Những điều cần biết về bệnh sa ruột ở trẻ em

Bài viết được tư vấn chuyên môn bởi Bác sĩ chuyên khoa II Trần Văn Trọng - Bác sĩ chuyên khoa Ngoại Nhi, phẫu thuật Tạo hình - Thẩm mỹ - Khoa Ngoại tổng hợp, Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Đà Nẵng

Bệnh sa ruột ở trẻ em là một loại bệnh thường gặp, đặc biệt là trẻ trai. Đây không phải là bệnh nguy hiểm nếu được phát hiện và điều trị kịp thời. Tuy nhiên, trong trường hợp bệnh không được điều trị sớm sẽ gây ra các biến chứng nguy hiểm như tắc ruột, hoại tử ruột, mạc treo ruột,...

Sa ruột hay thoát vị bẹn xảy ra khi một phần của ruột nhô ra khỏi giới hạn bình thường của thành bụng. Kết quả sẽ làm cho bụng phình lên và gây đau khi ho, cúi xuống hoặc nâng vật nặng.

Trong quá trình phát triển thai nhi ở những tháng cuối của bé trai, sẽ có sự hình thành một đường hầm (ống) từ ổ bụng xuống phía dưới (bẹn, bìu). Ống này là lớp màng mỏng lót phía trong của ổ bụng. Bình thường thì ống này sẽ tự bít lại ở tháng cuối, khi không tự bít lại thì ruột dễ sa xuống gây nên sa ruột hay thoát vị bẹn.

Còn một bệnh sa ruột ra thành bụng ở vị trí rốn thì được gọi là thoát vị rốn, do sự phát triển thành bụng chưa hoàn chỉnh ở vị trí rốn làm cho vị trí thành bụng này bị mỏng, bị yếu hơn trẻ bình thường, ruột sẽ sa ra vị trí này còn gọi là thoát vị rốn hay sa rốn hay rốn lồi. Nhưng trong đó sa ruột bẹn là hay gặp hơn.

Các dấu hiệu và triệu chứng thông thường của bệnh sa ruột ở trẻ em là kết quả của một điểm yếu ở thành bụng khi sinh ra. Đôi khi sa ruột ở trẻ em chi được nhìn thấy khi trẻ quấy khóc, ho hoặc căng thẳng khi đi tiểu. Thỉnh thoảng, trẻ sẽ có dấu hiệu cáu kỉnh và ít thèm ăn hơn bình thường.

Bệnh sa ruột có thể gây nghẹt ruột do ruột chui qua chỗ hẹp, ngắt dòng máu đến nuôi ruột gây đau ruột dữ dội. Ngoài ra, còn có thêm một số dấu hiệu và triệu chứng khác như: buồn nôn, sốt, cơn đau đột ngột và tăng nhanh, khối thoát vị chuyển sang màu tím là đã muộn.

Một cuộc kiểm tra thể chất là cực kỳ cần thiết để chẩn đoán bệnh sa ruột ở trẻ em. Bác sĩ có thể kiểm tra chỗ phình ở vùng háng (vùng bẹn). Tuy nhiên, trong trường hợp chẩn đoán không dễ thấy, bác sĩ sẽ yêu cầu xét nghiệm hình ảnh ví dụ như siêu âm bụng, chụp CT hay chụp MRI giúp quan sát chính xác hơn tình trạng bệnh.

Điều trị bệnh sa ruột có cần phẫu thuật không? Thực tế, các bác sĩ chuyên khoa nghiên cứu trên lâm sàng và điều trị cho thấy bệnh sa ruột ở trẻ em chỉ có cách điều trị duy nhất là phẫu thuật. Có hai loại phẫu thuật thoát vị là phẫu thuật thoát vị mở và phẫu thuật nội soi:

• Phẫu thuật thoát vị mở:

Phẫu thuật được thực hiện gây mê toàn thân kết hợp tê vùng. Bác sĩ phẫu thuật sẽ rạch nơi xảy ra thoát vị và đẩy các mô nhô ra vào bụng. Sau đó, bác sĩ phẫu thuật sẽ khâu phục hồi vùng bị suy yếu, không cần củng cố bằng lưới tổng hợp. Tiếp theo là sẽ đóng lại bằng các mũi khâu, có thể kết hợp khâu thẩm mỹ, dán keo sin học, hạn chế sẹo mổ cho trẻ về sau. Sau khi phẫu thuật 6 giờ, trẻ có thể đi đứng trở lại bình thường, tuy nhiên cần giữ khô vết mổ trong vòng 1 tuần để vết mổ liền tốt, hạn chế nhiễm trùng vết mổ.

• Phẫu thuật nội soi:

Trong thủ thuật xâm lấn tối thiểu này, cần gây mê toàn thân. Bác sĩ phẫu thuật sẽ thông qua một vết mổ nhỏ ở bụng để thực hiện. Khí CO2 sẽ được bơm vào ổ bụng sử dụng để làm phồng bụng có thể làm cho các cơ quan nội tạng dễ dàng nhìn thấy hơn trên màn hình máy tính. Một ống nhỏ được trang bị đầu soi có gắn camera được đưa vào vết mổ. Thông qua các hình ảnh gửi về từ camera bác sĩ phẫu thuật sẽ dùng dụng cụ nội soi đưa ruột trở về ổ bụng rồi dùng kim chỉ phẫu thuật để thắt lại cổ ống thoát vị.

Phẫu thuật nội soi có thể ít gây khó chịu và sẹo hơn đồng thời có thể nhanh chóng trở lại các hoạt động bình thường đối với người lớn. Còn ở trẻ em, đối với bác sĩ chuyên mổ trẻ em thì không có sự khác biệt nhiều giữa mổ mở và mổ nội soi khi biết kết hợp với phẫu thuật thẩm mỹ.

Biến chứng đáng sợ nhất là tắc ruột, hoại tử ruột (chết một phần ruột bị nghẽn), đôi khi ảnh hưởng đến tính mạng. Nếu thoát bị mắc kẹt ở điểm yếu trong thành bụng nó có thể gây ra tắc ruột, dẫn đến hỏng đoạn ruột thoát vị, có khi phải cắt bỏ đoạn ruột nếu phát hiện muộn và xử trí không kịp thời.

Do vậy, khi phát hiện trẻ có những biểu hiện của bệnh sa ruột, cha mẹ không nên để trẻ hoạt động quá nhiều. Đặc biệt cần phải đưa trẻ đi khám sớm nhất có thể để có thể chẩn đoán bệnh kịp thời và điều trị sớm giúp trẻ tránh được các biến chứng nguy hiểm do bệnh gây nên. Vì thế, bệnh sa ruột ở trẻ em là bệnh không nguy hiểm nếu được phát hiện và điều trị kịp thời.