Đường kính lưỡng đỉnh là gì?

Bài viết tham vấn chuyên môn bởi bác sĩ khoa Sản phụ khoa, Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Hải Phòng.

Đường kính lưỡng đỉnh là chỉ số rất quan trọng có trong kết quả siêu âm thai. Thông qua chỉ số đường kính lưỡng đỉnh, các bác sĩ có thể xác định được sự phát triển của trẻ và giúp đoán trước cân nặng cũng như kích thước của bé lúc chào đời.

Đường kính lưỡng đỉnh BDP (tên tiếng Anh là Biparietal diameter, viết tắt là BPD) là đường kính được đo ở mặt cắt lớn nhất (tính từ trán ra sau gáy) của hộp sọ của thai nhi hoặc có thể hiểu là đường kính đầu của em bé.

Lưu ý, đường kính lưỡng đỉnh hoàn toàn khác với chu vi đầu của thai nhi. Chu vi đầu là đo vòng quanh đầu của thai nhi, còn đường kính lưỡng đỉnh là đo đường kính đầu của thai nhi, 2 thông số này giống như chu vi và đường kính của hình tròn.

Trong siêu âm thai, đường kính lưỡng đỉnh được dùng vào việc ước lượng trọng lượng thai, tính tuổi thai, đồng thời là một chỉ số để đánh giá tốc độ phát triển của thai nhi.

Chỉ số đường kính lưỡng đỉnh có thể bắt đầu đo thông qua hình ảnh siêu âm khi thai nhi đủ 13 tuần tuổi cho đến khoảng tuần thai thứ 20 là tốt nhất. Thời điểm này, phần đầu của trẻ đang phát triển rất nhanh. Nếu để thai đã lớn mới đo thì độ chính xác sẽ không cao nữa.

Đường kính lưỡng đỉnh BPD trung bình của thai nhi tính từ tuần thứ 13 – 40 của thai kỳ vào khoảng 88 – 100mm, trung bình là khoảng 94 mm.

Nếu chỉ số BPD này nhỏ hơn mức bình thường, có khả năng thai nhi chậm phát triển hoặc phần đầu của thai nhi phẳng hơn so với các trường hợp bình thường. Ngược lại, nếu BPD quá lớn sẽ đồng nghĩa với khả năng thai nhi có phần đầu lớn, có thể gây trở ngại cho mẹ trong ca sinh thường, nhất là với những mẹ lần đầu sinh con. Thai có chỉ số lưỡng đỉnh lớn cùng với những chỉ số khác đều vượt so với mức thông thường có thể là kết quả của tình trạng tiểu đường thai kỳ của người mẹ. Nếu thai quá to, bác sĩ sẽ khuyến khích mẹ sinh mổ để đảm bảo an toàn.

Nếu chỉ số đường kính lưỡng đỉnh của thai nhi không nằm trong mức chuẩn, bác sĩ có thể yêu cầu mẹ tiến hành siêu âm một lần nữa hoặc thực hiện các xét nghiệm, kiểm tra sâu hơn (xét nghiệm chọc ối kiểm tra DNA) để chắc chắn về sức khỏe của thai nhi. Tuy nhiên, ngoài chỉ số đường kính lưỡng đỉnh, bác sĩ sẽ kết hợp với các chỉ số khác như: chiều dài xương đùi, chu vi vòng bụng, chu vi vòng đầu... để đưa ra đánh giá về mức độ phát triển của thai nhi, đặc biệt là sự phát triển của não bộ một cách chính xác.

Dựa vào BPD, chúng ta có thể tính cân nặng thai nhi theo 2 công thức sau:

• Trọng lượng (gam) = [BPD (mm) – 60] x 100
  • Ví dụ: BPD 90mm thì thai nhi cân nặng (90 – 60) x 100 = 3kg.
• Trọng lượng (gam) = 88.69 x BPD (mm) – 5062
  • Ví dụ: BPD = 90mm, thai nhi cân nặng: 88.69 x 90 – 5062 = 2920g.

• Khi có thai, bà bầu cần ăn cân đối 4 thành phần dinh dưỡng đó là: chất đạm, tinh bột, chất béo và vitamin (rau củ quả). Trong đó chất đạm nên tập trung tăng cường nhiều hơn để thai nhi phát triển tốt. Ví dụ: trong tôm, cua có nhiều canxi và chất đạm hoặc có thể kết hợp cùng các loại cá, thịt bò, thịt gà, trứng...
• Khám thai và quản lý thai đầy đủ.
• Bổ sung chất sắt: phòng ngừa thiếu máu do thiếu sắt.
• Bổ sung canxi: phòng loãng xương cho mẹ và giúp con có đủ canxi để phát triển xương, phát triển chiều cao.
• Bổ sung vitamin tổng hợp cho phụ nữ có thai giúp cơ thể khỏe mạnh.
• Tiêm phòng uốn ván cho mẹ và con khi thai từ 20 tuần tuổi trở lên: tiêm 2 mũi, mũi 2 cách mũi 1 tối thiểu 1 tháng và mũi 2 phải tiêm trước thời điểm sinh tối thiểu 1 tháng.

Đường kính lưỡng đỉnh có vai trò rất quan trọng để qua đó xác định được tuổi thai, trọng lượng thai, đánh giá sự phát triển của hệ thần kinh và sự phát triển của thai nhi. Bà bầu nên đi khám thai định kỳ để cập nhật chỉ số đường kính lưỡng đỉnh của thai nhi và phát hiện sớm các bất thường của chỉ số này.