Vì sao ngày dự sinh giữa các lần siêu âm thai có thể thay đổi?

Bài viết được tư vấn chuyên môn bởi Bác sĩ Nguyễn Anh Tú - Bác sĩ Siêu âm sản – Chẩn đoán trước sinh – Khoa Sản - Bệnh viện đa khoa Quốc tế Vinmec Hải Phòng.

Một thai kỳ bình thường kéo dài trung bình 280 ngày (khoảng 40 tuần) tính từ ngày đầu tiên của chu kỳ kinh cuối cùng trước khi mang thai. Tuy nhiên, việc thay đổi ngày dự sinh cũng thường xảy ra, một số trường hợp siêu âm thai lệch 2 tuần so với ngày sinh thực tế cũng có thể xảy ra. Rất ít phụ nữ thực sự sinh con vào đúng ngày dự sinh.

Một người phụ nữ có chu kỳ kinh nguyệt đều, kéo dài 28 ngày có thể tự ước lượng ngày dự sinh theo hai cách sau:

• Quy tắc Naegele

Quy tắc Naegele có công thức tính đơn giản như sau: Cộng 7 vào ngày đầu tiên của chu kỳ kinh cuối cùng trước khi mang thai sau đó trừ đi 3 tháng. Ví dụ, nếu ngày đầu tiên của chu kỳ kinh cuối là ngày 1 tháng 11 năm 2017, ngày dự sinh là ngày 8 tháng 8 năm 2018.

• Vòng xoay tính tuổi thai

Một cách khác để thai phụ có thể tính ngày dự sinh của mình là sử dụng vòng xoay tính tuổi thai. Phương pháp này cũng thường được các bác sĩ lâm sàng sử dụng. Bước đầu tiên cần đánh dấu ngày đầu của chu kỳ kinh cuối trên bảng xoay. Khi đó thai phụ chỉ cần đọc ngày dự sinh tại vị trí của đầu kim quay. Cần lưu ý rằng đây chỉ là cách để ước lượng khoảng thời gian mà em bé sẽ chào đời, xác suất sinh đúng chính xác vào ngày dự sinh không quá cao.

Cả hai phương án trên đều không thực hiện được nếu thai phụ không nhớ chu kỳ kinh cuối của mình. Đây cũng là một điều phổ biến, tuy nhiên vẫn còn những cách khác để biết ngày dự sinh khi không nhớ chu kỳ kinh như:

• Bác sĩ có thể ước lượng ngày dự sinh nếu biết chu kỳ kinh cuối xuất hiện trong một tuần cụ thể.
• Bác sĩ sẽ sử dụng siêu âm thai để tính toán hoặc thay đổi ngày dự sinh.

Đối với những người phụ nữ có chu kỳ kinh dài hơn 28 ngày, vòng xoay tính tuổi thai vẫn có thể được sử dụng tuy nhiên cần có một vài sự điều chỉnh. Nửa sau chu kỳ kinh kéo dài khoảng 14 ngày. Đây là thời điểm rụng trứng chuẩn bị cho chu kỳ tiếp theo. Nếu chu kỳ kinh kéo dài 35 ngày, ngày rụng trứng thường rơi vào khoảng ngày thứ 21 của chu kỳ. Khi đã biết được ngày rụng trứng, thai phụ có thể điều chỉnh ngày đầu của chu kỳ kinh cuối để xác định ngày dự sinh trên vòng xoay tính tuổi thai.

Ví dụ, nếu chu kỳ kinh kéo dài 35 ngày và ngày đầu chu kỳ kinh cuối là ngày 1 tháng 11:

• Cộng thêm 21 này, ta có ngày 22 tháng 11
• Sau đó trừ cho 12 để tìm điều chỉnh ngày đầu chu kỳ kinh cuối mới, ta có ngày 8 tháng 11.
• Sau khi đã điều chỉnh ngày đầu chu kỳ kinh cuối, đánh dấu nó trên vòng xoay tính tuổi thai và xác định ngày dự sinh bằng cách tương tự.

Khi bác sĩ có chỉ định siêu âm thai để biết ngày dự sinh, bác sĩ sẽ ghi chú hai ngày sinh dự kiến, bao gồm kết quả dựa vào chu kỳ kinh cuối và dựa vào các chỉ số trên siêu âm. Hiếm khi hai ngày dự sinh này trùng khớp. Bác sĩ thường sẽ không thay đổi ngày dự sinh dựa vào chu kỳ kinh cuối nếu đó là các chu kỳ kinh nguyệt đều kéo dài 28 ngày, trừ khi có sự sai lệch nhiều với ngày dự sinh bằng siêu âm thai. Ngày dự sinh xác định bằng siêu âm thai dựa trên các chỉ số sinh trắc của thai như chiều dài đầu mông, chu vi vòng đầu, chiều dài xương đùi,..

Nếu như siêu âm thai được thực hiện nhiều lần trong suốt thai kỳ, mỗi kết quả siêu âm sẽ có một ngày dự sinh khác nhau dựa trên những chỉ số gần nhất. Tuy nhiên, ngày dự sinh không nên thay đổi nếu được thực hiện trong siêu âm thai 13 tuần trở đi hoặc trong siêu âm thai ở quý 2 và quý 3 thai kỳ. Ngày dự sinh chính xác hơn nếu được thực hiện vào giai đoạn sớm của thai kỳ. Siêu âm thai vào những ngày sau của chu kỳ kinh thường được dùng để đánh giá tình trạng phát triển thể chất của thai hơn là ước đoán ngày dự sinh.

Bác sĩ thường sẽ quyết định thay đổi ngày dự sinh nếu thai nhi nhỏ hơn hoặc lớn hơn nhiều so với kích thước thai trung bình tương ứng với tuổi thai đó. Thông thường, bác sĩ sẽ chỉ định siêu âm thai xác định ngày dự sinh khi thai phụ không nhớ kỳ kinh cuối hoặc chu kỳ kinh không đều hoặc khi mang thai khi đang sử dụng thuốc tránh thai.

Siêu âm thai cho phép bác sĩ đo chiều dài đầu mông (tiếng anh là crown-rump length, CRL), chiều dài nối hai điểm của thai. Trong quý 1 thai kỳ, việc đo đạc chiều dài đầu mông cho kết quả ngày dự sinh chính xác nhất. Bác sĩ có thể thay đổi ngày dự sinh dựa trên việc đo đạc các kích thước trên siêu âm. Điều này thường xảy ra nếu sự sai lệch giữa ngày dự sinh trên siêu âm và ngày dự sinh tính theo chu kỳ kinh cuối cùng lớn hơn 1 tuần.

Vào quý 2 thai kỳ, siêu âm thai ít chính xác hơn và bác sĩ sẽ không điều chỉnh ngày dự sinh nếu sai lệch nhiều hơn 2 tuần.

Quý 3 thai kỳ là thời điểm ít chính xác nhất nếu dùng để xác định ngày dự sinh. Nếu dựa vào kết quả siêu âm, sai số có thể lên đến 3 tuần vì thế bác sĩ thường hiếm khi thay đổi ngày dự sinh trong 3 tháng cuối thai kỳ. Những chỉ định siêu âm thai lặp lại trong suốt thai kỳ thường được dùng để có thêm thông tin đánh giá sự phát triển của bào thai. Như vậy, ngày dự sinh giữa các lần siêu âm thai có thể thay đổi, tuy nhiên việc ước lượng tuổi thai trong những tuần đầu tiên của thai kỳ thường chính xác nhất. Trong khoảng thời gian này, tốc độ phát triển của bào thai khá ổn định. Về sau tốc độ phát triển của thai nhi không hằng định, biến đổi nhiều khi thai kỳ phát triển. Vì vậy, siêu âm thai trong những giai đoạn muộn hơn không nên dùng để dự đoán tuổi thai vì không chính xác. Siêu âm thai không được công nhận như một phần của chăm sóc tiền sản, vì thể chỉ nên được thực hiện vì mục đích y tế.

Tại Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec hiện có dịch vụ thai sản trọn gói như một giải pháp giúp mẹ bầu an tâm vì đã có sự đồng hành của đội ngũ y bác sĩ trong suốt thai kỳ. Khi lựa chọn Thai sản trọn gói, thai phụ được:

• Quá trình mang thai được theo dõi bởi đội ngũ bác sĩ giàu chuyên môn
• Thăm khám đều đặn, phát hiện sớm các vấn đề bất thường
• Thai sản trọn gói giúp thuận tiện cho quá trình sinh đẻ
• Trẻ sơ sinh được chăm sóc toàn diện

Nguồn tham khảo: healthline.com, babycenter.com, acog.org/Patients

Video đề xuất:

Siêu âm thai nhiều lần có tốt không? Siêu âm thai tại Vinmec như thế nào?