Não úng thủy hình thành như thế nào?

Não úng thuỷ là bệnh lý nguy hiểm, nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời sẽ để lại nhiều biến chứng khó phục hồi. Vậy não úng thuỷ là gì? Vì sao bị não úng thuỷ? Bài viết dưới đây sẽ giúp bạn hiểu rõ hơn về bệnh lý này.

Bình thường dịch não tủy được tạo thành trong não thất được lưu thông giữa các não thất và được hấp thụ. Do nhiều nguyên nhân khác nhau quá trình này có thể bị cản trở làm dẫn đến việc tích tụ dịch não tủy trong hộp sọ gây ra não úng thủy. Sự dư thừa dịch não tủy này làm cho đầu của đứa trẻ ngày càng to dần và làm nhu mô não bị tổn thương.

Não úng thuỷ có thể xảy ra ở mọi lứa tuổi, nhưng xảy ra thường xuyên hơn ở trẻ sơ sinh và người lớn từ 60 tuổi trở lên.

Dịch não tủy được sản xuất bởi các mô lót trong não thất. Nó được hấp thụ chủ yếu bởi các mạch máu trong các mô gần đáy não. Dịch não tủy đóng vai trò quan trọng trong chức năng não, cụ thể như sau;

• Chức năng đệm: Chức năng lớn nhất của dịch não tuỷ là lót đệm giữa não bên trong với phần rắn bên ngoài. Não và dịch não tuỷ có trọng lượng riêng gần giống nhau (chỉ khác biệt khoảng 4%), vì thế não dễ trôi trên dịch.
• Giảm các sang chấn từ bên ngoài.
• Loại bỏ các chất thải của quá trình trao đổi chất của não.
• Chảy qua lại giữa khoang não và cột sống để duy trì áp lực không đổi trong não - bù đắp cho sự thay đổi huyết áp trong não.

Dịch não tuỷ được một bộ phận trong não gọi là đám rối mạch mạc tiết ra và được một bộ phận khác gọi là thể Pacchioni lấy đi. Hiện tượng dư thừa dịch não tủy xảy ra khi đám mạch mạc tiết ra quá nhiều, hoặc các thể Pacchioni hấp thu kém hơn bình thường. Hoặc là do đám rối mạch mạc tiết ra quá nhiều trong khi các thể Pacchioni hấp thu quá kém.

Não úng thuỷ gây ra bởi sự mất cân bằng giữa lượng dịch não tủy được sản xuất và lượng chất được hấp thụ vào máu. Dịch não tủy dư thừa trong tâm thất xảy ra vì một trong những lý do sau:

• Tắc nghẽn: Vấn đề phổ biến nhất là tắc nghẽn một phần dòng chảy bình thường của dịch não tủy, từ não thất này sang não thất khác hoặc từ não thất đến các không gian khác xung quanh não.
• Hấp thu kém: Lý do này ít phổ biến hơn, là một vấn đề với các cơ chế cho phép các mạch máu hấp thụ dịch não tủy. Điều này thường liên quan đến viêm mô não do bệnh hoặc chấn thương.
• Sản xuất quá mức: Trường hợp này rất hiếm xảy ra, lượng dịch não tủy được sản xuất quá nhiều so với lượng được hấp thu.

Các nguyên nhân có thể gây não úng thuỷ gồm có: xuất huyết trong não, u não, chấn thương đầu, biến chứng của sinh non như xuất huyết hoặc các bệnh như viêm màng não hoặc nhiễm trùng khác. Một số hiếm trường hợp, não úng thủy có thể do di truyền hoặc liên quan với rối loạn phát triển, bao gồm tật nứt đốt sống (khuyết tật bẩm sinh của cột sống) và thoát vị não.

Tóm lại, não úng thuỷ gây ra bởi sự mất cân bằng giữa lượng dịch não tủy được sản xuất và lượng chất được hấp thụ vào máu. Sự dư thừa này làm cho đầu của đứa trẻ ngày càng to dần và làm nhu mô não bị tổn thương. Não úng thủy làm tổn thương trực tiếp đến hệ thần kinh trung ương nên sẽ để lại nhiều di chứng trầm trọng nếu không điều trị sớm và đúng cách.