Nhu động chủ ruột yếu được tìm thấy trong đường tiêu hóa và là động lực đẩy thức ăn không chủ ý. Nhu động ruột bắt đầu trong hầu họng, sau khi thức ăn được hình thành và kết thúc ở hậu môn. Đường tiêu hóa được kích hoạt bởi hệ thần kinh ruột và hệ thần kinh phó giao cảm kích hoạt nhu động thông qua đám rối cơ tim.

Nhu động ruột là một loạt các cơn co cơ giống như sóng để di chuyển thức ăn qua đường tiêu hóa. Nó bắt đầu ở thực quản, nơi chuyển động mạnh như sóng của cơ trơn di chuyển các viên thức ăn đã nuốt xuống dạ dày. Ở đó, thức ăn được khuấy thành một hỗn hợp lỏng gọi là chyme, sau đó di chuyển vào ruột non để tiếp tục hoạt động nhu động.

Kéo căng một đoạn ruột ra sẽ dễ dàng nhìn thấy chuyển động giống như sóng. Chuyển động kết hợp và dịch chuyển chyme qua lại. Điều này cho phép máu hấp thụ chất dinh dưỡng qua các bức tường của ruột non.

Ở ruột già, nhu động giúp nước từ thức ăn chưa tiêu hóa được hấp thụ vào máu. Sau đó, các chất cặn bã còn lại được đào thải ra ngoài qua trực tràng và hậu môn.

Trong quá trình tiêu hóa, nhu động ruột rất quan trọng nhưng có lúc chúng hoạt động không bình thường. Khi cơ thể bị táo bón hoặc tiêu chảy kéo dài thì gây ra nhiều dấu hiệu cho thấy nhu động ruột đang bị rối loạn. Tình trạng này có thể do thuốc hoặc rối loạn nhu động ruột.

Nhu động của ruột bắt đầu đi từ thực quản. Sau khi đưa thức ăn xuống thì chúng di chuyển bằng nhu động. Khi đó, nhiệm vụ của dạ dày, ruột non, ruột già tiếp nhận quá trình này. Thức ăn sẽ được tiêu hóa và chia nhỏ khi di chuyển qua đường tiêu hóa. Bên cạnh đó, mật cũng là một bộ phận cực kỳ quan trọng trong việc tiêu hóa thức ăn. Khi kết thúc hành trình đi khắp cơ thể thông qua nhu động, thức ăn đã tiêu hóa được thải ra ngoài theo đường hậu môn dưới dạng phân.

Nhu động ruột là các chuyển động không tự chủ của cơ dọc và cơ tròn, chủ yếu trong đường tiêu hóa nhưng đôi khi ở ống rỗng khác của cơ thể, xảy ra theo các cơn co thắt dần dần. Sóng nhu động xảy ra ở thực quản, dạ dày và ruột.

Trong thực quản, các sóng nhu động bắt đầu ở phần trên của ống và đi suốt chiều dài, đẩy thức ăn trước làn sóng vào dạ dày. Các phần thức ăn bị bỏ lại trong thực quản bắt đầu các sóng nhu động thứ cấp để loại bỏ các chất còn sót. Ở động vật nhai lại, chẳng hạn như bò, nhu động ngược có thể xảy ra để thức ăn được đưa trở lại từ dạ dày đến miệng.

Khi dạ dày đầy thức ăn thì nhu động ruột sẽ bị giảm và kém đi. Sự hiện diện của chất béo trong bữa ăn có thể làm ngừng hoàn toàn các chuyển động này trong một thời gian ngắn cho đến khi nó được pha loãng với dịch vị hoặc được loại bỏ khỏi dạ dày. Sóng nhu động bắt đầu khi các cơn co thắt yếu ở đầu dạ dày và dần dần trở nên mạnh hơn nếu chúng ở gần các vùng xa của dạ dày. Sóng giúp trộn đều các chất trong dạ dày và đẩy thức ăn xuống ruột non.

Ở ruột non, sự kích thích cục bộ của cơ trơn ruột do sự hiện diện các mảnh thức ăn gây ra cơn co thắt có xu hướng đi từ điểm bị kích thích theo hai hướng. Nếu ruột bị tê liệt do bôi các loại thuốc như nicotin hoặc cocaine lên thành ruột thì các cơn co thắt bắt đầu. Thông thường, các sóng nhu động xuất hiện trong ruột non với những khoảng thời gian không đều đặn và di chuyển ở khoảng cách khác nhau.

Trong ruột già, sóng nhu động hoặc chuyển động khối liên tục và tăng dần, nó tiến đều đặn về phía cuối đường hậu môn, đẩy chất thải ra trước làn sóng. Khi những chuyển động này đủ mạnh để đưa khối phân vào trực tràng, chúng sẽ kéo theo mong muốn đi đại tiện. Nếu phân được chuyển đến trực tràng và không được di tản khỏi cơ thể, chúng sẽ được đưa trở lại đoạn cuối cùng của đại tràng để lưu trữ lâu hơn bằng sóng nhu động ngược. Cách hoạt động cơ học như một chất làm sạch giúp đánh bật và loại bỏ các khuẩn lạc tiềm ẩn của vi khuẩn.

• Chứng khó nuốt: Thực quản nhu động bị ảnh hưởng nhiều do thức ăn đưa vào dạ dày rất khó hoặc không thể nuốt được.
• Co thắt thực quản: Một số dạng rối loạn khác nhau có thể gây ra co thắt các cơ trong thực quản. Co thắt có thể không liên tục hoặc nghiêm trọng và dẫn đến trào ngược thức ăn.
• Trào ngược dạ dày thực quản: Tình trạng này có mối liên hệ với việc suy giảm khả năng vận động nhưng mối liên hệ này vẫn đang được nghiên cứu.
• Chứng đau dạ dày: Với tình trạng này, các cơ của dạ dày không di chuyển thức ăn xuống ruột non. Điều này có thể dẫn đến các triệu chứng buồn nôn và nôn. Có nhiều nguyên nhân tiềm ẩn, nhưng trong một số trường hợp, nguyên nhân không được xác định.
• Giả tắc ruột: Tắc nghẽn xảy ra khi sự di chuyển của thức ăn qua ruột bị cản trở bởi một thứ gì đó, chẳng hạn như ruột bị hẹp hoặc phân bị va đập. Tuy nhiên, đối với tình trạng này, không có hiện tượng tắc nghẽn nhưng hệ tiêu hóa bị suy giảm giống như khi có tắc nghẽn cơ học. Đây là một tình trạng không phổ biến.
• Hội chứng ruột kích thích (IBS): Những người bị IBS cũng có thể tăng trương lực, giảm vận động hoặc cả hai liên tiếp. Triệu chứng gặp có thể là táo bón hoặc tiêu chảy. Việc vận động phù hợp với chẩn đoán và điều trị IBS vẫn chưa được hiểu rõ, nhưng nhiều nghiên cứu đang được thực hiện.

Tóm lại, nhu động ruột là các chuyển động không tự chủ của cơ dọc và cơ tròn, chủ yếu trong đường tiêu hóa nhưng đôi khi ở ống rỗng khác của cơ thể, xảy ra theo các cơn co thắt dần dần. Việc bị rối loạn nhu động ruột sẽ mang lại những vấn đề khó chịu cũng như nghiêm trọng cho người bệnh. Do đó, ngay khi nhận thấy các dấu hiệu triệu chứng rối loạn nhu động đường tiêu hóa, người bệnh nên đến cơ sở y tế uy tín để thăm khám và điều trị kịp thời.

Nguồn tham khảo: Vedlineplus.gov, Britannica.com, Verywellhealth.com