Mang thai 12 tuần tuổi cơ thể mẹ bầu thay đổi như thế nào? Cần lưu ý gì không?

Bài viết được tư vấn chuyên môn bởi Bác sĩ Khoa Sản phụ khoa, Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Hải Phòng.

Khi thai nhi 12 tuần tuổi là chu kỳ ba tháng đầu tiên của thai kỳ được hoàn thành, chuẩn bị một chu kỳ mới của quá trình mang thai được bắt đầu. Thời điểm này có rất nhiều vấn đề mà mẹ bầu cần phải lưu ý.

1.1. Thai 12 tuần phát triển như thế nào?

Thai nhi 12 tuần tuổi thường có chiều dài khoảng 5,3cm, cân nặng khoảng 28 gram. Bé đã có đầy đủ các bộ phận, hệ cơ quan và sẽ tiếp tục phát triển nhanh chóng trong thời gian tới.

Thời điểm này, cơ thể em bé dần dần hoàn chỉnh hơn, xương phát triển cứng cáp, hệ thống thần kinh phát triển một cách đáng kể bên trong não thai nhi. Nhịp tim thai đập nhanh, có thể gấp đôi nhịp tim của mẹ. Các ngón tay ngón chân tách rời nhau, xuất hiện vân tay. Hệ tiêu hóa của bé phát triển tương đối hoàn chỉnh, thận đã bắt đầu làm việc.
Đặc biệt hơn, thai nhi 12 tuần tuổi đã hình thành các hoạt động như co ngón tay ngón chân. Miệng có phản xạ mút mặc dù mắt vẫn chưa mở.

1.2. Những thay đổi trong cơ thể mẹ khi thai 12 tuần tuổi

Trong thời gian này, các hormone trong cơ thể người mẹ đã bắt đầu ổn định nên không còn các triệu chứng ốm nghén nên sẽ dễ chịu hơn trước khiến mẹ vui vẻ.

Ngoại hình của mẹ bầu cũng trở nên cân đối, đầy đặn và bụng to hơn khi thai nhi 12 tuần tuổi. Đặc biệt ở những người mẹ mang đa thai thì bụng sẽ to hơn nhiều lần so với người bình thường. Vùng kín luôn ẩm ướt do ra nhiều khí hư, đây là tình trạng sinh lý bình thường ở các bà mẹ mang thai.

Mẹ cũng sẽ xuất hiện triệu chứng ợ chua trong thai kỳ do hệ nội tiết tiết ra hormone progesterone gây thả lỏng các vách ngăn giữa dạ dày và thực quản làm cho axit trong dạ dày trào ngược lên gây cảm giác nóng khó chịu.

Đây cũng là khoảng thời gian mà cơ thể mẹ bầu đã bắt đầu sản xuất sữa non.

1.3. Thay đổi về tâm lý của mẹ khi thai 12 tuần tuổi

Khi thai nhi đã 12 tuần tuổi, bạn sẽ cảm thấy căng thẳng khi cơ thể mình thay đổi, đặc biệt là khi bụng đang dần to lên. Những cảm giác hoang mang lo lắng xuất hiện cùng các câu hỏi như cơ thể mình trông như thế nào, liệu có khác gì so với trước khi mang thai hay không, sau sinh có lấy lại được vóc dáng như xưa hay không?...

Tuy nhiên, người mẹ vẫn có thể cảm thấy thoải mái hơn rất nhiều vì trong giai đoạn này nguy cơ sảy thai không còn cao như trước. Với người lần đầu mang thai, người mẹ sẽ thấy lo lắng bồn chồn trước cả quá trình mang thai còn khá dài. Tâm lý của mẹ sẽ thoải mái hơn khi có sự chia sẻ từ gia đình, đặc biệt là người chồng. Khi cân bằng được cảm xúc, mẹ bầu sẽ có cảm giác háo hức với bản năng làm mẹ.

Mặc dù thai nhi đã kết thúc tam cá nguyệt thứ nhất, nhưng nguy cơ bị sảy thai vẫn có thể xuất hiện, dù vớỉ tỷ lệ thấp. Do đó mẹ cần lưu ý một số dấu hiệu sau đây:

• Đau lưng với mức độ tăng dần từ nhẹ đến nghiêm trọng. Nếu đau xảy ra ở hai bên xương chậu, đây là dấu hiệu đáng lưu ý vì có thể mang thai ngoài tử cung.
• Xuất hiện tình trạng ra máu bất thường kéo dài.
• Đặc biệt nếu có những cơn co tử cung xuất hiện với tần suất khoảng 5- 20 phút một lần thì mẹ bầu cần đến ngay bác sĩ chuyên khoa hoặc cơ sở y tế càng sớm càng tốt.
• Thai nhi được 12 tuần tuổi và sau đó là giai đoạn quan trọng để thai nhi phát triển và hoàn thiện nhất. Đây cũng là giai đoạn người mẹ cần được bổ sung chất dinh dưỡng để giúp cho sự phát triển toàn diện của mẹ và bé.

3.1. Siêu âm thai nhi

Tuần thứ 12 là khoảng thời gian vàng để tiến hành siêu âm đo độ mờ da gáy của em bé. Đo độ mờ da gáy là thực hiện kiểm tra vùng da gáy của thai nhi bằng cách siêu âm thai vào tuần từ 11-14 thai kỳ giúp chẩn đoán sớm nhất nguy cơ mắc hội chứng Down. Dựa vào cấu tạo thai nhi có một lớp chất lỏng dưới da ở mặt sau cổ. Đối với những bé có nguy cơ mắc Hội chứng Down, lượng chất lỏng này sẽ nhiều hơn hẳn. Nếu lượng chất lỏng này nằm trong giới hạn bình thường, mẹ bầu không cần phải quá lo lắng. Tuy nhiên, nếu vượt ngưỡng, bác sĩ sẽ chỉ định bạn làm thêm một vài xét nghiệm để có kết quả chính xác hơn.

Do đó, siêu âm tuần thứ 12 là một trong 03 mốc siêu âm dị tật quan trọng được các chuyên gia khuyến cáo cần thực hiện. Ở thời điểm này, em bé của bạn vẫn còn khá nhỏ nên hệ thống máy siêu âm 4D cao cấp như GE Voluson E10 sẽ đóng vai trò vô cùng quan trọng giúp các bác sĩ tại Vinmec phát hiện đến hơn 95% dị tật trong giai đoạn này. Được trang bị các công nghệ mới nhất, GE Voluson E10 cho phép tăng cường chất lượng hình ảnh và độ xuyên thấu mang lại hình ảnh có độ phân giải cao vượt trội và thao tác dễ dàng.

3.2. Xét nghiệm nhóm máu của mẹ và công thức máu

Phương pháp này giúp xác định nhóm máu của mẹ và yếu tố Rh liên quan để phát hiện sớm tình trạng bất đồng nhóm máu (nếu có). Bất đồng nhóm máu mẹ con là tình trạng khi một người mẹ có nhóm máu Rh âm nhưng mang thai đứa con có nhóm máu Rh dương dẫn đến hiện tượng huyết tán ở trẻ sơ sinh (bệnh Rhesus). Khi đó cơ thể bà mẹ sẽ sinh ra các kháng thể anti D để chống lại các tế bào hồng cầu mang Rh dương của em bé xâm nhập vào các hệ thống của cơ thể mình. Khi mang thai em bé tiếp theo có Rh dương thì các kháng thể anti D đã có sẵn từ trước sẽ qua nhau thai và tấn công các tế bào hồng cầu của em bé gây ra bệnh tán huyết. Em bé sơ sinh bị bệnh huyết tán nếu không chẩn đoán và điều trị kịp thời sẽ gây nguy hiểm tính mạng.

3.3. Xét nghiệm chẩn đoán các bệnh như viêm gan B, HIV

Đây là các bệnh lây truyền qua đường từ mẹ sang con, xét nghiệm sớm để phát hiện và có các biện pháp hạn chế hợp lý. Nhất là trong quá trình chuyển dạ, cần tiếp tục hợp tác tốt giữa các bác sĩ để giúp cho cuộc đẻ được thuận lợi và an toàn.

3.4. Xét nghiệm đường huyết

Xét nghiệm đường huyết còn gọi là xét nghiệm glucose thai kỳ, giúp kiểm tra lượng đường trong máu của mẹ. Nếu mắc bệnh tiểu đường, mẹ bầu có thể gặp nhiều biến chứng trong quá trình mang thai cũng như sinh nở.

3.5. Xét nghiệm nước tiểu

Xét nghiệm nước tiểu khi thai nhi 12 tuần tuổi nhằm phát hiện ra các biến chứng thường gặp trong thai kỳ như nhiễm trùng đường tiết niệu, nguy cơ tiền sản giật, các nguy cơ về thận hay thiếu hụt carbohydrate...

3.6. Xét nghiệm Double Test hoặc Triple Test

Khi thai phụ không được tầm soát ở giai đoạn đầu thì sẽ làm Triple test, dựa vào công nghệ Gamma tính toán nguy cơ hội chứng Down kết hợp giá trị xét nghiệm với tuổi mẹ, tuổi thai, cân nặng mẹ. Xét nghiệm này cho biết thai có nguy cơ bị rối loạn di truyền nhiễm sắc thể và có cần phải làm thêm xét nghiệm khác như sinh thiết gai nhau, chọc ối. Triple test không đánh giá được tất cả các loại dị tật mà chỉ đánh giá được một số dị tật (như cột sống chẻ đôi, Down và vô sọ).

Đây là những xét nghiệm cơ bản được thực hiện khi thai nhi 12 tuần tuổi. Ngoài ra còn một số xét nghiệm khác như xét nghiệm đường huyết, men gan, chức năng thận,... Tại các Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec trên toàn thuốc hiện có gói THAI SẢN 12 TUẦN, bảo vệ sức khỏe của mẹ và bé từ 12 tuần cho đến khi em bé chào đời khỏe mạnh. Với gói dịch vụ này, mẹ sẽ được thăm khám và làm các xét nghiệm chăm sóc trước sinh, trong khi sinh và sau khi sinh. Với đội ngũ bác sĩ Sản khoa có tay nghề chuyên môn cao, các kỹ thuật y học hiện đại, thai sản trọn gói tại Vinmec có thể phát hiện các vấn đề thai sản kịp thời, giúp mẹ chăm sóc sức khỏe của mình và bảo vệ bé yêu.