dạ dày của bạn sẽ phá hủy cấu trúc phức tạp, tinh vi của loại thuốc này.

Chế phẩm sinh học được tiêm dưới da. Điều này có nghĩa là thuốc được lắng đọng trong lớp mỡ giữa da và cơ của bạn, nơi nó sẽ được hấp thụ từ từ. Bạn có thể được dạy để tự tiêm hoặc nhờ chuyên gia y tế thực hiện.

Liều tiêm tĩnh mạch được đưa ra bằng cách tiêm truyền trong bệnh cảnh lâm sàng. Phương pháp này có thể mất vài giờ. Hãy mặc quần áo thoải mái, mang theo đồ ăn nhẹ và đồ giải trí (chẳng hạn như sách) và sắp xếp một chuyến xe để về nhà sau khi tiêm.

Sau khi dùng chế phẩm sinh học, bạn có thể thấy đau tại chỗ tiêm hoặc những thay đổi như:

• Ngứa.
• Đỏ.
• Bầm tím.
• Sưng tấy.
• Đau đớn.
• Sốt.
• Ớn lạnh.
• Đau đầu.

Chế phẩm sinh học đi kèm với các rủi ro như:

• Sự nhiễm trùng. Khả năng chống lại nhiễm trùng của bạn bị giảm.
• Ung thư. Có một sự gia tăng nhỏ trong khả năng phát triển ung thư hạch của bạn.
• Chức năng gan thay đổi. Gan của bạn có thể bị ảnh hưởng xấu. Hãy thông báo cho bác sĩ của bạn ngay lập tức nếu bạn bị vàng da.
• Viêm khớp. Bạn có thể bị đau khớp.
• Phản ứng giống lupus (LLR). Bạn có thể bị phát ban, sốt, đau cơ và đau khớp.

Khả năng xảy ra những rủi ro này tùy thuộc vào mức độ nghiêm trọng của bệnh.

Nếu bạn ngừng dùng thuốc chế phẩm sinh học, chúng có thể sẽ giảm hiệu quả khi bạn dùng lại. Điều này là do cơ thể bạn có thể tích tụ các kháng thể làm cho thuốc kém hiệu quả hơn. Đây là một trong những lý do mà các bác sĩ khuyên bạn nên tiếp tục sử dụng chế phẩm sinh học ngay cả khi bệnh Crohn của bạn đang thuyên giảm. Một lý do nữa là thuốc chế phẩm sinh học có hiệu quả trong việc duy trì sự thuyên giảm bằng cách bảo vệ bạn khỏi phản ứng với các tác nhân gây bùng phát.

Có một số tình huống nhất định mà bác sĩ sẽ khuyên bạn nên nghỉ việc dùng thuốc, chẳng hạn như trước khi phẫu thuật.

Không nên tiêm vắc-xin sống như sởi, quai bị, rubella (MMR) khi bạn bắt đầu sử dụng thuốc chế phẩm sinh học vì nguy cơ nhiễm trùng mà thuốc này gây ra. Do đó, bạn nên tiêm phòng những bệnh này trước khi bắt đầu tiêm chế phẩm sinh học.

Chế phẩm sinh học tương đối mới. Do đó, những ảnh hưởng lâu dài đối với trẻ sơ sinh tiếp xúc với chế phẩm sinh học trong thời kỳ mang thai chưa được nghiên cứu. Các chuyên gia tin rằng nguy cơ này thấp và kết luận rằng, khả năng dị tật thai nhi khi sử dụng sinh phẩm trong thời kỳ mang thai là gần với tỷ lệ của những người mang thai không sử dụng sinh phẩm.

Bạn và bác sĩ sẽ cần thảo luận về rủi ro của việc sử dụng thuốc chế phẩm sinh học trong thai kỳ so với rủi ro có thể xảy ra đối với em bé của bạn. Bạn có thể phải tạm ngưng thuốc trong thời gian mang thai tùy thuộc vào loại chế phẩm sinh học bạn đang sử dụng.

Thuốc chế phẩm sinh học hoạt động bằng cách nhắm mục tiêu và ngăn chặn phản ứng viêm có thể gây bùng phát Crohn. Tuy nhiên, những loại thuốc này đi kèm với các tác dụng phụ bao gồm giảm khả năng chống nhiễm trùng. Dù vậy, bạn nên tiếp tục dùng thuốc chế phẩm sinh học ngay cả khi bệnh đang thuyên giảm, trừ khi có hướng dẫn khác của bác sĩ.