Có nên tiêm thuốc trợ phổi thai nhi khi mang thai không?

Sinh con non thường dẫn đến các biến chứng như tử vong thai nhi, sơ sinh tính chung, hội chứng suy hô hấp, nhiễm trùng hệ thống, xuất huyết não. Trong đó để dự phòng suy hô hấp cho trẻ sinh non, bác sĩ thường chỉ định thai phụ tiêm dự phòng thuốc trưởng thành phổi. Hiện nay, thuốc trưởng thành phổi hay còn được gọi là thuốc trợ phổi thường dùng là Dexamethasone và Betamethasone thuộc nhóm corticosteroid, có tác dụng thúc đẩy trưởng thành phổi ở thai nhi.

Thuốc trợ phổi sau khi được tiêm vào thai phụ sẽ theo đường máu truyền qua và tác động vào phổi của thai nhi. Thuốc trợ phổi tăng khả năng giúp phổi chuyển phế bào I thành phế bào II, giúp kích thích sinh ra hoạt chất surfactant, có tác dụng làm giảm sức căng bề mặt của lớp dịch thể nang và chống lại lực đàn hồi của phổi. Thuốc có tác dụng làm tăng thể tích phổi và giảm lượng chất lỏng bên trong phổi của trẻ.

Sau 12h tiêm thuốc trợ phổi, lượng đường huyết trong máu thai phụ tăng nhẹ trong khoảng 5 ngày vì vậy người mẹ nên tầm soát tiểu đường trước khi tiêm thuốc. Nếu trường hợp thai phụ bị tiểu đường thai kỳ thì nên ở lại bệnh viện để theo dõi, tránh những biến chứng nguy hiểm có thể xảy ra.

Thuốc trưởng thành phổi thường được tiêm vào tuần thứ 24-34 của thai kỳ. Tiêm nhắc lại sau 7 ngày nếu có nguy cơ sinh non. Đặc biệt sau tuần 34 thì không cần tiêm thuốc trợ phổi nữa bởi vì không còn tác dụng với trẻ.

Liều lượng sử dụng thuốc tiêm trưởng thành phổi:

• Thuốc betamethasone 12mg (Diprospan (5+2)mg): Tiêm bắp 2 lần, mỗi liều cách nhau 24 giờ.
• Thuốc dexamethasone 6mg: Tiêm bắp 4 liều, mỗi liều cách nhau 12 giờ.

Không phải thai phụ nào cũng cần tiêm thuốc trợ phổi cho thai nhi vì thai nhi nếu đủ tuần thì sẽ phát triển đầy đủ các cơ quan nội tạng trong cơ thể để sau khi chào đời có thể thích ứng ngay lập tức với môi trường sống.

Thai trưởng thành được tính đủ 37 tuần tính từ ngày đầu tiên của kỳ kinh cuối cùng. Các trường hợp sinh con từ tuần 22 đến trước tuần thứ 37 được tính là đẻ non. Các trường hợp sinh non, thai nhi chưa đủ thời gian để phát triển hoàn thiện một số cơ quan nội tạng, đặc biệt là phổi. Vì vậy các trường hợp có nguy cơ sinh non hay dọa sinh non thường được bác sĩ khuyên dùng thuốc trợ phổi để tránh những biến chứng về hệ hô hấp cho trẻ.

Những dấu hiệu dọa sinh non:

• Vỡ ối
• Đau thắt lưng kèm chuột rút
• Đau thắt bụng kèm theo tiêu chảy
• Có cơn co tử cung gây đau (ít nhất 2 cơn trong 1 giờ).
• Có thể có ra máu hay chất nhầy màu hồng ở âm đạo.
• Có sự biến đổi ở cổ tử cung (BS khám hoặc siêu âm mới biết được)

Những dấu hiệu nhận biết thai phụ có nguy cơ sinh non:

• Nguy cơ tại mẹ: Thai phụ có tiền sử khoét chóp cổ tử cung, sinh non trong lần sinh trước, dị dạng tử cung, u xơ tử cung, thai phụ có cổ tử cung ngắn, hở eo tử cung, khâu vòng cổ tử cung, ...
• Nguy cơ tại thai nhi: Thai nhi tăng trưởng chậm, tiền sản giật, vỡ ối hoặc cạn ối, đa thai, nhau tiền đạo, nhau bong non

Nhìn chung, thai phụ có nguy cơ sinh non nên tiêm thuốc trợ phổi để phòng tránh những biến chứng hệ hô hấp do sinh non, thai phụ khỏe mạnh cũng có thể tiêm thuốc trợ phổi thai nhi khi mang thai nếu có điều kiện để đảm bảo sự phát triển toàn diện cho con. Tuy nhiên thai phụ khỏe mạnh nên cân nhắc và tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi quyết định tiêm thuốc trợ phổi vì thuốc trợ phổi có thể gây ra một số tác dụng phụ không tốt cho cả mẹ và con.

Thuốc trưởng thành phổi được liệt kê vào nhóm C theo cục quản lý thực phẩm và dược phẩm Hoa Kỳ. Các thuốc thuộc nhóm C là nhóm có thể có tác dụng phụ khi sử dụng thuốc.

Sau đây là một số tác dụng phụ của thuốc trợ phổi:

• Làm tăng nguy cơ nhiễm trùng ở sản phụ như nhiễm trùng bào thai, nhiễm trùng hậu sinh...
• Có nguy cơ gây tiểu đường thai kỳ
• Thai nhi chậm tăng cân, liền khớp sọ sớm, thai nhi ít vận động hơn.
• Một số tác hại ở não, thượng thận, tuyến yên của thai nhi.
• Một số phản ứng sau tiêm như sốc hoặc tăng huyết áp, vì vậy cần phải cẩn thận sử dụng đúng liều lượng của thuốc
• Trẻ có khả năng bị tăng động nếu tiêm quá 3 liều thuốc trợ phổi

Tiêm trưởng thành phổi có ý nghĩa rất quan trọng trong việc giảm các biến chứng của trẻ sinh non, đặc biệt là suy hô hấp. Loại thuốc sử dụng để tiêm trưởng thành phổi có một số tác dụng phụ nhất định nên trước khi tiêm, thai phụ nên hỏi ý kiến của bác sĩ.

Để bảo vệ sức khỏe thai phụ và bé trong suốt thai kỳ, Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec cung cấp dịch vụ thai sản trọn gói như một giải pháp giúp mẹ bầu an tâm vì đã có sự đồng hành của đội ngũ y bác sĩ trong suốt thai kỳ. Khi lựa chọn Thai sản trọn gói, thai phụ được:

• Quá trình mang thai được theo dõi bởi đội ngũ bác sĩ có trình độ chuyên môn cao
• Thăm khám đều đặn, phát hiện sớm các vấn đề bất thường
• Thai sản trọn gói giúp thuận tiện cho quá trình sinh đẻ
• Trẻ sơ sinh được chăm sóc toàn diện