BS nam khoa Nguyễn Bá Hưng trả lời độc giả website vinmec (P2)

1, Có 1 % tinh trùng tiến tới có con được không?
Câu hỏi: Em năm nay 29 tuổi, đã lập gia đình được 2 năm. Em đã khám ở đi khám và có kết quả tinh trùng ít, số lượng di động 1%,tiến tới 1%,dị dạng và bất động 90%. Kết luận chỉ được một vài tinh trùng di dộng. Em đã uống thuốc đông y nhưng không có kết quả. Một tháng nay, em phát hiện tinh dịch em bị vón cục. Lúc chưa lập gia đình em thường xuyên phải uống thuốc điều trị viêm xoang, cứ lúc nào đau là em mua thuốc ở tiệm uống. Em là công nhân cơ khí, phải làm việc thường xuyên giữa trời nắng, lúc nào cũng mồ hôi ướt áo. Vợ em thường xuyên động viên em nhưng em biết trong thâm tâm của vợ rất buồn. Vậy trường hợp của em còn cơ hội sinh con không ạ? Em nên làm gì đây?

Việc áp dụng các kỹ thuật hỗ trợ sinh sản chỉ nên thực hiện khi bạn đã cố gắng chữa trị tích cực kết hợp với việc thay đổi chế độ làm việc, ăn uống, sinh hoạt khoa học để cải thiện tinh trùng mà không được.

Trả lời:
Chào bạn. Rất cảm ơn bạn đã tham gia chia sẻ vấn đề sức khỏe.
Qua mô tả của bạn có thể thấy rằng bạn mới khám và xét nghiệm tinh dịch một lần. Với một lần như thế, chưa thể kết luận ngay về việc bất thường về tinh trùng được. Bởi lượng tinh trùng trong mẫu tinh dịch thay đổi rất nhiều, phụ thuộc và rất nhiều yếu tố như thời gian kiêng giao hợp, chế độ ăn uống, sinh hoạt, cách lấy mẫu tinh dịch, cách xét nghiệm mẫu (bằng máy hay đếm thủ công), người làm xét nghiệm...Vì thế, trong điều trị vô sinh và hiếm muộn , bác sĩ phải yêu cầu người bệnh đến khám và xét nghiệm tinh dịch đồ ít nhất 2 lần mới khẳng định về tình trạng tinh trùng của người bệnh xác đáng được. Những trường hợp khám thấy rõ có tổn thương thực thể, hay chính xác hơn là bác sĩ đã thấy rõ ngay nguyên nhân gây vô sinh của người nam giới là gì thì họ chỉ cần khám và xét nghiệm một lần. Tuy nhiên nếu có vài lần xét nghiệm tinh dịch đồ với cùng điều kiện, trang thiết bị cũng như người làm như nhau, thời gian kiêng giao hợp và cách lấy mẫu theo quy chuẩn... sẽ là điều kiện rất tốt cho bác sỹ tiên lượng và điều trị cho người bệnh.
Việc quan trọng nhất khi phát hiện được tinh trùng bất thường gây vô sinh như bạn mô tả là ít và rất yếu. Như vậy việc khám, xét nghiệm tìm ra nguyên nhân tại sao bị như thế là yếu tố quan trọng quyết định đến hiệu quả và sự nhanh chóng của điều trị. Mặc dù có những nguyên nhân có thể điều trị được để giúp cải thiện chất lượng con giống tốt, nhưng cũng có những nguyên nhân hiện y học chưa thể cải thiện được chất lượng con giống. Tuy nhiên, bạn không phải bận tâm bởi cho dù chất lượng con giống có ít và rất yếu như bạn mô tả thì với các kỹ thuật hỗ trợ sinh sản hiện nay bạn hoàn toàn có thể có em bé của chính mình bằng các kỹ thuật hỗ trợ sinh sản này.
Việc áp dụng các kỹ thuật hỗ trợ sinh sản chỉ nên thực hiện khi bạn đã cố gắng chữa trị tích cực kết hợp với việc thay đổi chế độ làm việc, ăn uống, sinh hoạt khoa học để cải thiện tinh trùng mà không được. Như trường hợp của bạn là cần đến các cơ sở khám chữa bệnh, các thầy thuốc chuyên khoa về sinh sản có uy tín để khám lại và chữa trị đúng hướng kết hợp với giảm thời gian làm việc ngoài nắng, làm mát tinh hoàn bằng việc mặc quần thoáng, vệ sinh bộ phận sinh dục sạch sẽ thường xuyên. Đồng thời, ăn uống bồi bổ, sinh hoạt điều độ (quan hệ tình dục 2-3 tuần/lần) chứ cũng không nên quá lạm dụng các kỹ thuật cao ngay.

2, Nam giới vú to ở tuổi dậy thì có là bất thường
Câu hỏi:
Thưa bác sĩ, con là nam 14 tuổi. Tình trạng của con là 2 bên núm vú đều tự nhiên to ra, nhìn rất giống con gái, quầng 2 bên vú không săn chắc như bạn bè của con. Nhìn nghiêng nó rất nhọn nên con rất tự ti. Bác sĩ cho con biết đó là hiện tượng gì thế ạ?
Trả lời :
Cháu thân mến,
Vú của loài người được hình thành ngay từ trong bào thai. Khi ra đời, dù bé trai hay bé gái, vú đã hình thành đầy đủ gồm núm vú và quầng vú. Tuyến vú “ngủ yên” cho tới thời điểm trước dậy thì do các tuyến sinh dục của hai giới trong giai đoạn này cũng không hoạt động. Tới thời điểm tiền dậy thì và dậy thì, cấu trúc vú sẽ được phát triển tiếp nếu lượng nội tiết tố sinh dục nữ (estrogen) trong cơ thể tăng cao và ngược lại sẽ bị kìm hãm nếu lượng nội tiết tố nam (testosterone) tăng cao. Trong cơ thể của cả nam và nữ đều luôn có cả hai lượng nội tiết tố này, ở nữ lượng estrogen luôn là chủ đạo lấn át testosterone, còn ở nam giới lượng testosterone luôn chủ đạo lấn át và kiểm soát estrongen. Chính vì lẽ đó, tuyến vú ở nữ sẽ phát triển nhanh và làm cho vú to lên, quầng vú rộng và thâm hơn, núm vú cao lên. Còn nam giới tuyến vú không phát triển. Nhưng không may một số trường hợp nam giới có hiện tượng mất cân bằng giữa 2 nội tiết tố này, cụ thể là testosterone không lấn át được estrogen sẽ dẫn đến sự phì đại tuyến vú ở nam giới. Người ta cũng quan sát thấy rằng bình thường ở cơ thể nam giới có 3 thời điểm hay bị mất sự cân bằng. Thứ nhất: Ngay sau khi sinh, khoảng 1/2 trẻ nam bị sưng tuyến vú do ảnh hưởng từ lượng estrogen của mẹ. Hiện tượng này sẽ tự mất đi trong vòng 1-2 tuần. Thứ 2: Khi dậy thì, cơ thể nam giới chưa biết biết cách kiểm soát estrogen nên khá nhiều bạn trẻ bị mắc chứng vú to. Hiện tượng này chỉ tồn tại trong vòng 6 - 24 tháng rồi tự hết. Thứ 3: Khi về già, lượng testosterone của quý ông sụt giảm do đó estrogen có cơ hội được “lộng hành” nên cũng gây cho tuyến vú nam giới to lên.
Hiện tượng như của cháu vừa mô tả là một hiện tượng sinh lý bình thường ở tuổi dậy thì, có thể bị vú to một bên hoặc cả hai bên, có thể có cảm giác căng tức nhẹ ở vú nhưng các biểu hiện này sẽ dần mất đi theo thời gian. Nếu cháu thấy vú quá to, đau tức nhiều kèm theo tiết dịch hoặc tuyến vú chỉ to nhẹ mà sau 2 năm mà không mất đi thì nên đi khám nam khoa sớm. Các bác sĩ sẽ điều chỉnh lại nội tiết giúp tuyến vú của cháu sẽ nhỏ lại và không đau nữa.
Chúc cháu sớm ổn định! Thân mến