Dấu hiệu viêm phổi ở trẻ dưới 6 tháng

Viêm phổi là bệnh rất hay gặp ở trẻ em cũng như là nguyên nhân chủ yếu gây tử vong ở trẻ nhiễm khuẩn hô hấp cấp tính. Bệnh có thể xuất hiện ở bất kỳ lứa tuổi nào, nhưng thường gặp nhất là nhóm trẻ từ 0-5 tuổi, đặc biệt là trẻ dưới 1 tuổi. Do đó phụ huynh cần có khả năng nhận biết sớm các dấu hiệu viêm phổi ở trẻ dưới 1 tuổi để xử trí kịp thời.

Viêm phổi ở trẻ em là tình trạng nhiễm trùng hô hấp nặng, dễ dẫn đến biến chứng nặng và tử vong. Viêm phổi ở trẻ em có thể chia làm 2 loại:

• Viêm phổi thuỳ: là viêm nhiễm ở nhu mô phổi, viêm ống phế nang, túi phế nang, viêm phế quản tận cùng thường xảy ra ở trẻ có sức đề kháng kém như suy dinh dưỡng, tiền sử bệnh lý đường hô hấp,... Bệnh dễ xảy ra khi thời tiết thay đổi nhất là vào mùa đông- xuân, có tỷ lệ mắc bệnh nhiễm khuẩn đường hô hấp cao nhất trong năm. Đặc biệt viêm phổi thuỳ có khả năng bùng phát thành dịch ở nhà trẻ, trường học, khu dân cư
• Viêm phế quản là tình trạng viêm, nhiễm trùng cấp lan toả ở phế quản, phế nang phổi, các mô kẽ. Bệnh tiến triển rất nhanh, biến chứng nặng, thậm chí có thể gây tử vong nếu không được phát hiện và điều trị đúng cách. Trẻ dưới 5 tuổi nhất là trẻ sơ sinh dưới 2 tháng rất dễ mắc bệnh này

Có nhiều nguyên nhân có thể gây ra viêm phổi ở trẻ em, cụ thể như:

• Trẻ dưới 5 tuổi: Streptococcus nhóm B, Listeria monocytogenes, H. influenza, S. aureus, Branhamella Catarrhalis
• Trẻ dưới 2 tháng: E.coli, Klebsiella pneumonia, vi khuẩn gram âm
• Ngoài vi khuẩn trẻ viêm phổi còn có thể do ký sinh trùng, nấm, lao,...

Không giống viêm phổi ở trẻ lớn với các biểu hiện điển hình như sốt cao, ho nhiều, nghe lưng có tiếng rít... dấu hiệu viêm phổi ở trẻ 6 tháng tuổi diễn tiến rất nhanh, không điển hình và dễ bị bỏ qua. Các triệu chứng cụ thể của nhóm tuổi này khi bị viêm phổi gồm có:

• Sốt nhẹ
• Ho đờm
• Thở khò khè, thở nhanh (đếm nhịp thở khi trẻ nằm yên, thở nhanh khi nhịp thở > 60 lần/phút ở trẻ sơ sinh). Thở nhanh ở trẻ chính là triệu chứng xuất hiện sớm nhất khi trẻ bị viêm phổi
• Khó thở, có dấu co lõm ngực
• Cánh mũi phập phồng
• Quấy khóc nhiều
• Bỏ bú, bú kém
• Ngưng thở hoặc tím, nhất là đối với trẻ sinh non

Trẻ cần được đưa đến các cơ sở cấp cứu ngay khi có các triệu chứng nguy hiểm như:

• Trẻ dưới 2 tháng tuổi: bỏ bú, bú kém, co giật, ngủ li bì- khó đánh thức hoặc sốt, lạnh, thở khò khè
• Trẻ từ 2 tháng- 5 tuổi: trẻ không thể uống được gì, co giật, li bì- khó đánh thức, thở có tiếng rít

Đây đều là các triệu chứng nguy kịch vì vậy cần đưa trẻ đến cơ sở y tế càng sớm càng tốt vì có thể có kèm các nguy cơ khác ngoài viêm phổi.

Viêm phổi ở trẻ em có thể xảy ra quanh năm nhưng nhiều nhất vào lúc chuyển mùa do thời tiết lạnh. Đây là lúc phụ huynh cần chú ý để phòng ngừa viêm phổi cho trẻ thông qua các phương pháp như:

• Cho trẻ bú mẹ hoàn toàn trong 6 tháng đầu tiên, kéo dài đến ít nhất 24 tháng tuổi
• Nuôi dưỡng trẻ tốt, tránh suy dinh dưỡng, cho trẻ uống vitamin A theo khuyến cáo
• Mẹ và người chăm sóc trẻ cần rửa tay thường xuyên bằng nguồn nước sạch và luôn giữ gìn vệ sinh môi trường
• Không đưa trẻ đến nơi quá đông người, không cho trẻ tiếp xúc với người có bệnh lý hô hấp để ngăn chặn nguy cơ mắc phải tác nhân của nguồn lây
• Luôn nhắc nhở người thân gia đình không hút thuốc
• Vệ sinh nhà cửa sạch sẽ thường xuyên, giữ phòng thoáng đãng, kín gió mỗi khi thời tiết lạnh
• Khi trẻ có các dấu hiệu về hô hấp, không tự ý mua thuốc và điều trị tại nhà mà cần đưa trẻ đi khám tại các cơ sở y tế gần nhất để phòng tránh viêm phổi mà không sợ gặp phải các tác dụng phụ của thuốc
• Theo dõi sát trẻ để phát hiện các triệu chứng nặng như khó thở, co lõm ngực, thở nhanh để đưa trẻ đến bệnh viện khám kịp thời
• Tiêm chủng vaccine đúng lịch sẽ giúp trẻ chống lại một số bệnh hô hấp gây ra do H. influenzae, phế cầu,...

Xem thêm: Hướng dẫn chẩn đoán và điều trị viêm phổi