Cách xử lý khi răng sữa của trẻ bị mòn, mủn

Bài viết được tham vấn chuyên môn cùng Thạc sĩ, Bác sĩ Đặng Tiến Đạt - Bác sĩ Răng - Hàm - Mặt - Khoa khám bệnh & Nội khoa - Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Hạ Long.

Răng sữa được hình thành trong những năm đầu đời, có chức năng giúp trẻ thực hiện các hoạt động nhai và nuốt, đảm bảo cung cấp chất dinh dưỡng cho sự phát triển của trẻ. Tuy nhiên, nếu trẻ không được vệ sinh răng miệng tốt và có những thói quen xấu có thể ảnh hưởng đến sức khỏe răng miệng và khiến răng sữa bị ăn mòn. Vì vậy, cha mẹ nên biết cách xử lý khi răng sữa của trẻ bị mòn để kịp thời cứu chữa hàm răng cho trẻ.

Răng sữa mọc khi trẻ bắt đầu bước vào khoảng 6 tháng tuổi, sau đó răng sữa sẽ dần hoàn thiện trong những năm tiếp theo với vai trò giúp trẻ ăn dặm và học nói dễ dàng hơn. Ngoài ra, răng sữa mọc lên còn có vai trò định hình cung hàm, giữ vị trí cho các răng vĩnh viễn mọc đúng và đủ. Vì vậy, dù là răng sữa nhưng trẻ vẫn cần được chăm sóc răng miệng thật tốt ngay từ những ngày đầu tiên.

Có nhiều nguyên nhân dẫn đến tình trạng răng sữa bị mòn, đồng thời làm mất dần lớp men bên ngoài của răng sữa khiến trẻ dễ bị sâu răng sữa. Trong đó, những nguyên nhân phổ biến khiến trẻ bị sâu răng là do vệ sinh răng miệng kém, trẻ lười đánh răng hoặc cha mẹ không chú ý giám sát trẻ đánh răng.

Ngoài ra, việc trẻ sử dụng nhiều đồ ăn thức uống có hàm lượng axit cao, lượng đường cao trong sữa, kẹo, bánh... cũng là nguyên nhân chính gây ra mòn, sâu răng. Một nguyên nhân khác cũng khiến răng sữa của bé bị mủn do thiếu fluor - một khoáng chất tự nhiên giúp củng cố men răng, ngăn ngừa mòn răng và sâu răng. Dù vậy, nguyên nhân này đang giảm dần tại các thành phố khi nguồn nước máy cung cấp cho cộng đồng đã được bổ sung chất fluor.

Tình trạng răng sữa bị ăn mòn ở trẻ nhỏ thường diễn ra trong thời gian dài. Theo đó, răng sữa bị mòn trong giai đoạn đầu khó nhận biết bằng mắt thường. Chỉ khi chân răng sữa bị mòn lộ rõ mới được phát hiện. Lúc này, men răng sữa đã bị bào mòn rất nhiều, ảnh hưởng rất nhiều đến thẩm mỹ và sức khỏe răng miệng của trẻ. Vì vậy, các chuyên gia khuyến cáo, khi trẻ vừa mọc những chiếc răng sữa đầu tiên, cha mẹ nên đưa trẻ đến nha khoa để được bác sĩ khám và hướng dẫn cách chăm sóc răng miệng tốt.

Một số dấu hiệu cho thấy tình trạng răng sữa bị mòn ở trẻ nhỏ như sau:

• Đau răng: Men răng sữa bị mòn khiến răng không còn lớp bảo vệ tốt. Chân răng sữa bị mòn còn ảnh hưởng đến vùng nướu xung quanh, dẫn đến đau răng.
• Bề mặt răng sữa bị xỉn màu: Tại chỗ răng sữa bị mòn, mất lớp men, lộ ra dải màu trắng xỉn nằm trên bề mặt răng sữa gần viền nướu. Khi tình trạng mòn trên răng sữa trở nên trầm trọng hơn, dải màu trắng xỉn này sẽ chuyển sang màu vàng, nâu hoặc thậm chí là đen. Điều này cho thấy răng sữa bị mòn vẫn tiến triển thành sâu răng.
• Răng sữa nhạy cảm hơn: Lớp men trên răng sữa bị mòn khiến răng sữa trở nên nhạy cảm hơn, trẻ cảm thấy khó chịu, nhất là khi ăn uống quá lạnh hoặc quá nóng.
• Nướu quanh răng sữa bị sưng tấy: Ngoài tình trạng răng sữa bị mòn và rách rõ ràng, nướu của trẻ xung quanh răng bị tổn thương còn bị sưng tấy, thậm chí chảy máu.

Răng sữa bị mòn cần được điều trị để khắc phục các triệu chứng của bệnh cũng như ngăn chặn tình trạng bệnh tiếp tục tiến triển. Việc điều trị mòn răng ở trẻ em phụ thuộc vào mức độ mòn của răng. Cha mẹ nên đưa trẻ đến nha khoa để được khám và hướng dẫn điều trị thích hợp.

Trong trường hợp răng sữa mới bị mòn nhẹ, cha mẹ có thể áp dụng các phương pháp điều trị thích hợp tại nhà, bao gồm: Dùng kem đánh răng có chứa fluor, tái khoáng men và ngà răng, súc miệng bằng nước,...

Ngoài các biện pháp khắc phục răng sữa mòn tại chỗ, men răng sữa có thể tái tạo để tạo thành lớp bảo vệ răng sữa thông qua các biện pháp phòng ngừa và sử dụng đồng thời fluor. Các biện pháp ngăn ngừa mòn răng sữa:

Không nên cho trẻ bú bình khi ngủ vì điều này có thể làm hình thành mảng bám và phá hủy răng sữa. Nếu trẻ khó ngủ, có thể cho trẻ ngậm núm vú giả. Sau khi trẻ bú xong, cha mẹ nên cho trẻ uống nước và dùng khăn ẩm hoặc gạc chuyên dụng để lau nướu, răng cho trẻ. Vệ sinh núm vú giả thường xuyên để tránh nhiễm trùng răng miệng cho trẻ. Không dùng nước ngọt pha sữa cho trẻ uống. Hạn chế cho trẻ uống nước ngọt, nước hoa quả đóng gói sẵn vì những thực phẩm này chứa nhiều đường và axit.

Nên hướng dẫn trẻ uống từ sớm bằng cốc và có thói quen uống nước thường xuyên, đặc biệt là uống nước súc miệng sau khi ăn và uống sữa để giúp làm sạch răng miệng và không tạo môi trường thuận lợi cho vi khuẩn phát triển.

Cha mẹ có thể hướng dẫn hoặc vệ sinh răng miệng cho trẻ ngay từ khi còn nhỏ. Đối với trẻ từ 6 tháng tuổi, bạn có thể dùng khăn ướt hoặc khăn mềm, bàn chải đánh răng để làm sạch răng của trẻ. Trẻ em trên 18 tháng tuổi nên học cách chải răng nhẹ nhàng bằng bàn chải mềm và kem đánh răng có chứa fluor.

Ngoài việc đánh răng ít nhất hai lần một ngày, trẻ cần được vệ sinh kỹ đường viền nướu cũng như sử dụng chỉ nha khoa để làm sạch mảng bám giữa các kẽ răng.

Luôn đặt hẹn cho trẻ kiểm tra răng miệng định kỳ mỗi 6 tháng. Đối với những trẻ bị sâu răng đang điều trị thì nên đi khám thường xuyên hơn để kiểm tra tiến triển của bệnh.

Tóm lại, răng sữa bị mòn sẽ rất dễ xảy ra khi cha mẹ không chú ý chăm sóc răng miệng cho trẻ. Chỉ với các cách xử lý khi răng sữa của trẻ bị mòn đơn giản nêu trên, cha mẹ có thể tự tin giúp cho trẻ có được hàm răng sữa chắc khỏe. Mặc dù răng sữa bị ăn mòn hay bị sâu, răng vĩnh viễn vẫn mọc bình thường nhưng sẽ có nguy cơ rất cao là răng vĩnh viễn mọc lên không đúng vị trí. Vì vậy, ngay từ khi mới lọt lòng, cha mẹ cần có kế hoạch chăm sóc răng sữa cho trẻ thật tốt để tạo điều kiện thuận lợi cho răng vĩnh viễn mọc lên đều đẹp. Ngoài ra, việc bảo vệ hàm răng sữa cho trẻ còn có ý nghĩa đem lại cho trẻ cơ hội được thu thập và lưu trữ tế bào gốc từ răng sữa sau khi nhổ. Với quyết định này, cha mẹ sẽ giúp cho trẻ được tiếp cận liệu pháp tế bào gốc nếu gặp phải các bệnh nan y như ung thư, tự kỷ, thoái hóa dây thần kinh, thay thế nội tạng,... có xảy ra trong tương lai.

Nguồn tham khảo: nature.com; pocketdentistry.com; www.sciencedirect.com