Xông mũi họng bằng nước muối sinh lý có tốt không?

Bài viết được tham vấn chuyên môn cùng Thạc sĩ, Bác sĩ Nguyễn Thị Nhật - Bác sĩ Truyền nhiễm - Khoa Khám bệnh & Nội khoa - Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Hải Phòng .

Xông hơi là một phương pháp điều trị tại nhà lâu đời đối với các vấn đề về cảm lạnh và viêm xoang. Khi bị ốm, việc hít hơi nước từ một bát nước nóng có thể giúp làm lỏng chất nhầy trong phổi và xoang, giúp giảm tắc nghẽn, giảm đau họng và cải thiện tình trạng khàn giọng. Sau này, việc xông hơi tại nhà được hỗ trợ thêm với máy xông di động bằng điện, khiến nhiều người đặt ra vấn đề là liệu có nên xông mũi họng bằng nước muối sinh lý thường xuyên.

Về cơ bản, tác dụng y học của liệu pháp xông hơi thực hiện tại nhà là làm giảm các triệu chứng của các bệnh lý gây nghẹt mũi, chảy nước mũi và đau họng, chẳng hạn như:

• Cảm lạnh thông thường (nhiễm vi-rút đường hô hấp trên - mũi và họng)
• Viêm xoang (phản ứng viêm, làm dày niêm mạc và xuất tiết tại các khoang ở mặt và đầu)
• Viêm phổi (nhiễm trùng đường hô hấp dưới, gây ho khan hay ho khạc đàm)
• Viêm tiểu phế quản (bệnh đường hô hấp thường gặp ở trẻ em khi hệ thống phế quản chưa trưởng thành)
• Viêm phế quản (viêm niêm mạc của các ống phế quản dẫn đến nhu mô phổi)
• Dị ứng (tình trạng hệ thống miễn dịch phản ứng với một chất lạ, gây ngứa mắt và da, chảy nước mũi và nghẹt mũi)

Ngoài ra, còn có nhiều bằng chứng đáng kể cho thấy việc xông hơi trước khi ngủ có thể giúp ngủ ngon hơn. Một nghiên cứu trên đối tượng là nam giới trưởng thành cho thấy thực hành này giúp giảm bớt lo lắng trước khi đi ngủ, dễ ngủ và ngủ sâu giấc hơn.

Nhiều người bị nhiễm trùng đường hô hấp trên, chẳng hạn như cảm lạnh thông thường và viêm xoang, đã nhận thấy việc xông mũi họng bằng nước muối sinh lý là một phần hữu ích trong việc điều trị. Nói chung, liệu pháp này thuộc các cách điều trị không dùng thuốc, bên cạnh chế độ dinh dưỡng tốt, dành thời gian nghỉ ngơi và uống đủ nước để kiểm soát tốt các triệu chứng.

Mặc dù việc xông mũi họng bằng nước muối không giết được vi rút hoặc vi khuẩn, đây có thể là một cách hữu ích khi cơ thể cần phải chống lại sự nhiễm trùng. Theo đó, các lợi ích chính của việc xông mũi họng bằng nước muối sinh lý đối với các vấn đề về cảm lạnh và viêm xoang là:

Mọi người luôn phải đảm bảo ngủ đủ giấc là điều cần thiết để chống lại cảm lạnh và nhiễm trùng xoang. Cơ thể cần được nghỉ ngơi, tạo điều kiện củng cố sức đề kháng và tạo ra kháng thể để chống chọi với bệnh tật. Lúc này, xông mũi họng bằng nước muối sẽ cải thiện các triệu chứng tắc nghẽn nên có thể là một công cụ giúp thư giãn và sẵn sàng đi ngủ.

Giọng nói bị khàn và sẽ càng khàn hơn khi dây thanh quản bị kích thích. Điều này có thể xảy ra do bệnh đường hô hấp, tiếp xúc với khói, hát quá nhiều hoặc nói to liên tục. Lúc này, hơi nước sẽ đi vào các cấu trúc liên quan, bù nước cho chúng và cải thiện khả năng vận động và chức năng.

Các bằng chứng lâm sàng còn lẫn lộn về việc liệu việc xông mũi họng bằng nước muối sinh lý có thực sự làm giảm đau họng hay không. Tuy nhiên, đây là một kỹ thuật lâu đời để giảm đau và sưng tấy do viêm các mô trong cổ họng do làm giảm kích ứng, đem lại cảm giác thư thái trong cổ họng.

Hít hơi ấm từ nước muối sinh lý hay các loại tinh dầu cũng có thể giúp giảm tắc nghẽn vì hỗ trợ làm lỏng chất nhầy trong phổi, cổ họng và xoang (đặc biệt phổ biến trong nhiễm trùng xoang). Từ đó, người bệnh sẽ thở dễ dàng hơn.

Tình trạng cảm lạnh thông thường và các bệnh nhiễm trùng đường hô hấp khác, nhất là trong mùa đông, thường khiến các xoang bị khô và bị kích thích, đặc biệt là đường mũi. Ngoài sự khó chịu, tình trạng này có thể dẫn đến chảy máu mũi. Vì vậy, việc xông mũi họng bằng nước muối sẽ mang lại hơi ẩm, cân bằng môi trường sinh lý tại chỗ cho những khu vực này, giúp làm giảm các triệu chứng.

Trước đây, các nghiên cứu đã phát hiện ra rằng hơi nước nóng có thể tiêu diệt vi rút gây cảm lạnh trong hệ hô hấp, vì nhiệt độ cao có thể ảnh hưởng đến chúng. Tuy nhiên, hiện vẫn chưa tìm thấy bằng chứng đáng tin cậy về hiệu quả này. Do đó, việc thực hiện xông mũi họng bằng nước muối sinh lý tại nhà bằng máy xông có thể tạo hơi nước nhưng không dùng nhiệt có thể đảm bảo tác dụng xông hơi đem lại mà không ẩn chứa nguy cơ gây bỏng da, nhất là đối với trẻ nhỏ.

Mặc dù, có thể thực hiện xông mũi họng bằng nước muối sinh lý mà không cần sử dụng thiết bị đặc biệt, thị trường hiện nay có rất nhiều loại máy xông chuyên dụng. Khi sử dụng, nhớ đọc kỹ hướng dẫn để tránh tiếp xúc với nhiệt độ cao.

Cho dù lựa chọn sử dụng một thiết bị hay tự mình áp dụng phương pháp xông hơi cổ điển, dưới đây là các hướng dẫn những việc cần làm để xông hơi một cách an toàn, nhất là khi không có sẵn máy xông tại chỗ:

• Tìm một vật chứa, chẳng hạn như một cái bát lớn, hoặc thậm chí một cái cốc lớn
• Đun sôi nước muối sinh lý bằng ấm đun nước hoặc lò vi sóng
• Đổ đầy nước sôi vào bát hay ly và trùm khăn lên đầu
• Có thể thêm tinh dầu thực vật yêu thích để tăng hiệu quả của xông hơi
• Đặt vùng mũi họng cao hơn mặt nước khoảng 10 cm. Nhắm mắt lại
• Đắp khăn để tạo ra một không gian kín, tránh thoát hơi ra ngoài.
• Hít hơi bằng hơi thở sâu và chậm trong ít nhất hai đến năm phút, đổ lại nước nóng sau mỗi hai đến ba phút.
• Mỗi lần xông hơi trong 10-15 phút hay khi cảm thấy đã thoải mái. Lặp lại hai đến ba lần một ngày theo nhu cầu.

Tóm lại, xông mũi họng bằng nước muối là một phương pháp điều trị phổ biến tại nhà đối với các triệu chứng của cảm lạnh, nhiễm trùng xoang và các vấn đề hô hấp khác. Mọi người có thể chọn cách thực hiện với máy xông hơi hoặc có thể đun sôi nước và xông từ bát hoặc cốc lớn trong khi đội khăn lên đầu. Do đó, đừng tiếp tục lo lắng “có nên xông mũi họng bằng nước muối sinh lý” mà hãy xây dựng ngay thói quen này cho chính mình và các người thân trong gia đình để giảm bớt các triệu chứng một cách hiệu quả mà không cần dùng thuốc hay phải đến bác sĩ trong đêm do tắc nghẽn hô hấp.

Nguồn tham khảo: healthline.com, verywellhealth.com, medicalnewstoday.com, kilkennysalttherapy.ie