Cách bảo quản răng sữa sau khi nhổ để lấy tế bào gốc

Bài viết được tham vấn chuyên môn cùng Chuyên viên y tế, Thạc sĩ Nguyễn Tiến Lung - Chuyên viên Y tế Tế bào gốc - Viện nghiên cứu Tế bào gốc và Công nghệ gen Vinmec.

Tế bào gốc nha khoa gần đây đã trở thành một trong những lĩnh vực được nghiên cứu rộng rãi. Tuy nhiên, khi lựa chọn thực hiện ứng dụng này, việc biết cách bảo quản răng sữa để lấy tế bào gốc sẽ ảnh hưởng rất nhiều vào thành công của liệu pháp trong tương lai.

Các tế bào có khả năng tự đổi mới và có hiệu lực đáng kể để có thể tạo ra các loại tế bào, nhóm mô khác nhau, được gọi là tế bào gốc. Tế bào gốc có thể được phân lập từ các mô khác nhau của cơ thể con người, có thể có nguồn gốc tạo máu hoặc trung mô.

Trong những thập kỷ trước, ở người trưởng thành, việc phân lập tế bào gốc thường lấy từ tủy xương và đòi hỏi một kỹ thuật xâm lấn, được thực hiện với đội ngũ bao gồm các bác sĩ gây mê và phẫu thuật. Ngày nay, việc thu thập tế bào gốc có thể được thực hiện từ nhiều nguồn khác nhau như máu cuống rốn, dây rốn, mô mỡ,.... Nhờ vậy, sau khi phát hiện ra tế bào gốc nha khoa, các bác sĩ nha khoa đã đóng một vai trò quan trọng trong lĩnh vực phân lập và nuôi cấy tế bào gốc.

Tế bào gốc nha khoa có thể được phân lập từ tủy răng, nơi chứa các tế bào gốc có nguồn gốc từ mào thần kinh. Tủy răng là mô dễ tiếp cận có thể được thu hoạch từ cả răng vĩnh viễn và răng sữa. Ưu điểm vượt trội của tế bào gốc nha khoa là không gây dị ứng, khả năng phù hợp cao khi sử dụng cho các thành viên khác trong gia đình, dễ tiếp cận và thu mẫu không xâm lấn (chỉ tận dụng lại răng vốn dĩ bị vứt bỏ sau khi nhổ).

Nếu so với việc lấy tế bào gốc từ răng trưởng thành (răng loại bỏ vì mục đích chỉnh nha, răng bị va chạm và răng thừa) thì việc bảo quản răng sữa sau khi nhổ để lấy tế bào gốc sẽ mang tính khả thi hơn. Điều này nhờ vào việc thay răng sữa là những sự kiện lặp đi lặp lại trong những năm đầu trẻ đến trường. Đồng thời, quan trọng nhất là đây là điều kiện sinh lý, xảy ra tự nhiên ở mọi đứa trẻ để chúng lớn lên. Do đó, với sự tư vấn đúng mức, quyết định bảo quản và lưu trữ tế bào gốc từ răng sữa sau khi nhổ của cha mẹ dành cho con có thể được xem là một cách bảo hiểm sức khỏe cho trẻ trong tương lai với liệu pháp tế bào gốc đầy tiềm năng.

Lựa chọn răng sữa cho ngân hàng tế bào gốc nha khoa phải đáp ứng các yêu cầu dưới đây:

Răng tự rụng:

• Tủy răng vẫn có màu đỏ cho thấy nguồn cung cấp máu trước khi răng rụng vẫn hiệu quả.
• Những chiếc răng vẫn giữ được 2/ 3 chân răng sẽ được ưu tiên.
• Răng mới rụng để hạn chế khả năng nhiễm trùng và chết tủy.
• Răng chưa từng bị tổn thương như sâu răng, mòn răng hay thực hiện trám răng.

Răng được nhổ:

• Những răng ở vị trí răng cửa được ưu tiên hơn.
• Răng chưa từng bị tổn thương như sâu răng, mòn răng hay thực hiện trám răng.

Bác sĩ nha khoa nên khám răng và loại trừ bất kỳ nhiễm trùng nào trong khu vực đã định và nhổ răng theo các bước như sau:

• Sử dụng kháng sinh dự phòng 1 giờ trước khi nhổ răng và súc miệng sát khuẩn ngay trước khi nhổ răng.
• Che drap và chuẩn bị Betadine xung quanh vùng nướu răng cần thực hiện.
• Việc nhổ răng cần được tiến hành cẩn thận, tránh làm vỡ thân răng. Nên giải thích rõ cho trẻ để trẻ hợp tác. Gây tê cẩn thận vùng nướu để giảm đau đớn cho trẻ.
• Cần chú ý tránh làm nhiễm bẩn răng sữa đã nhổ và chuyển ngay vào vật chứa vô trùng.

Răng ngay sau khi nhổ cần được chuyển ngay vào dung dịch chuyên dụng, vừa cung cấp môi trường dinh dưỡng để tủy không bị chết, vừa ngăn chặn sự sinh trưởng của vi khuẩn. Vì vậy, trong trường hợp bé được nhổ răng để lưu trữ tế bào gốc, cha mẹ cần liên hệ trước với cơ sở lưu trữ để các chuyên gia có mặt và thu mẫu kịp thời ngay sau khi nhổ răng. Trong trường hợp răng tự rụng, cha mẹ cần liên hệ ngay với cơ sở lưu trữ để được tư vấn cách bảo quản mẫu tạm thời trong thời gian chờ chuyên gia đến thu mẫu (tuy nhiên việc bảo quản này có thể tăng nguy cơ không tách được tế bào gốc từ tủy răng).

Tóm lại, khi con bắt đầu vào độ tuổi thay răng sữa bằng răng vĩnh viễn, đó không chỉ là một sự thay đổi lớn và thú vị đối với chúng mà còn đối với cả cha mẹ. Nghiên cứu cho thấy rằng tế bào gốc có thể được thu hoạch từ răng sữa và có tiềm năng sử dụng trong nha khoa và y tế trong việc sửa chữa và tái tạo mô, đồng thời tồn tại các cơ sở thương mại để bảo quản và lưu trữ các tế bào gốc nha khoa để sử dụng trong tương lai. Chính vì thế, nếu điều kiện cho phép, cha mẹ nên biết cách bảo quản răng sữa tại nhà hay lý tưởng nhất là cho trẻ nhổ răng lung lay tại các phòng nha khoa chuyên dụng để được thực hiện cách bảo quản răng sữa để lấy tế bào gốc đúng tiêu chuẩn, đem lại những cơ hội ứng dụng liệu pháp tế bào gốc trong điều trị nhiều bệnh lý nan y.