Những thay đổi sinh lý tuyến giáp trong thời kỳ mang thai

Tuyến giáp là một tuyến nội tiết nhỏ hình cánh bướm nằm phía trước dưới cổ. Dù rất nhỏ bé với kích thước khoảng 50 x 20x 20mm nhưng chúng lại có nhiệm vụ hết sức quan trọng với cơ thể là tiết ra hormone tuyến giáp giúp cơ thể chuyển hóa và sử dụng năng lượng.

Để đáp ứng nhu cầu trao đổi chất tăng lên trong thai kỳ, chức năng của tuyến giáp sẽ có những thay đổi về mặt sinh lý và chức năng của chúng. Điều này được phản ánh thông qua các chỉ số xét nghiệm như: T3 toàn phần, T4 toàn phần tăng, trong khi FT4, FT3 bình thường. Theo đó, chỉ số T3, T4 sẽ tăng khoảng 50% trong nửa đầu thai kỳ và sẽ trở về bình thường vào những tuần cuối của thai kỳ.

Một điều thú vị là beta hcG – một loại hormone do rau thai tiết ra trong thai kỳ có cấu trúc tương tự như TSH – 1 loại hormone do tuyến yên bài tiết nhằm kích thích tuyến giáp sản xuất hormone tuyến giáp.

Biểu đồ dưới đây mô tả sự thay đổi nồng độ hai loại hormone là hCG và TSH của cơ thể người mẹ trong thai kỳ.

Trong thai kỳ, chỉ số HCG trong máu người mẹ tăng dần ngay từ khi thụ tinh và đạt đỉnh vào tuần thai thứ 11-12. Chính trong giai đoạn này, hcG gây kích thích tuyến giáp làm tăng nồng độ T3, T4 toàn phần trong khi FT3, FT4 tăng nhẹ nhưng vẫn trong giới hạn bình thường và TSH sẽ bị ức chế một cách tương ứng. Ở giai đoạn tiếp theo của thai kỳ khi nồng độ hcG giảm dần thì nồng độ T3, T4 cũng sẽ giảm và trở về giới hạn bình thường.

Chính vì vậy, bệnh lý tuyến giáp và thai kỳ có mối tương quan khá mật thiết. Cụ thể, ở mỗi giai đoạn của thai kỳ lại có sự thay đổi về ngưỡng bình thường xét nghiệm chức năng tuyến giáp. Để biết mình có thực sự bị bệnh tuyến giáp hay chỉ là sự biến đổi sinh lý của tuyến giáp trong thời kỳ mang thai thì các thai phụ cần được thăm khám bởi các bác sĩ chuyên khoa. Trường hợp thai phụ có bệnh lý tuyến giáp thực sự cần điều trị sẽ được theo dõi sát và xử trí kịp thời để có một thai kỳ an toàn, khỏe mạnh.

Cũng giống như nam giới hoặc phụ nữ không có thai, thai phụ có thể gặp những bệnh lý về tuyến giáp như bướu cổ, cường giáp, suy giáp, nhân tuyến giáp, ung thư tuyến giáp... Mỗi bệnh lý sẽ có biểu hiện và phương pháp xử trí khác nhau.

3.1. Cường giáp

Đây là tình trạng tuyến giáp sản sinh quá nhiều hormone giáp. Tùy mức độ nghiêm trọng có thể ảnh hưởng tới mẹ và bé ở những mức độ khác nhau như: sảy thai, sinh non, tăng huyết áp, tiền sản giật, suy tim...

3.1. Suy giáp

Đây là tình trạng tuyến giáp sản xuất thiếu hormone giáp, không đáp ứng đủ cho nhu cầu của thai kỳ, để lại hậu quả nghiêm trọng, đặc biệt trong 3 tháng đầu thai kỳ . Bởi vì trong 3 tháng đầu thai kỳ, thai nhi chưa tự tổng hợp được hormone tuyến giáp và bị phụ thuộc hoàn toàn vào người mẹ.

3.3. Nhân tuyến giáp, ung thư tuyến giáp

Siêu âm tuyến giáp là phương pháp chẩn đoán nhân tuyến giáp hữu hiệu nhất. Nhờ vào phương pháp siêu âm sẽ giúp phát hiện nhân tuyến giáp, nghi ngờ ung thư mức độ cao hay thấp. Trong trường hợp n của thai phụ nghi ngờ cao là nhân ung thư, bác sĩ có thể chỉ định phương pháp chọc hút tế bào bằng kim nhỏ đảm bảo an toàn cho thai phụ. Tùy từng trường hợp cụ thể, bác sĩ sẽ đưa ra lời khuyên hợp lý nhất để theo dõi, điều trị nhân tuyến giáp cho bệnh nhân.

Trong các bệnh lý ung thư, bệnh tuyến giáp nếu được phát hiện, điều trị sớm sẽ đem lại tiên tượng tốt và khả năng điều trị khỏi bệnh rất cao. Do đó, việc thăm khám, sàng lọc, phát hiện sớm các rối loạn tuyến giáp là rất quan trọng. Trong trường hợp thai phụ có bệnh lý tuyến giáp cần điều trị sẽ được theo dõi sát sao và xử trí kịp thời để có thai kỳ an toàn, mẹ tròn con vuông.