Xét nghiệm LH và dậy thì ở trẻ em

Bài viết được viết bởi ThS.BS Trần Quỳnh Trang - Bác sĩ Hóa sinh, Khoa Xét nghiệm - Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Times City

Tuổi dậy thì trung bình ở trẻ gái là 8-13 tuổi và trẻ trai là 9-14 tuổi. Xét nghiệm đáp ứng LH với hormone giải phóng gonadotropin cùng với các xét nghiệm khác có thể giúp chẩn đoán lý do khiến trẻ dậy thì muộn.

Dậy thì sớm là sự phát triển của những thay đổi dậy thì trước 8 tuổi ở trẻ gái và 9 tuổi ở trẻ trai cùng với sự gia tăng gonadotropin và hoặc steroid sinh dục, tăng tốc độ phát triển cơ thể và tuổi xương.

Dậy thì sớm được phân loại: phụ thuộc gonadotropin và không phụ thuộc vào gonadotropin. Sự tăng trưởng phụ thuộc gonadotropin hầu như luôn luôn qua trung gian tuyến yên nên được gọi là dậy thì sớm trung ương.

Sự tăng trưởng không phụ thuộc vào gonadotropin, thường là kết quả của rối loạn tuyến sinh dục hoặc tuyến thượng thận, còn gọi là dậy thì sớm ngoại vi. Dậy thì sớm ở trẻ gái nhiều hơn trẻ trai từ 3-5 lần.

Hormone hoàng thể hóa (LH) là một hormone glycoprotein bao gồm 2 tiểu đơn vị liên kết không hóa trị (alpha và beta). LH được sản xuất bởi thùy trước tuyến yên dưới sự điều chỉnh của hormone giải phóng gonadotropin vùng dưới đồi (GnRH) và phản hồi từ hormone steroid tuyến sinh dục. Ở trẻ em, LH cùng với hormone kích thích nang trứng (FSH) được sử dụng để chẩn đoán dậy thì sớm và muộn.

Đánh giá dậy thì sớm bao gồm đo LH và FSH giúp xác định gonadotropin có tăng lên liên quan đến tuổi tác (phụ thuộc gonadotropin) hoặc bài tiết steroid sinh dục có độc lập với FSH và LH (không phụ thuộc gonadotropin).

Ở tuổi dậy thì sớm phụ thuộc gonadotropin, nồng độ LH cơ bản thường tăng cao trong phạm vi dậy thì và cho thấy phản ứng dậy thì (tăng chiều cao) đối với kích thích GnRH. Ở tuổi dậy thì sớm không phụ thuộc vào gonadotropin, nồng độ LH thấp ban đầu và không đáp ứng với kích thích GnRH.

Dậy thì muộn được xác định trên lâm sàng là do không có hoặc phát triển không đầy đủ các đặc điểm sinh dục thứ cấp ở tuổi 14 ở trẻ trai và 12 tuổi ở trẻ gái. Dậy thì muộn thường do bài tiết steroid tuyến sinh dục không đầy đủ.

Vì vậy, việc đo nồng độ LH, FSH, Estradiol hoặc testosterone rất hữu ích để phân biệt nguyên nhân chính và thứ phát gây dậy thì muộn.

Giá trị tham khảo

Nữ giới:

• < 1 tuổi: <0,02 – 18,3 IU/L
• 1 – 8 tuổi: < 0,02 – 0,3 IU/L
• 9 – 10 tuổi: < 0,02 – 4,8 IU/L
• 11 – 13 tuổi: <0,02 – 11,7 IU/L
• 14 – 17 tuổi: < 0,02 – 16,7 IU/L

Nam giới:

• < 1 tuổi: < 0,02 – 5,0 IU/L
• 1-8 tuổi: < 0,02 – 0,5 IU/L
• 9-10 tuổi: < 0,02 – 3,6 IU/L
• 11- 13 tuổi: 0,1 – 5,7 IU/L
• 14-17 tuổi: 0,8- - 8,7 IU/L

Ở trẻ nhỏ, nồng độ cao của hormone hoàng thể hóa (LH) và hormone kích thích nang trứng (FSH), cùng với sự phát triển các đặc điểm sinh dục thứ cấp ở độ tuổi trẻ bất thường, là dấu hiệu của dậy thì sớm phụ thuộc gonadotropin (còn gọi là dậy thì sớm trung ương).

Trong chứng giả dậy thì sớm, các dấu hiệu và triệu chứng là kết quả của việc tăng nồng độ estrogen ở trẻ em gái hoặc testosterone ở trẻ em trai. Ở tuổi dậy thì muộn, nồng độ LH và FSH có thể bình thường hoặc thấp hơn mức dự kiến ​​đối với thanh niên trong độ tuổi này.

Trẻ dậy thì sớm có nguy cơ bị các hậu quả tâm lý: ngại ngùng, thiếu tự tin do phát triển tình dục sớm và giảm tầm vóc người lớn do quá trình trưởng thành xương nhanh. Ảnh hưởng tới chất lượng học tập của trẻ. Với trẻ gái do ảnh hưởng rối loạn nội tiết sớm gây ra hội chứng buồng trứng đa nang ảnh hưởng tới khả năng sinh sản. Do vậy, việc phát hiện sớm, tìm hiểu nguyên nhân và điều trị kịp thời sẽ ngăn chặn được phần nào hậu quả của dậy thì sớm.

• Bé sẽ được thăm khám với chuyên gia về Nội tiết Nhi chuyên môn cao, giàu kinh nghiệm
• Được thực hiện các xét nghiệm nội tiết tố sinh dục trong máu, xét nghiệm đánh giá tuổi xương, chụp MRI não
• Hoặc một số xét nghiệm chuyên sâu hơn, nhằm xác định đúng nguyên nhân gây ra dậy thì sớm và kịp thời điều trị.

Khi đăng ký Gói sàng lọc dậy thì sớm, khách hàng sẽ được: Gói gồm 1 lần khám chuyên sâu với bác sĩ chuyên khoa nội tiết Nhi và các xét nghiệm, chẩn đoán hình ảnh phù hợp tùy theo giới tính trẻ:

• Chụp X-quang xương bàn ngón tay thẳng, nghiêng hoặc chếch (bàn tay)
• Siêu âm ổ bụng tổng quát (dành cho bé gái)
• Định lượng FSH (Follicular Stimulating Hormone)
• Định lượng LH (Luteinizing Hormone)
• Định lượng Estradiol (dành cho bé gái)
• Định lượng Testosterone (dành cho bé trai).