Covid 19 và người bệnh tim mạch (Phần 1)

Bài viết được tư vấn chuyên môn bởi Thạc sĩ, Bác sĩ Đào Kim Phượng - Bác sĩ tim mạch và siêu âm tim - Khoa Khám bệnh - Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Times City

Bệnh nhân có bệnh tim mạch từ trước có thể dễ bị nhiễm COVID-19 hơn và tăng nguy cơ tử vong, đặc biệt là khi bệnh nhân có nồng độ troponin T tăng cao, tỷ lệ tử vong có thể cao gấp ba lần (69,4% so với 23%) so với những người không mắc bệnh tim mạch.

Bệnh coronavirus 2019 (COVID-19) là một bệnh hô hấp cấp tính do nhiễm một loại corona virus mới được gọi tên là SARS-CoV-2.

Bệnh nhân bị COVID-19 có thể có nguy cơ phát triển các biến chứng tim, đặc biệt là tổn thương tim cấp tính và rối loạn nhịp tim; tổn thương cơ tim cấp tính có thể gặp nhiều hơn ở những bệnh nhân có bệnh tim mạch từ trước và liên quan đến tăng tỷ lệ mắc bệnh và tử vong.

Chẩn đoán COVID-19 có thể khó khăn ở những bệnh nhân có biểu hiện không điển hình hoặc có bệnh tim mạch từ trước. Bệnh nhân hiếm khi biểu hiện ban đầu triệu chứng tim mạch như đánh trống ngực và tức ngực mà là các triệu chứng hô hấp.

Các triệu chứng điển hình của COVID-19 như mệt mỏi, khó thở và ho tương tự như biểu hiện lâm sàng của bệnh tim mạch đã có từ trước như suy tim mất bù hoặc rối loạn nhịp tim.

Tổn thương cơ tim có thể được định nghĩa là nồng độ men troponin tim tăng cao, mức độ tăng lên đến > bách phân vị thứ 99 của giới hạn tham chiếu trên, hoặc mức độ dấu ấn sinh học tim tăng cao cộng với các bất thường về điện tâm đồ và siêu âm tim.

Khó thở có hoặc không kèm theo đau ngực, tăng dấu ấn sinh học tim, bất thường điện tâm đồ và giảm chức năng tim có thể thường gặp ở những bệnh nhân nhập viện vì viêm cơ tim liên quan đến COVID-19.

Hướng dẫn của Trường môn Tim mạch Hoa kì: cần thực hiện siêu âm tim ở những bệnh nhân bị suy tim, loạn nhịp tim, thay đổi điện tâm đồ hoặc tim to.

Tỷ lệ mắc bệnh tim mạch từ trước trong tất cả các bệnh nhiễm trùng (kể cả nhiễm trùng nhẹ) được báo cáo là 4,2% (JAMA Cardiol 2020 trực tuyến vào ngày 27 tháng 3).

Tổng quan hệ thống 6 nghiên cứu đánh giá tỷ lệ hiện mắc bệnh chuyển hóa tim mạch ở 1.527 bệnh nhân nhập viện với COVID-19 ở Trung Quốc có kết quả như sau: tuổi trung bình 34-57 tuổi trong các nghiên cứu và 58% nam giới; tỷ lệ tăng huyết áp đã có từ trước 18%, bệnh tim mạch 11% và tiểu đường 10% ở những bệnh nhân có COVID-19 được xác nhận và viêm phổi ở Trung Quốc.

Đánh giá hệ thống 31 nghiên cứu đánh giá 46.959 bệnh nhân được xác nhận COVID-19 và viêm phổi ở Trung Quốc cho thấy: tuổi trung bình 46 tuổi qua các nghiên cứu (độ tuổi trung bình 8-72 tuổi) và 56% nam giới nói chung. Tỷ lệ tăng huyết áp từ trước 31%, bệnh tim mạch 14,5% và bệnh mạch máu não 5% ở bệnh nhân nhập viện vì viêm phổi COVID-19 ở Vũ Hán, Trung Quốc.

Tổn thương cơ tim cấp tính mà không có bệnh mạch vành tắc nghẽn có thể có troponin tăng cao kèm theo hoặc không kèm theo các triệu chứng khác

Loạn nhịp tim như: nhịp tim nhanh thất, rung thất

Hội chứng mạch vành cấp tính (nhồi máu cơ tim có ST chênh lên [STEMI] hoặc nhồi máu cơ tim không ST chênh lên [NSTEMI]) với bệnh động mạch vành tắc nghẽn, không tắc nghẽn hoặc không có bệnh mạch vành, có thể biểu hiện: đau ngực, troponin tăng cao, bất thường vận động vùng, đoạn ST chênh lên hoặc lõm xuống, sóng T bất thường

Suy tim có hoặc không kèm theo sốc tim, có thể biểu hiện như:

• Suy tim với phân suất tống máu giảm (HFrEF)
• Viêm cơ tim / viêm cơ tim màng ngoài tim
• Bệnh cơ tim do căng thẳng (chẳng hạn như hội chứng Takotsubo)
• Đợt cấp tính trên suy tim HFrEF mãn tính mất bù
• Suy tim với phân suất tống máu thất trái bảo tồn (HFpEF)
• Suy tim phân suất tống máu giảm HFrEF tái phát sau khi phục hồi phân suất tống máu thất trái trước đó
• Bệnh cơ tim qua trung gian cytokine
• Tràn dịch màng ngoài tim có hoặc không có chèn ép tim
• Biến chứng huyết khối tắc mạch như huyết khối tĩnh mạch sâu, huyết khối trong tim, thuyên tắc phổi hoặc đột quỵ

Chủ yếu là các triệu chứng tim như đau ngực và đoạn ST chênh lên, nhưng không sốt, ho hoặc các triệu chứng khác gợi ý đến COVID-19 trong trường hợp phụ nữ 64 tuổi có tiền sử tăng huyết áp và tăng lipid máu.

Sốc tim và hội chứng suy hô hấp cấp tính (ARDS) với tình trạng thiếu oxy trầm trọng trong trường hợp báo cáo của người đàn ông 38 tuổi có tiền sử bệnh tiểu đường typ 2.

Suy tim mất bù với tái phát rối loạn chức năng tâm thu thất trái trong trường hợp báo cáo của phụ nữ 64 tuổi bị bệnh cơ tim không thiếu máu cục bộ.

Các triệu chứng điển hình của bệnh nhân không bị ức chế miễn dịch với COVID-19 (sốt, ho khan, khó thở) trong trường hợp người đàn ông 51 tuổi được ghép tim và thận trước đó.

Bệnh cơ tim Takotsubo được báo cáo ở 4,2% người lớn nhập viện với COVID-19 trong một nghiên cứu thuần tập: trên 117 người lớn liên tiếp nhiễm COVID-19 được phòng thí nghiệm xác nhận có mặt tại một bệnh viện duy nhất ở New York, từ tháng 3 đến tháng 4 năm 2020 đã được chỉ định siêu âm tim qua lồng ngực.

Mời quý vị đọc tiếp: Covid 19 và người bệnh tim mạch (Phần 2)

Tài liệu tham khảo

Các hướng dẫn quốc tế

• World Health Organization (WHO) technical documents on coronavirus disease (COVID-19) can be found at WHO Coronavirus Disease (COVID-19)
• PubMed32380033 Journal of the American College of CardiologyJ Am Coll Cardiol 20200430 North American Society Leadership guidance on safe reintroduction of cardiovascular services during the COVID-19 pandemic can be found in J Am Coll Cardiol 2020 Apr 30 early onlinefull-text, also published in Ann Thorac Surg 2020 Apr 30 early onlinefull-text
• PubMed32330544 Journal of the American College of CardiologyJ Am Coll Cardiol 20200421 Society for Cardiovascular Angiography and Interventions/American College of Cardiology/American College of Emergency Physicians (SCAI/ACC/ACEP) consensus statement on management of acute myocardial infarction during the COVID-19 pandemic can be found in J Am Coll Cardiol 2020 Apr 21 early onlinefull-text
• PubMed32247013 Heart rhythmHeart Rhythm 20200401 Heart Rhythm Society/American College of Cardiology/American Heart Association (HRS/ACC/AHA) guidance on cardiac electrophysiology during coronavirus (COVID-19) can be found in Heart Rhythm 2020 Apr 1 early onlinefull-text and in Circulation 2020 May 26;141(21):e823
• PubMed32267732 CirculationCirculation 20200408 American College of Cardiology/American Heart Association/Heart Rhythm Society (ACC/AHA/HRS) joint statement on considerations for drug interactions on QTc in exploratory COVID-19 treatment can be found in Circulation 2020 Apr 8 early online
• American Heart Association (AHA) interim guidance on healthcare providers during COVID-19 outbreak: CPR and emergency cardiovascular care can be found at AHA 2020 Mar PDF
• PubMed32317235 Journal of cardiovascular computed tomographyJ Cardiovasc Comput Tomogr 20200101142101-104101 Society of Cardiovascular Computed Tomography (SCCT) guidance on use of cardiac computed tomography (CT) during COVID-19 pandemic can be found in J Cardiovasc Comput Tomogr 2020 Mar;14(2):101full-text
• Heart Failure Society of America/American Heart Association/American College of Cardiology (HFSA/AHA/ACC) joint statement on use of renin-angiotensin-aldosterone system (RAAS) antagonists can be found at ACC 2020 Mar 17
• American College of Cardiology (ACC) clinical guidance on
• PubMed32201335 Journal of the American College of CardiologyJ Am Coll Cardiol 2020051275182352-23712352 cardiovascular considerations for patients, health care workers, and health systems during the COVID-19 pandemic can be found in J Am Coll Cardiol 2020 May 12;75(18):2352full-text
• American Heart Association/American Academy of Pediatrics/American Association for Respiratory Care/American College of Emergency Physicians/Society of Critical Care Anesthesiologists/American Society of Anesthesiologists (AHA/AAP/AARC/ACEP/SCCA/ASA) interim guidance on basic and advanced life support in adults, children, and neonates with suspected or confirmed COVID-19 can be found in Circulation 2020 Apr 9 early online
• American College of Surgeons (ACS) guidance on triage of cardiac surgery patients can be found at ACS 2020 Mar 24 PDF
• PubMed32199938 Journal of the American College of CardiologyJ Am Coll Cardiol20200316American College of Cardiology/Society of Cardiovascular Angiography and Intervention (ACC/SCAI) guidance on catheterization laboratory considerations during COVID-19 pandemic can be found in J Am Coll Cardiol 2020 May 12;75(18):2372
• American Society of Echocardiography (ASE) statement on protection of patients and echocardiography service providers during COVID-19 pandemic can be found at ASE 2020 Apr 1 PDF
• American Society of Nuclear Cardiology/International Atomic Energy Agency/Society for Nuclear Medicine and Molecular Imaging (ASNC/IAEA/SNMMI) information statement on guidance and best practices for reestablishment of non-emergent care in nuclear cardiology laboratories during the coronavirus disease 2019 (COVID-19) pandemic can be found at Zenodo 2020 May 14
• PubMed32415626 Journal of nuclear cardiology : official publication of the American Society of Nuclear CardiologyJ Nucl Cardiol 20200515 American Society of Nuclear Cardiology/Society for Nuclear Medicine and Molecular Imaging (ASNC/SNMMI) information statement on guidance and best practices for nuclear cardiology laboratories during COVID-19 pandemic can be found in J Nucl Cardiol 2020 May 15 early onlinefull-text
• National Institute for Health and Care Excellence (NICE) COVID-19 rapid guideline on acute myocardial injury can be found at NICE 2020 Apr:NG171PDF
• British Society of Echocardiography (BSE) guidance on echocardiography during COVID-10 pandemic can be found at BSE 2020 Apr 2
• Canadian Cardiovascular Society (CCS) guidance on COVID-19 and concerns regarding use of cardiovascular medications, including ACEi/ARB/ARNi, low-dose ASA and non-steroidal anti-inflammatory drugs (NSAIDS) can be found at CCS 2020 Mar 20 PDF
• European Society of Cardiology (ESC) guidance on diagnosis and management of CV disease during the COVID-19 pandemic can be found at ESC 2020 Apr 21
• PubMed32242891 European heart journal cardiovascular Imaging Eur Heart J Cardiovasc Imaging 20200403 European Association of Cardiovascular Imaging (EACVI) recommendations on cardiac imaging: precautions, indications, prioritization, and protection for patients and healthcare personnel can be found in Eur Heart J Cardiovasc Imaging 2020 Jun 1;21(6):592full-text
• European Society of Cardiology (ESC) Council on Hypertension position statement on hypertension on ACE-inhibitors and angiotensin receptor blockers can be found at ESC 2020 Mar 13
• Spanish Society of Cardiology (Sociedad Española de Cardiología [SEC]) Interventional Cardiology and Heart Rhythm Associations consensus document on invasive cardiac procedures during COVID-19 pandemic can be found at Rec Int Card 2020 Mar 20 early online
• PubMed32223063 Catheterization and cardiovascular interventions : official journal of the Society for Cardiac Angiography & InterventionsCatheter Cardiovasc Interv20200329Italian Society of Interventional Cardiology (Società Italiana di Cardiologia Interventistica [GISE]) position paper on cath lab-specific preparedness for healthcare providers can be found in Catheter Cardiovasc Interv 2020 Mar 29 early onlinefull-text
• PubMed32278018 Indian pacing and electrophysiology journal Indian Pacing Electrophysiol J20200408Indian Heart Rhythm Society scientific statement on cardiovascular risks of hydroxychloroquine for treatment and prophylaxis of COVID-19 can be found in Indian Pacing Electrophysiol J 2020 May;20(3):117full-text
• PubMed32216640CirculationCirculation20200327Chinese Society of Cardiology (CSC) expert consensus on clinical management of patients with severe emergent cardiovascular disease during COVID-19 pandemic can be found in Circulation 2020 May 19;141(20):e810
• Cardiac Society of Australia and New Zealand/National Heart Foundation/High Blood Pressure Research Council of Australia/Australian and New Zealand Society of Cardiac and Thoracic Surgeons (CSANZ/NHF/HBPRCA/ANZSCTS) consensus statement on cardiovascular disease and COVID-19 can be found at MJA 2020 Apr 3
• Cardiac Society of Australia and New Zealand (CSANZ) position statement on evaluation of patients presenting with suspected acute coronary syndromes during the COVID-19 pandemic can be found at CSANZ 2020 Apr 21 PDF
• CSANZ position statement on optimising secondary prevention and cardiac rehabilitation for atherosclerotic cardiovascular disease during the COVID-19 pandemic can be found at CSANZ 2020 Apr 20 PDF
• CSANZ consensus statement on rural and remote cardiology during the COVID-19 pandemic can be found at CSANZ 2020 Apr 11 PDF
• CSANZ position statement on COVID-19 and acute heart failure can be found at CSANZ 2020 Apr 10 PDF
• CSANZ position statement on management of cardiac electrophysiology and cardiac implantable electronic devices in Australia during the COVID-19 pandemic can be found at CSANZ 2020 Apr 9 PDF
• CSANZ consensus statement on patients with genetic heart disease and COVID-19 can be found at CSANZ 2020 Apr 7 PDF
• CSANZ position statement on echocardiography services during the COVID-19 pandemic can be found at CSANZ 2020 Mar 30 PDF
• CSANZ consensus guideline on interventional cardiology services delivery during COVID-19 pandemic can be found at CSANZ 2020 Mar 29 PDF delivery during COVID-19 pandemic can be found at CSANZ 2020 Mar 29 PDF