Mẹo dinh dưỡng cho trẻ em với bệnh viêm loét đại tràng

Viêm loét đại tràng ở trẻ em thường hiếm gặp hơn so với ở người lớn. Bệnh này có thể dẫn đến một số vấn đề về sự phát triển và tăng trưởng của trẻ ở tuổi dậy thì. Vậy cần chăm sóc trẻ bị viêm đại tràng như thế nào và trẻ bị đại tràng nên ăn gì? Bài viết dưới đây sẽ chỉ ra một vài mẹo dinh dưỡng cho trẻ em với bệnh viêm loét đại tràng ở trẻ và cách phòng ngừa.

Viêm loét đại tràng là một bệnh viêm ruột (IBD) trong đó niêm mạc của ruột già và trực tràng bị viêm. Tình trạng viêm thường bắt đầu ở trực tràng và ruột dưới (đại tràng xích ma) và lan dần lên đến toàn bộ đại tràng.

Tình trạng viêm gây ra tiêu chảy hoặc thường xuyên làm rỗng ruột kết. Khi các tế bào trên bề mặt của niêm mạc đại tràng chết đi và bong ra, các vết loét (vết loét hở) hình thành, gây ra mủ, chất nhầy và chảy máu.

1.1. Nguyên nhân gây viêm loét đại tràng ở trẻ

Có nhiều nguyên nhân gây viêm loét đại tràng ở trẻ em và hiện tại vẫn chưa được biết rõ nhưng nó được cho là do sự kết hợp của một số yếu tố bao gồm hệ thống miễn dịch hoạt động quá mức, di truyền, môi trường hay ăn một chế độ ăn nhiều chất béo có thể làm tăng nhẹ nguy cơ phát triển viêm loét đại tràng.

1.2. Triệu chứng của trẻ em bị viêm đại tràng

Mỗi trẻ sẽ có những triệu chứng khác nhau. Những triệu chứng phổ biến nhất đối với viêm loét đại tràng ở trẻ em bao gồm:

• Đau bụng
• Tiêu chảy ra máu
• Mệt mỏi
• Giảm cân
• Ăn mất ngon
• Chảy máu trực tràng
• Mất chất lỏng và chất dinh dưỡng trong cơ thể
• Thiếu máu do chảy máu nghiêm trọng

Ngoài ra, một số triệu chứng khác ở viêm loét đại tràng ở trẻ em:

• Tổn thương da
• Đau khớp
• Viêm mắt
• Rối loạn gan
• Loãng xương
• Phát ban
• Sỏi thận

Nhiều trẻ em bị IBD lo lắng rằng chúng sẽ không còn có thể thưởng thức những món ăn yêu thích của chúng hoặc ăn cùng bạn bè của chúng. Vì IBD ảnh hưởng đến các cơ quan chịu trách nhiệm hấp thụ vitamin, chất dinh dưỡng và nước, điều quan trọng là con bạn phải duy trì một chế độ ăn uống lành mạnh với dinh dưỡng phù hợp. Dinh dưỡng hợp lý cùng với kiểm soát bệnh tật sẽ giúp con bạn có một cuộc sống lành mạnh và phát huy hết tiềm năng của chúng.

2.1. Trẻ nên ăn gì khi bị viêm loét đại tràng?

Khi IBD của con bạn được quản lý tốt hoặc bệnh thuyên giảm, điều quan trọng là chúng phải duy trì một chế độ ăn uống lành mạnh. Nên trao đổi với bác sĩ của con bạn về loại và số lượng thực phẩm được khuyến nghị cho chúng dựa trên hoạt động bệnh tật và sự phân bố của chúng. Một chế độ ăn uống lành mạnh bao gồm nhiều loại thực phẩm từ tất cả các nhóm thực phẩm:

• Hoa quả và rau: Trái cây và rau quả chứa chất xơ và các khoáng chất cần thiết như vitamin C, kali và folate.
• Hạt: Ngũ cốc là nguồn cung cấp chất xơ, vitamin B, folate và sắt quan trọng và cung cấp năng lượng cần thiết cho cơ thể đang phát triển.
• Protein: bao gồm thịt và các nguồn không phải thịt như đậu nành, các loại hạt, hạt và đậu. Đây là những nguồn cung cấp vitamin B, kẽm và sắt quan trọng. Protein rất quan trọng để chữa bệnh và sửa chữa các mô cơ thể. Nếu chất sắt của con bạn thấp, chúng có thể cảm thấy mệt mỏi và khó tập trung.
• Sản phẩm bơ sữa: bao gồm sữa và các sản phẩm từ sữa. Sữa cung cấp một nguồn protein, canxi và vitamin D tuyệt vời giúp xương chắc khỏe.
• Chất béo lành mạnh: Chất béo lành mạnh bao gồm cá, thực phẩm có nguồn gốc thực vật, bơ, dầu cá và các loại hạt được dung nạp. Những thực phẩm này hấp thụ các khoáng chất hòa tan trong chất béo và giúp cơ thể đáp ứng nhu cầu calo.
• Bánh kẹo và đồ ăn vặt mặn không cung cấp cho con bạn các chất dinh dưỡng cần thiết. Ăn những thực phẩm này mà không ăn đủ các thực phẩm từ các nhóm thực phẩm trên có thể cản trở con bạn nhận được những gì chúng cần để phát triển, cứng cáp và tham gia vào những thứ mà chúng thích thú. Nếu bạn nhận thấy con mình có các triệu chứng khi ăn thực phẩm từ một nhóm thực phẩm cụ thể, bạn có thể làm việc với nhà cung cấp dịch vụ chăm sóc sức khỏe hoặc chuyên gia dinh dưỡng của họ để thay thế các chất dinh dưỡng đó bằng thực phẩm, vitamin hoặc chất bổ sung khoáng chất khác.

Các loại thực phẩm điển hình dành cho trẻ em bị viêm đại tràng như:

• Thịt nạc và thịt gia cầm được khuyên dùng sau khi bị loét vì protein thường bị mất. Tăng lượng protein cho con bạn có thể giúp bổ sung các chất dinh dưỡng bị mất trong quá trình bùng phát.
• Trứng là một nguồn protein tuyệt vời khác và thường được dung nạp tốt ngay cả trong thời kỳ bùng phát. Một số trứng được tăng cường axit béo omega-3, có thể giúp giảm viêm.
• Nên chọn những loại rau lá non như rau đay, mùng tơi...
• Probiotics thường được tìm thấy trong sữa chua, kefir, dưa cải bắp và miso, là những vi khuẩn tốt có thể hỗ trợ tiêu hóa. Chọn sữa chua ít đường bổ sung, vì đường có thể làm trầm trọng thêm các triệu chứng viêm loét đại tràng.
• Bơ là nguồn cung cấp protein và chất béo lành mạnh tuyệt vời. Chúng có hàm lượng calo cao, nhưng vì chúng chứa khoảng 70% là nước nên chúng rất dễ tiêu hóa.
• Bột yến mạch ăn liền có chứa các loại ngũ cốc tinh chế và thường dễ dàng hơn bột yến mạch cắt thép hoặc bột yến mạch kiểu cũ vì nó có ít chất xơ hơn một chút.
• Bí đao là một lựa chọn lành mạnh thường được dung nạp tốt trong thời gian bùng phát bệnh viêm loét đại tràng. Nó chứa đầy chất xơ, vitamin C và beta carotene.
• Một số người có thể dung nạp nước trái cây và sinh tố trong thời gian bùng phát và có thể giúp bạn duy trì dinh dưỡng tốt. Nước ép cà rốt chứa đầy vitamin A và chất chống oxy hóa và nhiều người bị viêm loét đại tràng cảm thấy dễ dung nạp.
• Trẻ còn nhỏ nên tăng cường bú sữa mẹ.

2.2. Trẻ không nên ăn gì khi bị viêm loét đại tràng?

Lựa chọn chế độ ăn uống không gây ra viêm loét đại tràng ở trẻ em, nhưng một số loại thực phẩm có thể kích hoạt và làm trầm trọng thêm các triệu chứng. Học cách xác định các loại thực phẩm kích thích có thể giúp giảm tần suất và mức độ nghiêm trọng của các triệu chứng viêm loét đại tràng cho con của bạn. Không phải tất cả những trẻ bị viêm loét đại tràng đều có những yếu tố khởi phát giống nhau, nhưng bạn không nên cho trẻ ăn những loại thực phẩm sau:

Caffeine được tìm thấy trong cà phê, trà, sô cô la và nước tăng lực, là một chất kích thích và có thể đẩy nhanh thời gian vận chuyển trong ruột kết, dẫn đến việc đi vệ sinh thường xuyên hơn.

Nước ngọt có ga bao gồm sô-đa và bia có chứa quá trình cacbonat hóa có thể gây kích ứng đường tiêu hóa và gây đầy hơi. Nhiều loại chứa đường, caffeine hoặc chất làm ngọt nhân tạo, cũng có thể là tác nhân gây viêm loét đại tràng.

Tránh các sản phẩm từ sữa nếu bạn không dung nạp lactose, vì chúng có thể gây ra các triệu chứng tương tự như viêm loét đại tràng. Không phải ai bị viêm loét đại tràng đều không dung nạp lactose.

Đậu khô, đậu Hà Lan và các loại đậu đều giàu chất xơ và có thể làm tăng nhu động ruột, đau bụng và đầy hơi. Nếu bạn là người ăn chay hoặc thuần chay, bạn có thể thử những thực phẩm này với lượng nhỏ hoặc xay nhuyễn để xem chúng có không gây ra các triệu chứng hay không.

Trái cây khô, quả mọng, trái cây có cùi hoặc hạt là những thực phẩm giàu chất xơ khác có thể gây ra các triệu chứng viêm loét đại tràng .

Thực phẩm có chứa lưu huỳnh hoặc sunfat có thể tạo ra khí dư thừa. Sulfate có thể được tìm thấy trong nhiều loại thực phẩm, bao gồm một số loại nước trái cây, sữa từ sữa, trứng, pho mát, quả chà là, táo khô và mơ, hạnh nhân, mì ống, bánh mì, đậu phộng, rau họ cải, nho khô, mận khô, thịt đỏ và một số chất bổ sung .

Các loại thịt, đặc biệt là thịt mỡ, có thể gây ra các triệu chứng viêm loét đại tràng. Chất béo dư thừa có thể không được hấp thụ đúng cách trong thời gian bùng phát và điều này có thể làm cho các triệu chứng tồi tệ hơn. Thịt đỏ có thể chứa nhiều sunfat, gây ra khí gas.

Bỏng ngô là một loại thực phẩm có hàm lượng chất xơ cao khác, không được tiêu hóa hoàn toàn bởi ruột non và có thể gây tiêu chảy và nhu động ruột khẩn cấp.

Rượu đường (chẳng hạn như sorbitol và mannitol) được tìm thấy trong kẹo cao su không đường và kẹo, một số loại kem, một số loại trái cây và nước ép trái cây (táo, lê, đào và mận khô) và có thể gây tiêu chảy, đầy hơi và đầy hơi ở một số trẻ

Sô cô la có chứa caffeine và đường, cả hai đều có thể gây kích thích đường tiêu hóa, gây chuột rút và đi tiêu thường xuyên hơn.

Rau, đặc biệt là rau sống có nhiều chất xơ, khó tiêu hóa, gây đầy hơi, chướng bụng. Điều này đặc biệt đúng đối với các loại rau củ như bông cải xanh, cần tây, bắp cải, hành tây và cải Brussels.

2.3. Lời khuyên về thực phẩm cho các đợt bùng phát viêm loét đại tràng ở trẻ em

Khi con của bạn đang có các triệu chứng IBD hoặc khi bệnh của chúng đang bùng phát, những lời khuyên về thực phẩm này có thể giúp ích:

• Ăn các bữa nhỏ thường xuyên hơn để giảm chuột rút
• Giảm lượng thức ăn nhiều dầu mỡ hoặc đồ chiên rán họ ăn
• Nhắc trẻ ăn chậm, nhai kỹ, tránh vừa ăn vừa đọc sách, báo, xem phim,... để giúp gia tăng bài tiết của nước bọt, tiêu hoá dễ dàng hơn
• Tránh các loại thực phẩm trước đây đã làm cho các triệu chứng trở nên tồi tệ hơn và tập trung vào các loại thực phẩm có thể dung nạp
• Hạn chế một số thực phẩm giàu chất xơ như hạt, quả hạch, bỏng ngô, đậu, rau lá xanh, cám lúa mì, trái cây và rau sống.
• Không để trẻ quá đói làm dạ dày rỗng, co bóp mạnh hơn gây đau, thậm chí chảy máu; hoặc ăn quá no khiến dạ dày dạ dày căng to, co bóp yếu ảnh hưởng đến quá trình nhào trộn thức ăn, tăng cọ xát làm gia tăng cơn đau
• Tránh ăn quá đặc làm dịch vị khó thấm vào giữa khối thức ăn, hoặc ăn quá lỏng và nhiều nước quá làm pha loãng dịch vị, giảm khả năng tiêu hóa
• Tránh ăn thức ăn quá nóng hoặc quá lạnh đều làm dạ dày co bóp mạnh hơn gây đau. Thức ăn ấm khoảng 40-50 độ C tốt cho tiêu hóa, dễ hấp thu.
• Hạn chế sữa hoặc các sản phẩm từ sữa nếu trẻ không dung nạp lactose
• Tránh caffein trong soda, trà và đồ uống có chứa caffein khác. Caffeine có thể hoạt động như một chất kích thích để "kích thích" ruột, dẫn đến tiêu chảy
• Hỏi nhà bác sĩ của trẻ về việc bổ sung vitamin và khoáng chất, chẳng hạn như vitamin D và canxi.
• Khuyến khích con bạn uống càng nhiều nước càng tốt. Các triệu chứng của trẻ khi bùng phát có thể khiến trẻ bị mất nước
• Nếu sự thèm ăn giảm trong thời gian bùng phát, hãy trao đổi với bác sĩ của con bạn để cung cấp các chất bổ sung giúp đáp ứng nhu cầu dinh dưỡng

Khi trẻ ăn uống lành mạnh, chúng có nhiều khả năng tuân theo những thói quen tốt khi trưởng thành. Dạy con bạn tham gia vào thói quen ăn uống của chúng là quan trọng khi chúng lớn lên ở tuổi trưởng thành và hơn thế nữa. Đối với trẻ bị IBD, việc lập kế hoạch bữa ăn, chế biến và mua sắm thực phẩm có thể cần chuẩn bị nhiều hơn một chút. Nhắc trẻ rằng ăn uống lành mạnh có thể mang lại cho chúng: nhiều năng lượng hơn, khả năng tập trung tốt hơn và giúp con cảm thấy tốt hơn về tổng thể. Ăn uống lành mạnh cũng có thể cải thiện hành vi và khả năng hấp thụ thuốc. Dưới đây là một số mẹo dinh dưỡng cho trẻ em bị viêm đại tràng bắt đầu giúp tham gia nhiều hơn vào các quyết định về thức ăn của chúng:

Cho trẻ tham gia vào việc lập kế hoạch và chuẩn bị bữa ăn. Tham gia vào quá trình này không chỉ dạy cho trẻ những kỹ năng tuyệt vời mà còn chỉ cho trẻ cách tự mình tạo ra một bữa ăn lành mạnh.

Đưa trẻ đi mua sắm cùng: Một số trẻ bị IBD cần loại bỏ các thành phần cụ thể khỏi chế độ ăn uống của chúng hoặc chỉ ăn một số loại thực phẩm nhất định. Dạy trẻ cách đọc nhãn thực phẩm và những thành phần cần tìm là một kỹ năng rất quan trọng đối với bệnh nhân IBD. Bằng cách cho con bạn tham gia vào quá trình mua sắm, chúng có thể bắt đầu học cách đưa ra những lựa chọn lành mạnh một cách độc lập.

Giúp con ghi nhật ký về thực phẩm: Theo dõi những gì con bạn đang ăn và cơ thể chúng phản ứng như thế nào là chìa khóa để hiểu chế độ ăn uống có thể ảnh hưởng đến IBD của chúng như thế nào. Nếu bạn cảm thấy cần phải hạn chế một số loại thực phẩm trong chế độ ăn của con mình, hãy trao đổi nó với bác sĩ hoặc chuyên gia dinh dưỡng của con bạn.

Khi đi ăn ngoài, hãy cho phép con bạn xem qua thực đơn hoặc cùng con đọc để xem những gì phù hợp với chế độ ăn của con. Hãy nhắc con rằng khi nghi ngờ, tốt nhất nên đơn giản với các lựa chọn luộc, nướng, hấp hoặc áp chảo và con cũng nên hạn chế nước sốt và gia vị.

Trẻ trong giai đoạn từ 6 tháng đến 3 tuổi rất dễ gặp phải các vấn đề về hệ hô hấp, các bệnh lý nhiễm trùng hô hấp, bệnh lý về da và nhiễm trùng đường tiêu hóa,... Cha mẹ cần đặc biệt chú ý đến việc chăm sóc và cung cấp dinh dưỡng đầy đủ cho trẻ.