Tránh các kích hoạt hội chứng ruột kích thích trong tình huống xã hội

Bài viết của Thạc sĩ, Bác sĩ Mai Viễn Phương - Bác sĩ nội soi tiêu hóa - Khoa Khám bệnh & Nội khoa - Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Central Park.

Nếu bạn bị hội chứng ruột kích thích (IBS), bạn có thể cảm thấy muốn tránh các tình huống xã hội. Ví dụ như đi ăn tối hoặc ăn những nơi xa lạ có thể là một thách thức đối với bạn. Tuy nhiên, bạn có thể kiểm soát các tình huống này bằng cách chỉ ăn ở những nhà hàng quen thuộc, nơi bạn biết vị trí của nhà vệ sinh.

Khi mắc hội chứng ruột kích thích, bạn sẽ nhận thấy rằng một số loại thực phẩm và hành vi nhất định sẽ kích hoạt hoặc làm trầm trọng thêm các triệu chứng của bạn. 75% những người bị hội chứng ruột kích thích báo cáo rằng, căng thẳng khiến họ đau bụng đáng kể và gây ra các triệu chứng của họ. Lo lắng và trầm cảm cũng được coi là tác nhân gây ra các triệu chứng chính.

Ngoài những yếu tố này, một số loại thực phẩm có thể gây ra hoặc làm trầm trọng thêm các triệu chứng hội chứng ruột kích thích. Một số người bị hội chứng ruột kích thích có thể lo lắng về việc ăn những thực phẩm này ở nơi công cộng, vì chúng có thể gây đau bụng hoặc làm trầm trọng thêm các triệu chứng. Các loại thực phẩm làm trầm trọng thêm triệu chứng ruột kích thích bao gồm:

• Rượu
• Đậu
• Bông cải xanh
• Cải bắp
• Nước giải khát có ga
• Súp lơ trắng
• Sô cô la
• Thực phẩm giàu chất béo
• Sữa
• Trái cây sống
• Thức ăn cay

Để tìm hiểu các loại đồ ăn nào gây ra triệu chứng của bạn, hãy thử ghi nhật ký thực phẩm. Viết ra tất cả các loại thực phẩm và đồ uống bạn có trong một ngày và bất kỳ triệu chứng nào xảy ra.

2. Mẹo đối phó với các tình huống xã hội khi bị hội chứng ruột kích thích

Một số phương pháp sau đây có thể giúp người bị hội chứng ruột kích thíchchuẩn bị cho việc xa nhà mà không gặp sự cố:

• Mang theo đồ trong túi của bạn

Hãy chuẩn bị sẵn sàng cho các tai nạn bằng cách chuẩn bị sẵn các vật dụng như khăn lau trẻ em, bình xịt nước hoa và quần áo lót. Biết bạn sử dụng những thứ này có thể giúp giảm bớt lo lắng và chuẩn bị cho bạn trước mọi tình huống.

• Ăn uống đủ chất xơ và nước

Ăn đủ lượng chất xơ hàng ngày, đặc biệt nếu bạn bị táo bón thường xuyên hoặc các triệu chứng ruột xen kẽ với hội chứng ruột kích thích. Khoảng 20 - 35 gam chất xơ là con số trung bình, mặc dù con số này có thể thay đổi tùy theo sức khỏe của bạn. Để tránh đầy hơi, chỉ nên bổ sung 2 - 3 gam chất xơ mỗi ngày. Đảm bảo bạn uống đủ chất lỏng, khoảng 8 - 10 cốc nước hoặc đồ uống không chứa caffeine khác, mỗi ngày.

• Cân nhắc dùng men vi sinh hàng ngày

Probiotics được tìm thấy tự nhiên trong một số loại sữa chua và cũng có thể được mua ở dạng thuốc viên tại hầu hết các hiệu thuốc. Chúng được coi là vi khuẩn lành mạnh giúp giảm bớt các triệu chứng liên quan đến hội chứng ruột kích thích.

• Chuyến đi ngắn

Hãy thực hiện các chuyến đi nhanh, chẳng hạn như dành 15 phút ở trung tâm mua sắm hoặc đi bộ một đoạn ngắn bên ngoài. Cách làm này có thể cực kỳ hữu ích trong việc chuẩn bị cho bạn những chuyến đi chơi xa hơn.

3. Phương pháp tránh kích hoạt hội chứng ruột kích thích

Căng thẳng, thiếu ngủ và thức ăn gây kích thích ruột đều là những tác nhân tiềm ẩn có thể khiến các triệu chứng hội chứng ruột kích thích trở nên tồi tệ hơn. Hãy thử các phương pháp sau để giảm bớt các yếu tố kích hoạt:

• Quản lý căng thẳng của bạn: Căng thẳng có thể là một yếu tố chính góp phần kích hoạt hội chứng ruột kích thích. Thực hành các phương pháp như thiền, yoga và viết nhật ký có thể giúp bạn giảm căng thẳng trong cuộc sống.
• Ngủ đủ giấc: Cố gắng đi ngủ đúng giờ và tránh ngủ quá nhiều vào ban ngày. Tránh các thiết bị điện tử trong phòng ngủ của bạn, giữ nhiệt độ mát mẻ.
• Tránh các thực phẩm gây kích thích: Các sản phẩm từ sữa, rượu và cafein là những thực phẩm mà người bị hội chứng ruột kích thích cần tránh.
• Không gọi món từ menu: Khi đi ăn ngoài, hãy gọi những món ăn đơn giản ít gây ra các triệu chứng. Ví dụ như rau hấp và ức gà áp chảo.
• Đừng tránh ăn: Mặc dù một số người mắc hội chứng ruột kích thích tránh ăn trước khi ra ngoài, nhưng kế hoạch này đôi khi gây phản tác dụng. Khi bạn chờ đợi để ăn ngoài, chế độ ăn uống bình thường có thể rơi vào tình trạng quá sức và các triệu chứng của bạn trở nên tồi tệ hơn.

Nếu bạn đã thực hiện các phương pháp được khuyến nghị như trên, nhưng các triệu chứng vẫn còn và trở nên trầm trọng hơn, hãy đến cơ sở y tế đến gặp bác sĩ để xác định các yếu tố kích hoạt, điều trị bất kỳ tình trạng tiềm ẩn nào, chẳng hạn như lo lắng và trầm cảm, có thể góp phần vào các triệu chứng của bạn.

Tài liệu tham khảo:

• Burstall, D., Vallis, T., & Turnbull, G. K. (2006, July 28). Hội chứng ruột kích thích relief: a complete approach to managing irritable bowel syndrome. Hoboken, NJ: John Wiley & Sons.
• Cognitive behavior therapy (CBT) for irritable bowel syndrome (Hội chứng ruột kích thích ). (n.d.) ucl.ac.uk/clinical-psychology/competency-maps/physical-health-conditions-competences/specific%20interventions/CBT%20for%20Irritable%20Bowel%20Syndrome%20web.pdf
• Eating, diet, and nutrition for irritable bowel syndrome. (2015, February) niddk.nih.gov/health-information/digestive-diseases/irritable-bowel-syndrome/eating-diet-nutrition
• Hauser, G., Pletikosic, S., & Tkalcic, M. (2014, June 14). Cognitive behavioral approach to understanding irritable bowel syndrome. World Journal of Gastroenterology: WJG, 20(22), 6744-6758 ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC4051915/
• Mayo Clinic Staff. (2014, July 31). Irritable bowel syndrome: Definition mayoclinic.org/diseases-conditions/irritable-bowel-syndrome/basics/definition/con-20024578