Cách làm sạch, vệ sinh và cất giữ các vật dụng cho trẻ sơ sinh

Bài viết được tư vấn chuyên môn bởi Thạc sĩ, Bác sĩ Đoàn Ngọc Quỳnh Trâm - Khoa Nhi - Sơ sinh - Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Nha Trang.

Ngày nay, đời sống được cải thiện, chất lượng cuộc sống được nâng cao, nhiều bậc phụ huynh đã lựa chọn những vật dụng tốt cho những đứa trẻ sơ sinh của họ. Nhưng như vậy vẫn là chưa đủ để chăm sóc trẻ sơ sinh tốt nhất, bởi trong quá trình sử dụng, các vật dụng này sẽ bị bẩn và cần được vệ sinh đúng cách. Việc vệ sinh đồ dùng cho trẻ sơ sinh là vô cùng quan trọng, điều này để giúp ngăn ngừa vi trùng lây nhiễm sang trẻ.

Các đồ dùng cho trẻ sơ sinh bao gồm bình sữa và núm vú, vòng và nắp đi kèm với chúng. Một số chai cũng có thể có van hoặc màng lọc. Một số trẻ sơ sinh có thể được cho ăn bằng ống tiêm, cốc đựng thuốc, thìa, và một số đồ dùng khác.

Việc vệ sinh đồ dùng cho trẻ sơ sinh là vô cùng quan trọng, vì những vật dụng này thường được sử dụng để đưa thức ăn, nước hoặc thuốc vào miệng trẻ. Nếu một trong những vật dụng này có vi trùng, trẻ sẽ bị nhiễm trùng.

• Tháo vật dụng ra: Tách tất cả các bộ phận của bình sữa (ví dụ, bình, núm vú, nắp, vòng, van).
• Tráng bằng nước sạch: Tráng qua các bộ phận của bình sữa và bất kỳ vật dụng nào khác bằng cách để chúng dưới vòi nước đang chảy. Có thể dùng nước ấm hoặc lạnh, tùy ý bạn.
• Cho các vật dụng vào trong máy rửa bát: Đặt các bộ phận của bình sữa và các vật dụng cho ăn khác vào máy rửa bát. Đảm bảo đặt các vật dụng nhỏ vào giỏ kín hoặc túi lưới để chúng không bị đọng lại trong bộ lọc của máy rửa bát. Nếu có thể, hãy chạy máy rửa bát bằng nước nóng và chu trình sấy nóng (hoặc chế độ khử trùng); điều này có thể giúp tiêu diệt nhiều vi trùng hơn.
• Lấy vật dụng ra khỏi máy rửa bát: Rửa tay bằng xà phòng và nước trước khi lấy và cất các vật dụng đã được làm sạch. Nếu các món đồ chưa khô hoàn toàn, hãy đặt chúng lên khăn lau bát đĩa sạch chưa sử dụng hoặc khăn giấy để phơi khô trong không khí hoàn toàn trước khi cất giữ ở nơi không có bụi bẩn. Không dùng khăn lau bát đĩa để chà xát hoặc lau khô đồ vì làm như vậy có thể truyền vi trùng sang đồ dùng.

• Rửa tay: Rửa tay sạch bằng xà phòng và nước trong 20 giây.
• Tháo rời các vật dụng: Tách tất cả các bộ phận của bình sữa như bình, núm vú, nắp, vòng, van.
• Tráng bằng nước sạch: Tráng các bộ phận của bình sữa và bất kỳ vật dụng nào khác bằng cách để chúng dưới vòi nước đang chảy. Không đặt chúng trong bồn rửa. Có thể dùng nước ấm hoặc lạnh, tùy ý bạn.
• Rửa các vật dụng cho ăn bằng xà phòng.
  • Đặt tất cả các vật dụng vào một chậu hoặc thùng sạch chỉ dùng để làm sạch các vật dụng cho trẻ sơ sinh. Không rửa trực tiếp trong bồn rửa vì có thể chứa vi trùng làm ô nhiễm các vật dụng này.
  • Đổ đầy nước nóng vào chậu rửa và thêm xà phòng.
  • Cọ rửa đồ dùng bằng bàn chải sạch chỉ dùng để làm sạch đồ dùng cho trẻ sơ sinh.
  • Vắt nước qua các lỗ núm vú để đảm bảo chúng sạch sẽ.
• Rửa lại bằng nước sạch: Rửa sạch bằng cách để các vật dụng dưới vòi nước chảy, hoặc bằng cách để hoàn toàn dưới vòi nước sạch, trong một chậu riêng chỉ được sử dụng để làm sạch các vật dụng cho trẻ sơ sinh.
• Để khô trong không khí: Đặt các bộ phận của chai, chậu rửa và bàn chải chai lên khăn rửa bát hoặc khăn giấy sạch chưa sử dụng ở khu vực được bảo vệ khỏi bụi bẩn. Để khô hoàn toàn trong không khí. Không dùng khăn lau bát đĩa để chà xát hoặc lau khô đồ vì làm như vậy có thể truyền vi khuẩn sang đồ dùng của trẻ sơ sinh.
• Vệ sinh chậu rửa và dụng cụ cọ rửa bình sữa: Rửa sạch các chậu rửa và dụng cụ cọ rửa bình sữa để chúng khô trong không khí sau mỗi lần sử dụng. Rửa chúng vài ngày một lần, trong máy rửa bát với nước nóng và chu trình sấy nóng (nếu chúng an toàn với máy rửa bát), hoặc bằng tay với xà phòng và nước ấm. Nếu em bé của bạn dưới 3 tháng tuổi, sinh non hoặc bị suy giảm hệ miễn dịch do bệnh tật (như HIV) hoặc điều trị y tế (như hóa trị ung thư), hãy rửa chậu và cọ bình sữa sau mỗi lần sử dụng.

Nếu bạn sử dụng máy rửa bát có nước nóng và chu trình sấy bằng nhiệt (hoặc cài đặt làm vệ sinh) để làm sạch các vật dụng cho trẻ sơ sinh ăn, thì không cần thực hiện bước vệ sinh riêng biệt này.

Để loại bỏ thêm vi khuẩn, hãy vệ sinh các vật dụng cho ăn ít nhất một lần mỗi ngày. Việc vệ sinh đặc biệt quan trọng khi con bạn dưới 3 tháng tuổi, sinh non hoặc có hệ miễn dịch suy yếu. Việc vệ sinh đồ ăn hàng ngày có thể không cần thiết đối với trẻ lớn hơn, trẻ khỏe mạnh, nếu những đồ dùng đó được làm sạch cẩn thận sau mỗi lần sử dụng.

Trước khi vệ sinh, hãy đảm bảo rằng bạn đã làm sạch các vật dụng cho ăn, bàn chải bình sữa và chậu rửa bằng một trong các phương pháp trên. Vệ sinh tất cả các vật dụng (ngay cả cọ rửa bình sữa và chậu rửa) bằng cách sử dụng một trong các lựa chọn sau. Kiểm tra nhãn dán của đồ dùng để biết cách vệ sinh phù hợp.

• Dùng nước sôi:
  • Đặt các vật dụng cho trẻ sơ sinh ăn đã tháo rời vào một nồi, đổ đầy nước và đậy nắp lại.
  • Đặt nồi lên bếp và đun sôi.
  • Đun sôi trong 5 phút.
  • Lấy các vật dụng ra bằng kẹp.
• Dùng hơi nước: Đặt các vật dụng đã tháo rời vào lò vi sóng hoặc hệ thống hơi nước cắm điện và làm theo hướng dẫn của nhà sản xuất để khử trùng, làm mát và làm khô các vật dụng.
• Dùng thuốc tẩy: Nếu bạn không thể dùng nước đun sôi, hấp hoặc sử dụng máy rửa bát
  • Chuẩn bị dung dịch thuốc tẩy gồm 2 thìa cà phê thuốc tẩy không mùi cho mỗi gallon (16 cốc) nước trong một chậu rửa sạch.
  • Nhúng chìm hoàn toàn tất cả các vật dụng, kiểm tra xem dung dịch có chạm vào tất cả các bộ phận và không có bọt khí trong chai hay không.
  • Bóp dung dịch qua các lỗ núm vú.
  • Ngâm đồ trong dung dịch ít nhất 2 phút.
  • Lấy tay hoặc kẹp sạch để lấy các đồ dùng ra. Không rửa sạch vì vi trùng có thể xâm nhập trở lại vào các vật dụng đã được khử trùng. Bất kỳ phần thuốc tẩy nào còn sót lại sẽ nhanh chóng hỏng khi khô và không làm tổn thương em bé của bạn. Quá trình này tương tự như những gì được thực hiện để khử trùng bát đĩa trong nhà hàng.

Sau khi khử trùng, đặt các vật dụng lên khăn lau bát đĩa sạch chưa sử dụng hoặc khăn giấy ở khu vực được bảo vệ khỏi bụi bẩn. Để khô hoàn toàn trong không khí trước khi cất giữ. Không dùng khăn lau bát đĩa để chà xát hoặc lau khô đồ vì làm như vậy có thể truyền vi trùng sang đồ.

Để các dụng cụ cho trẻ sơ sinh ăn, bàn chải bình sữa và chậu rửa sạch được phơi khô trong không khí hoàn toàn trước khi cất giữ để ngăn ngừa vi trùng và nấm mốc phát triển. Khi các vật dụng đã khô hoàn toàn, hãy xếp chúng lại với nhau và cất giữ trong khu vực sạch sẽ, được bảo vệ để tránh bị nhiễm bẩn.

Các bước lưu trữ các vật dụng cho trẻ sơ sinh một cách an toàn:

• Rửa tay: Rửa tay sạch bằng xà phòng và nước.
• Lắp các bộ phận của vật dụng lại: Lắp các bộ phận chai sạch và khô lại với nhau.
• Lưu trữ một cách an toàn: Đặt bình sữa đã lắp ráp lại và các vật dụng cho ăn khác, chậu rửa và chổi lau bình sữa khô ở khu vực sạch sẽ, được bảo vệ, chẳng hạn như bên trong tủ bếp đóng kín chỉ dùng để đựng bát đĩa sạch.

6.1. Sự khác biệt giữa tẩy rửa và vệ sinh bình sữa là gì?

Việc tẩy rửa là sử dụng xà phòng và nước để loại bỏ vi trùng khỏi bình. Vệ sinh là một bước bổ sung để tiêu diệt nhiều vi trùng hơn trên các vật dụng đã được làm sạch. Vệ sinh các vật dụng cho ăn uống giúp bảo vệ nhiều hơn chống lại tất cả các bệnh nhiễm trùng.

6.2. Bao lâu thì nên vệ sinh bình sữa?

Bình sữa nên được làm sạch sau mỗi lần cho ăn. Nếu trẻ không bú hết một bình trong vòng 2 giờ, hãy bỏ phần sữa công thức chưa uống hết. Vi trùng có thể phát triển nhanh chóng nếu sữa mẹ hoặc sữa công thức được thêm vào bình sữa đã sử dụng một phần, hoặc nếu bình sữa đã qua sử dụng chỉ được súc rửa thay vì làm sạch.

Nếu trẻ dưới 3 tháng tuổi, sinh non hoặc bị suy giảm hệ thống miễn dịch do bệnh tật (chẳng hạn như HIV) hoặc điều trị y tế (chẳng hạn như hóa trị ung thư), thì việc vệ sinh đồ dùng cho ăn hàng ngày (hoặc thường xuyên hơn) là đặc biệt quan trọng. Việc vệ sinh đồ cùng cho ăn hàng ngày có thể không cần thiết đối với trẻ lớn hơn, trẻ khỏe mạnh, nếu những đồ dùng đó được làm sạch cẩn thận sau mỗi lần sử dụng.

6.3. Làm cách nào để làm sạch bàn chải và chậu dùng để rửa bình sữa?

Bạn có thể làm sạch bàn chải và chậu trong máy rửa bát nếu chúng an toàn với máy rửa bát hoặc bằng cách rửa bằng tay với xà phòng và nước nóng. Chúng có thể được khử trùng bằng một trong các phương pháp ở trên (đun sôi, hấp hoặc ngâm trong dung dịch thuốc tẩy) nếu được nhà sản xuất mặt hàng khuyến nghị như vậy. Nếu bạn hấp một món đồ, hãy đảm bảo rằng toàn bộ món đồ nằm gọn trong tủ hấp.

6.4. Tại sao nên phơi khô đồ cho trẻ sơ sinh trên khăn sạch thay vì dùng giá phơi?

Phơi khô đồ dùng cho trẻ sơ sinh trên khăn giấy sạch hoặc khăn giấy có lẽ hợp vệ sinh hơn so với việc sử dụng giá phơi. Giá phơi có thể giữ ẩm, tạo điều kiện cho nấm mốc và vi trùng phát triển và khó làm sạch. Nếu bạn thích sử dụng giá phơi, hãy chỉ dùng giá để phơi đồ cho trẻ sơ sinh. Cứ vài ngày một lần hoặc hàng ngày nếu con bạn dưới 3 tháng tuổi, sinh non hoặc bị suy giảm hệ miễn dịch, hãy nhớ rửa sạch, vệ sinh và để khô hoàn toàn để giảm ô nhiễm.

6.5. Có cần làm sạch hộp đựng sữa công thức cho trẻ sơ sinh không?

Không có nghiên cứu nào chỉ ra rằng trẻ sơ sinh bị bệnh do nhiễm bẩn bên ngoài hộp đựng sữa công thức dành cho trẻ sơ sinh. Ngoài ra, sữa bột dành cho trẻ sơ sinh ít có khả năng bị nhiễm bẩn hơn nếu nó được giữ khô. Tránh sử dụng chất tẩy rửa dạng lỏng trên hộp đựng sữa công thức dành cho trẻ sơ sinh để tránh làm ô nhiễm sữa bột bên trong hộp đựng.

Nếu bạn muốn làm sạch hộp đựng sữa công thức, hãy sử dụng khăn lau khử trùng hoặc khăn giấy có chất khử trùng để lau bên ngoài hộp và nắp trước khi mở hộp lần đầu tiên. Không để hộp sữa ngập nước hoặc đặt dưới vòi nước chảy. Chờ cho đến khi bề mặt khô hoàn toàn trước khi mở hộp. Không làm sạch bên trong hộp đựng sữa công thức dành cho trẻ sơ sinh.

6.6. Có cần làm sạch muỗng sữa bột cho trẻ sơ sinh không?

Khi sữa bột vẫn khô, nó sẽ ít bị nhiễm khuẩn hơn. Để giữ chất lỏng tránh xa sữa bột, không làm sạch muỗng sữa bột trừ khi nó bị bẩn. Nếu muỗng bị rơi xuống sàn hoặc bị dính đất, hãy lau chùi cẩn thận như cách bạn làm với bình sữa của trẻ và để khô hoàn toàn trước khi đặt vào hộp đựng sữa công thức.

Phương pháp pha sữa an toàn nhất là lắc hoặc xoáy sữa và nước bên trong bình sữa. Máy xay sinh tố có thể khó làm sạch, và máy xay sinh tố được sử dụng để pha sữa công thức cho trẻ sơ sinh có liên quan đến bệnh tật ở trẻ sơ sinh. Máy đánh bông và thìa dễ làm sạch hơn nhưng chúng vẫn có thể làm tăng nguy cơ nhiễm khuẩn vào sữa của trẻ.

Nguồn tham khảo: cdc.gov