......

Nuôi dưỡng khi trẻ bệnh

Bài viết được viết bởi TS.BS Phan Nguyễn Thanh Bình - Trưởng khoa Dinh dưỡng - Tiết chế, Khoa Nhi - Sơ sinh, Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Central Park

Chán ăn và các rối loạn tiêu hoá khi trẻ bệnh luôn làm các bậc cha mẹ lo lắng và lúng túng trong việc chăm sóc dinh dưỡng. Vậy nuôi dưỡng trẻ giai đoạn bệnh như thế nào để giúp trẻ mau khỏi bệnh và mau chóng hồi phục? Bài viết tập trung vào 2 bệnh thường gặp ở trẻ nhỏ: nhiễm khuẩn hô hấp cấp và tiêu chảy cấp.

1. Nhiễm khuẩn đường hô hấp

Trẻ mắc bệnh nhiễm khuẩn có nhu cầu dinh dưỡng cao hơn bình thường trong khi trẻ thường chán ăn hoặc buồn nôn, nôn. Nếu chế độ ăn thiếu dinh dưỡng so với nhu cầu thực tế, trẻ dễ bị sút cân, suy dinh dưỡng và kéo dài thời gian khỏi bệnh.

>>> Nhiễm khuẩn đường hô hấp cấp ở trẻ em

1.1 Nguyên tắc chung

  • Kiên trì, khuyến khích trẻ ăn, uống
  • Cho trẻ ăn nhiều bữa, mỗi bữa một ít
  • Cho trẻ ăn thức ăn dễ tiêu hoá và giàu dinh dưỡng
  • Đa dạng bữa ăn, cho trẻ ăn thức ăn trẻ thích để kích thích sự thèm ăn
  • Nếu trẻ bú mẹ: tiếp tục cho bú mẹ nhiều lần hơn và thời gian bú lâu hơn

1.2 Giai đoạn nhiễm khuẩn cấp

  • Trẻ dưới 6 tháng bú mẹ: cho trẻ bú nhiều lần hơn và thời gian mỗi lần bú lâu hơn bình thường. Nếu trẻ không ngậm bú được, mẹ cần vắt sữa đút cho trẻ bằng thìa.
  • Trẻ bú sữa công thức: cho trẻ bú nhiều lần hơn
  • Trẻ đã ăn dặm:
  • Cần cho ăn bột, cháo loãng hơn bình thường nhưng vẫn giữ nguyên tắc đủ 4 nhóm thực phẩm.
  • Cần thay đổi thức ăn và cho trẻ những loại thức ăn trẻ thích để khuyến khích trẻ ăn được nhiều, kích thích sự thèm ăn.
  • Cố gắng tăng dần lượng đạm (2-3g/kg/ngày) và năng lượng (100kcal/kg/ngày) và đậm độ năng lượng bằng chất béo (30%)
  • Tăng cường vitamin và chất khoáng, đặc biệt vitamin C và vitamin nhóm B, vitamin A.
Sữa mẹ có tự hết khi không cho con bú?
Cha mẹ nên cho trẻ bú nhiều lần hơn trong giai đoạn nhiễm khuẩn cấp

1.3 Giai đoạn lui bệnh

  • Cần cho trẻ ăn tăng dần trở về chế độ bình thường, sau đó là chế độ ăn hồi phục.
  • Chế độ ăn hồi phục là chế độ ăn giàu năng lượng, chất đạm và dưỡng chất bằng cách tăng thêm cữ, tăng thêm lượng và/hoặc tăng đậm độ năng lượng và dưỡng chất cho đến khi trẻ tăng cân trở lại và đạt mức tăng trưởng bình thường.

2. Tiêu chảy cấp

Trẻ em bị tiêu chảy thường bị suy dinh dưỡng, mất nước - điện giải và có thể dẫn tới tử vong Suy dinh dưỡng và tiêu chảy thường liên quan chặt chẽ với nhau. Trẻ suy dinh dưỡng thường bị tiêu chảy và khi bị tiêu chảy sẽ gây nên suy dinh dưỡng và làm cho suy dinh dưỡng nặng hơn.

>>> Dấu hiệu mất nước và cách xử trí trẻ bị tiêu chảy cấp

Khi bị tiêu chảy thì cơ thể trẻ sẽ giảm hấp thu các chất dinh dưỡng và thường kém ăn, ăn không ngon miệng, đồng thời có những bà mẹ ngừng cho con ăn hoặc kiêng khem quá mức khi trẻ bị tiêu chảy.

2.1 Nguyên tắc chung

  • Bù nước, điện giải
  • Cho trẻ ăn nhiều bữa, mỗi bữa một ít
  • Cho trẻ ăn thức ăn mềm, nấu kỹ, dễ tiêu hoá và giàu dinh dưỡng
  • Chú ý đảm bảo vệ sinh an toàn thực phẩm để tránh nguy cơ bội nhiễm

2.2 Giai đoạn tiêu chảy cấp

Bù nước - điện giải

Trẻ bị tiêu chảy cần được bù nước, điện giải để bù lại lượng dịch mất qua phân và nôn. Nếu cho trẻ uống đủ lượng dịch ngay khi mới bị tiêu chảy thì có thể phòng được mất nước.

+ Mất nước vừa, nặng: điều trị tại cơ sở y tế

+ Mất nước nhẹ: cho trẻ bù nước tại nhà, uống nhiều nước hơn bình thường bằng:

  • Bú mẹ
  • Dung dịch Oresol
  • Nước đun sôi để nguội
  • Các dung dịch chế từ thực phẩm bổ sung muối như nước cháo muối, nước gạo rang 50g gạo+ 3,5g muối+ 1 lít nước đun nhừ), súp cà rốt+ muối, nước trái cây
Trẻ bị tiêu chảy cấp có thể được điều trị tại nhà bằng orestol
Bổ sung dung dịch Oresol theo chỉ định của bác sĩ Nhi khoa

Nuôi dưỡng

  • Trẻ dưới 6 tháng đang bú mẹ: tiếp tục bú bình thường, tăng số lần bú
  • Trẻ bú sữa công thức: tiếp tục duy trì, uống đủ lượng sữa bột, có thể pha loãng 1⁄2 trong 2 ngày đầu để bù nước
  • Trẻ đã ăn dặm: đảm bảo đủ 4 nhóm thực phẩm, có thể chia nhỏ bữa, nấu mềm hơn.

Số lượng và số lần ăn: Cho trẻ ăn ít và nhiều lần thì tốt hơn là ăn nhiều nhưng ít lần Cứ 2-3 giờ cho trẻ ăn một lần, khoảng 6 lần trong ngày.

Loại thức ăn: đảm bảo đủ 4 nhóm thực phẩm, chọn lựa các thức ăn giàu dinh dưỡng như thịt, trứng, sữa, cá,... Cần cho thêm dầu mỡ để tăng thêm năng lượng của khẩu phần. Cho trẻ ăn thêm các loại trái cây chín hoặc nước trái cây giàu kali như chuối, cam, chanh, xoài, nước dừa, đu đủ,...

Cách chế biến: thức ăn mềm, nấu kỹ, dễ tiêu hóa và cho ăn ngay sau khi nấu để đảm bảo vệ sinh, giảm nguy cơ bội nhiễm.

  • Thức ăn nên tránh: nước giải khát công nghiệp (ngọt, màu), thức ăn thức uống ngọt, nhiều đường và thực phẩm có nhiều chất xơ, ngũ cốc nguyên hạt vì khó tiêu hóa.

Chú ý: Súp và cháo loãng chỉ là các dung dịch để bù nước, không nên coi là thức ăn vì không cung cấp đủ chất dinh dưỡng.

2.3 Giai đoạn phục hồi

Sau khi khỏi tiêu chảy, để giúp cho trẻ nhanh phục hồi và không suy dinh dưỡng, cần cho trẻ ăn thêm mỗi ngày một bữa nữa trong 2 tuần liền. Với trẻ tiêu chảy kéo dài cho trẻ ăn thêm mỗi ngày một bữa và kéo dài tối thiểu 1 tháng.

Để đặt lịch khám tại viện, Quý khách vui lòng bấm số HOTLINE hoặc đặt lịch trực tiếp TẠI ĐÂY. Tải và đặt lịch khám tự động trên ứng dụng MyVinmec để quản lý, theo dõi lịch và đặt hẹn mọi lúc mọi nơi ngay trên ứng dụng.

119 lượt đọc

Bài viết liên quan
  • Ibalexin
    Công dụng thuốc Ibalexin

    Thuốc Ibalexin là dược phẩm được sử dụng chống nhiễm khuẩn cho một số loại bệnh. Với nhóm thuốc kháng sinh người bệnh sẽ dễ gặp ảnh hưởng hệ tiêu hóa. Vì thế cần tìm hiểu kỹ Ibalexin là thuốc ...

    Đọc thêm
  • banner natives image QC
    Bổ sung Kẽm sinh học Canada cho trẻ biếng ăn, chậm lớn

    70% trẻ em Việt Nam dưới 5 tuổi bị thiếu vi khoáng Kẽm, Selen...

    Đọc thêm
  • dalipim
    Công dụng thuốc Dalipim

    Dalipim là kháng sinh nhóm Cephalosporin thường được chỉ định trong các nhiễm khuẩn đường hô hấp, nhiễm khuẩn đường tiêu hóa - tiết niệu,... Vậy công dụng và cách sử dụng thuốc như thế nào?

    Đọc thêm
  • Unicefaxin
    Công dụng thuốc Unicefaxin

    Thuốc Unicefaxin thuộc nhóm thuốc tiêu diệt ký sinh trùng và chống nhiễm khuẩn. Thuốc được bào chế ở dạng viên nang với thành phần chính là Cefadroxil. Unicefaxin có thể tiêu diệt nhiều loại vi khuẩn, bao gồm cả ...

    Đọc thêm
  • Cepimstad 1g
    Công dụng thuốc Cepimstad 1g

    Thuốc Cepimstad 1g có công dụng trong chống nhiễm khuẩn đường hô hấp dưới, da, ổ bụng, đường mật, phụ khoa, tiết niệu, máu; điều trị chứng sốt giảm bạch cầu và viêm màng não vi khuẩn ở trẻ em. ...

    Đọc thêm
  • nefiadox
    Công dụng thuốc Nefiadox

    Thuốc Nefiadox là thuốc có tác dụng trị ký sinh trùng, nấm mốc, virus và chống nhiễm khuẩn. Thuốc Nefiadox được điều chế ở dạng viên nén bao phim với thành phần chính trong thuốc là Cefpodoxim. Thuốc Nefiadox thường ...

    Đọc thêm