Quá trình cung cấp và chuyển hóa nước ở trẻ em

Việc cung cấp nước đầy đủ cho cơ thể trẻ nhỏ là một điều vô cùng cần thiết, bởi trẻ thường có sức chịu đựng nhiệt độ cao kém hơn so với người lớn, do đó rất dễ gặp phải tình trạng mất nước. Tuy nhiên, không phải loại nước uống nào cũng tốt cho sức khỏe trẻ. Nhiều loại đồ uống có chứa đường hoặc axit dẫn đến thừa cân hoặc mài mòn răng trẻ.

Hầu hết trẻ nhỏ sẽ có tỷ lệ nước trong cơ thể cao hơn so với người lớn. Tuy nhiên, chúng lại kém chịu được nhiệt hơn và có thể dễ bị mất nước hơn, đặc biệt là khi trẻ hoạt động thể chất và ở vùng có khí hậu nóng. Do đó, việc khuyến khích trẻ uống nước thường xuyên là điều vô cùng quan trọng, vì trẻ thường không tự ý thức được mình phải uống nước.

Lượng chất lỏng mà cơ thể của một đứa trẻ cần đến sẽ phụ thuộc vào nhiều yếu tố khác nhau, bao gồm tuổi tác, giới tính, thời tiết và mức độ hoạt động thể chất của trẻ. Nói chung, mỗi đứa trẻ nên cố gắng uống khoảng 6 – 7 ly chất lỏng vào mỗi ngày, bao gồm cả nước được cung cấp bởi các loại thực phẩm trong chế độ dinh dưỡng thường ngày.

Đối với những trẻ ở độ tuổi còn rất nhỏ sẽ cần lượng chất lỏng để nạp vào cơ thể ít hơn (khoảng 120 – 150 ml), trong khi đó trẻ lớn sẽ cần bổ sung nhiều chất lỏng hơn (khoảng 250 – 300 ml). Điều này dựa trên khuyến nghị của Cơ quan An toàn Thực phẩm Châu Âu (EFSA), trong đó có những quy định về việc trẻ em ở các độ tuổi khác nhau sẽ cần bổ sung bao nhiêu chất lỏng cho cơ thể.

Giả sử, khoảng 70 – 80% lượng chất lỏng trong chế độ ăn uống đến từ đồ uống và 20 – 30% đến từ thức ăn thì khuyến nghị của EFSA chỉ cho đồ uống sẽ tương đương với:

• Từ 1,1 – 1,3 lít vào mỗi ngày đối với trẻ từ 4 – 8 tuổi.
• Từ 1,3 – 1,5 lít mỗi ngày cho bé gái từ 9 – 13 tuổi.
• Từ 1,5 – 1,7 lít mỗi ngày cho bé trai từ 9 – 13 tuổi.

Nhìn chung, sữa và nước là những thức uống tốt nhất dành cho trẻ em, vì chúng không chứa đường tự do. Loại đường này góp phần làm cho lượng calo tiêu thụ cao hơn khi trẻ sử dụng những đồ uống có đường. Đây cũng là nguyên nhân chính làm tăng nguy cơ thừa cân và béo phì ở trẻ em.

Một số loại đồ uống như nước hoa quả và sữa thường cung cấp rất nhiều vitamin và khoáng chất có lợi cho sức khỏe. Tuy nhiên, một số loại nước ép trái cây có thể chứa đường tự do, vì vậy trẻ em không nên tiêu thụ với số lượng lớn.

Việc uống những đồ uống chứa nhiều đường quá thường xuyên cũng có thể dẫn đến tình trạng sâu răng ở trẻ em, đặc biệt khi trẻ tiêu thụ chúng liên tục giữa các bữa ăn và không đánh răng thường xuyên bằng kem đánh răng có chứa fluor.

Ngoài ra, một số loại đồ uống có tính axit, chẳng hạn như nước bí, nước trái cây hoặc một số đồ uống có ga, có thể gây mòn răng và làm hỏng men răng của trẻ khi uống chúng thường xuyên. Bên cạnh đó, những đồ uống như cà phê, trà và một số nước ngọt cũng có thể chứa caffein, một chất kích thích nhẹ. Trẻ em, đặc biệt là trẻ nhỏ, nên tiêu thụ ít caffeine hơn so với người lớn. Sở dĩ, chất kích thích này có thể làm ảnh hưởng đến giấc ngủ của trẻ nếu sử dụng gần giờ đi ngủ.

Dưới đây là những loại đồ uống mà các bậc phụ huynh nên và không nên cho trẻ 6 tháng tuổi bổ sung nước.

• Nước: Được coi là một lựa chọn hoàn hảo cho cả ngày của trẻ, vì nước không cung cấp thêm bất cứ lượng calo hay nguy cơ nào gây hại cho răng trẻ.
• Sữa: Là một nguồn dinh dưỡng hữu ích, có chứa protein, i-ốt, vitamin B và canxi. Hầu hết trẻ em nên uống những loại sữa tách béo hoặc các lựa chọn thay thế sữa không đường có bổ sung canxi. Bạn chỉ nên thỉnh thoảng cho bé uống các đồ uống từ sữa có chứa thêm đường như sô cô la nóng, sữa lắc và đồ uống có mạch nha.
• Nước ép hoặc sinh tố trái cây và rau quả: Những đồ uống này có thể cung cấp cho bé một lượng đáng kể các loại vitamin và khoáng chất cần thiết. Tuy nhiên, chúng cũng có chứa một lượng đường tự do nhất định và có thể có tính axit, do đó nên hạn chế cho trẻ uống quá nhiều những đồ uống này. Ngoài ra, nên pha loãng các loại nước ép với nước thông thường để làm giảm hàm lượng đường và axit.
• Đồ uống không chứa đường: Loại đồ uống này sẽ hydrat hóa mà không cần bổ sung thêm đường, tuy nhiên bạn chỉ nên cho trẻ uống hầu hết các loại đồ uống là nước hoặc sữa để tránh làm tăng thêm vị cho đồ uống ngọt. Bên cạnh đó, một số loại đồ uống có vị chua có thể chứa axit, rất dễ làm mòn bề mặt bên ngoài của răng trẻ và nhiều loại trong số chúng cũng có chứa cả caffeine.
• Trà và cà phê: Trong trà và cà phê thường có chứa caffeine. Nếu sử dụng một lượng nhỏ sẽ không ảnh hưởng tới sức khỏe, tuy nhiên cần tránh uống nhiều, đặc biệt là đối với trẻ nhỏ. Tốt nhất, bạn chỉ nên cho trẻ uống trà và cà phê đã khử caffeine cùng với sữa tách béo và không thêm đường.
• Đồ uống thể thao và tăng năng lượng: Những loại đồ uống này thường chứa khá nhiều đường, trong đó các loại đồ uống tăng lực có thể cung cấp một lượng lớn caffeine và một số chất kích thích khác. Do đó, những đồ uống này không thích hợp đối với trẻ nhỏ.

Dưới đây là một số mẹo hữu ích bổ sung nước cho trẻ dưới 1 tuổi mà cha mẹ có thể tham khảo và áp dụng với con mình.

• Đảm bảo cho trẻ uống nước trước khi đi học, tức là sau bữa sáng và trong giờ giải lao hoặc giờ chơi
• Bố mẹ, giáo viên hoặc người giám hộ nên cho trẻ uống nước thường xuyên, nhất là trong thời tiết oi nóng
• Khuyến khích trẻ ăn các loại thực phẩm có chứa hàm lượng nước cao, chẳng hạn như rau, súp, trái cây và sữa chua.
• Luôn chuẩn bị sẵn cho bé một chai nước trong cặp sách khi bé đi học, vui chơi hoặc ăn trưa ở trường.

Thực tế việc bổ sung nước cho trẻ sơ sinh thường khá khó, vì nhiều trẻ không chịu hợp tác. Tuy nhiên bố mẹ cần khéo léo và kiên trì cũng như không ép trẻ quá mức dễ khiến con sợ. Cũng trong giai đoạn từ 0 đến 6 tháng, trẻ rất hay gặp các vấn đề về hô hấp, bệnh lý về da và nhiễm trùng đường tiêu hóa hay dinh dưỡng... vì thế cha mẹ cần đặc biệt chú ý và dành nhiều thời gian chăm sóc con trong giai đoạn này.

Hiện chuyên khoa Nhi - Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec là địa chỉ tiếp nhận và thăm khám các bệnh lý mà trẻ sơ sinh cũng như trẻ nhỏ dễ mắc phải. Do đó, khi trẻ gặp bất cứ vấn đề gì về sức khỏe, cha mẹ có thể đưa con tới bệnh viện để được bác sĩ thăm khám và có hướng can thiệp kịp thời.

Luôn đi đầu về chất lượng y tế khi hội tụ đội ngũ chuyên gia, bác sĩ giàu chuyên môn, có nhiều năm kinh nghiệm kết hợp cùng hệ thống trang thiết bị y tế hiện đại, đi đầu cả nước nên quá trình thăm khám luôn mang đến kết quả chính xác, từ đó giúp việc điều trị được hiệu quả và rút ngắn thời gian nằm viện.

Nguồn tham khảo: nutrition.org.uk