Phẫu thuật viêm túi mật cấp tính

Bài viết được tư vấn chuyên môn bởi ThS.BS Vũ Văn Quân - Phó trưởng khoa ngoại - Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Hải Phòng.

Cắt túi mật nội soi là phương pháp điều trị ngoại khoa trong viêm túi mật cấp tính. Người bệnh nên phẫu thuật cắt túi mật sớm, tốt nhất là trong vòng 72h từ lúc khởi phát các triệu chứng.

Cắt túi mật hiện đang được áp dụng phổ biến trong điều trị viêm túi mật cấp. Nên thực hiện phẫu thuật cắt túi mật sớm trong vòng 72 - 96 giờ từ khi khởi phát triệu chứng đầu tiên do những ưu điểm như giảm nguy cơ biến chứng, giảm thời gian nằm viện và chi phí điều trị.

Nhiều nghiên cứu thử nghiệm lâm sàng ngẫu nhiên có đối chứng và kể cả những nghiên cứu tổng hợp từ nhiều nguồn báo cáo khác nhau so sánh giữa cắt túi mật nội soi và cắt túi mật mở trong điều trị viêm túi mật cấp cho thấy, phương pháp nội soi cắt túi mật là vượt trội hơn cắt túi mật mở.

Điều trị viêm túi mật cấp tính tối ưu nhất là cắt bỏ túi mật sớm và cần phải cân nhắc lựa chọn một phương pháp thích hợp đối với từng mức độ viêm của túi mật:

• Mức độ I (nhẹ): Nội soi cắt túi mật được xem là phương pháp tối ưu nhất;
• Mức độ II (vừa): Nên phẫu thuật càng sớm càng tốt tại những cơ sở ngoại khoa có kinh nghiệm. Tuy nhiên, đối với những bệnh nhân có tình trạng viêm túi mật tại chỗ nặng, nên tiến hành dẫn lưu túi mật sớm (bằng mổ hoặc dẫn lưu qua da). Cắt túi mật sớm có thể gặp nhiều khó khăn, vì vậy có thể điều trị nội khoa cho bệnh nhân, sau đó cắt túi mật trì hoãn;
• Mức độ III (nặng): Tích cực điều trị đối với tình trạng rối loạn chức năng tại các cơ quan và tình trạng viêm tại chỗ của túi mật bằng phương pháp dẫn lưu túi mật. Thực hiện cắt túi mật trì hoãn khi có chỉ định.

Theo các nghiên cứu, những bệnh nhân được phẫu thuật nội soi cắt túi mật từ sớm cho thấy nhiều ưu điểm hơn so với mổ trì hoãn. Theo đó, thời gian bệnh nhân phải nằm viện ngắn hơn, hết đau sớm, hồi phục nhanh và chi phí thấp hơn.

Những năm gần đây, nội soi cắt túi mật ngày càng được áp dụng rộng rãi trong điều trị viêm túi mật cấp. Lợi ích của việc thực hiện phẫu thuật sớm đã được ghi nhận trong những nghiên cứu khác nhau ở những đối tượng bị viêm túi mật cấp tính. Phẫu thuật sớm nghĩa là bệnh nhân được tiến hành phẫu thuật trong vòng 72 - 96 giờ từ lúc các triệu chứng khởi phát.

Sau khi kiểm tra, đánh giá tình trạng chung của bệnh nhân, xác định chẩn đoán viêm túi mật cấp tính bằng siêu âm, chụp cắt lớp vi tính (CT) hoặc chụp cộng hưởng từ hình ảnh tại gan mật, thời điểm phẫu thuật cần được quyết định bởi những bác sĩ giàu kinh nghiệm. Nói chung, bệnh nhân cần được tiến hành mổ nội soi cắt túi mật càng sớm càng tốt.

Các biến chứng của phẫu thuật nội soi cắt túi mật đã được báo cáo trong các nghiên cứu, bao gồm tổn thương đường mật, chảy máu, tổn thương gan, ruột, kể cả những biến chứng thường thấy khi cắt túi mật mở truyền thống, như nhiễm khuẩn tại vết mổ, tắc ruột, xẹp phổi, nguy cơ huyết khối tĩnh mạch sâu và nhiễm khuẩn tiết niệu.

Trong đó, tổn thương đường mật được xem là biến chứng nặng nề. Tổn thương ruột gan là tai biến nghiêm trọng cần phòng tránh. Ngoài ra, còn có những tổn thương do hạn chế của phẫu thuật nội soi gây ra, như trường mổ hẹp và thao tác không xúc giác. Mặc dù cho tới nay đã có nhiều cải tiến trong kỹ thuật và trang thiết bị, cũng như nâng cao trình độ của phẫu thuật viên, song tỷ lệ tổn thương đường mật trong nội soi cắt túi mật vẫn còn cao so với phương pháp cắt túi mật mở.

Nhìn chung, tỷ lệ tử vong của cắt túi mật là dưới 1%, nhưng các phẫu thuật ống gan mật thường ảnh hưởng nặng nề hơn ở người cao tuổi. Theo đó, tỷ lệ biến chứng dẫn đến tử vong ở nhóm này là 5 - 10%. Phẫu thuật điều trị viêm túi mật cấp tính được xem là thành công khi bệnh nhân sau phẫu thuật khỏi hoàn toàn các triệu chứng.