Các kinh nghiệm chữa trào ngược dạ dày thực quản

Trào ngược dạ dày thực quản (Gastroesophageal reflux disease - GERD) là bệnh lý biểu hiện qua các triệu chứng như ợ nóng, ợ trớ, khó nuốt... gây ra bởi dịch dạ dày trào ngược lên thực quản. Hiện nay, có rất nhiều phương pháp hay các mẹo chữa trào ngược dạ dày thực quản rất hiệu quả mà không cần dùng thuốc, chúng được xem là như những biện pháp điều trị hỗ trợ cho bệnh lý này.

Bệnh trào ngược dạ dày thực quản là một bệnh lý do dịch vị dạ dày trào ngược lên thực quản quá mức gây ra các triệu chứng và biến chứng trên thực quản. Trên thực tế, sau bữa ăn vẫn có một lượng ít dịch axit từ dạ dày trào ngược lên thực quản, tuy nhiên đây là một hiện tượng sinh lý bình thường.

Tại đường tiêu hóa trên, thực quản sẽ được bảo vệ bởi hoạt động của cơ vòng thực quản trên, nhưng quan trọng hơn là cơ vòng thực quản dưới và nhu động của thực quản. Các cấu trúc và chức năng sinh lý này giúp thực quản tránh tiếp xúc với các chất như thức ăn, dịch vị...trào ngược từ dạ dày. Tuy nhiên, khi cơ thể tiếp xúc với các yếu tố nguy cơ, các cơ chế bảo vệ này sẽ bị suy yếu và dần dần hình thành nên bệnh trào ngược dạ dày thực quản (GERD).

Nguyên nhân gây nên tình trạng này là:

• Giảm liên tục áp lực hoặc giãn tạm thời các cơ thắt thực quản
• Nhu động thực quản yếu không đủ đẩy các chất trào ngược từ dạ dày xuống dưới.
• Sau phẫu thuật tại thực quản.
• Thoát vị hoành.
• Tình trạng tăng tiết axit ở dạ dày, chậm làm rỗng dạ dày, ứ đọng thức ăn, tăng áp lực trong dạ dày hoặc ổ bụng.
• Nhiễm vi khuẩn HP (Helicobacter pylori).
• Tình trạng Stress, lo lắng, căng thẳng kéo dài.
• Dùng thuốc kháng viêm không Steroid (NSAIDs), Steroid, Aspirin, Chẹn canxi, thuốc Chẹn Beta điều trị hen phế quản, Theophylin, thuốc kháng cholinergic, Nitrin, một số loại thuốc chứa Hormon (Progesteron), thuốc chống trầm cảm, thuốc an thần...
• Thường xuyên sử dụng rượu bia, đồ uống có gas.
• Hút thuốc lá.
• Hạn chế hoạt động thể lực, lười vận động.
• Bệnh nhân thừa cân, béo phì.
• Phụ nữ đang mang thai.
• Bệnh có mang tính chất gia đình.

• Có thể chẩn đoán lâm sàng tình trạng trào ngược dạ dày thực quản với các triệu chứng tại thực quản và ngoài thực quản:
  • Các triệu chứng tại thực quản: Ợ nóng, ợ trớ, khó nuốt, rối loạn giấc ngủ (bắt nguồn từ các rối loạn tiêu hóa)
  • Các triệu chứng ngoài thực quản: ho mạn tính, hen phế quản, viêm thanh quản, viêm họng tái phát, viêm phổi thùy, viêm phổi do hít phải thức ăn hay dịch vị, bào mòn răng, đau ngực không do tim...
• Chẩn đoán cận lâm sàng bằng các phương pháp:
  • Chụp X-quang thực dạ dày thực quản có cản quang để tìm các tổn thương như viêm loét thực quản, ung thư thực quản ...
  • Nội soi dạ dày tá tràng : Dùng để đánh giá tình trạng niêm mạc thực quản và những biến chứng khác ở những bệnh nhân bị trào ngược dạ dày thực quản.
  • Manometry thực quản (đo áp lực nhu động thực quản) và đo pH trong 24 giờ là các xét nghiệm thường chỉ được thực hiện cho mục đích nghiên cứu.
  • Test Bernstein.
  • Xét nghiệm sinh thiết thực quản để chẩn đoán xác định tổn thương.

3.1. Kinh nghiệm chữa trào ngược dạ dày thực quản không dùng thuốc

Thay đổi chế độ ăn

• Duy trì cân nặng thích hợp để tránh tăng áp lực lên ống tiêu hóa.
• Hạn chế các thức ăn nhiều dầu mỡ, chất béo, các món ăn hoặc trái cây có vị chua...
• Kiêng sử dụng bia rượu, cà phê và các thức uống có gas...
• Chia thực đơn thành nhiều bữa ăn nhỏ.
• Không nằm ngay sau khi ăn hoặc không nên ăn quá nhiều trong một bữa ăn.

Thay đổi lối sống

• Kê đầu cao khi ngủ(10 – 15 cm) hoặc dùng các loại gối chống trào ngược khi nằm để phòng ngừa các triệu chứng của bệnh GERD.
• Tránh mặc các loại quần áo quá chật.
• Tránh sử dụng thuốc lá.
• Luyện tập thể dục nhẹ nhàng, tập Yoga, ngồi thiền, nghe nhạc thư giãn...
• Giảm lo lắng, căng thẳng, stress.

Mẹo chữa trào ngược dạ dày thực quản theo dân gian

• Baking Soda: Hoạt chất này có tác dụng chống viêm, sát khuẩn, giúp sát trùng và làm sạch đường họng, trung hòa acid, giảm cảm giác nóng rát do trào ngược, đồng thời ngăn ngừa vi khuẩn hoặc dịch axit trào ngược dạ dày gây tổn thương niêm mạc thực quản. Thực hiện điều trị bằng Baking Soda theo hướng dẫn sau :
  • Nguyên liệu : 1 thìa Baking Soda và 200 ml nước lọc.
  • Khuấy tan hỗn hợp và uống mỗi ngày 2 – 3 ly.
  • Sử dụng trong 7 ngày.
• Nghệ tươi và mật ong: Trong nghệ tươi có thành phần là Curcumin, hoạt chất có tác dụng tốt trong việc ngăn chặn tình trạng viêm loét, kiểm soát viêm nhiễm và bảo vệ niêm mạc dạ dày. Thực hiện điều trị bằng nghệ tươi theo hướng dẫn sau :
• Nguyên liệu : 1 củ nghệ tươi và 1 thìa mật ong.
• Cạo vỏ củ nghệ, rửa sạch và để khô ráo.
• Bỏ vào cối giã hoặc máy xay sinh tố để giã hoặc xay nhuyễn.
• Pha hỗn hợp với 100 ml nước ấm kèm với 1 thìa mật ong.
• Dùng hỗn hợp pha đều đặn trước khi ăn 15 – 30 phút.
• Tỏi và mật ong: Hai loại thực phẩm này chứa nhiều chất có tác dụng bảo vệ và đẩy lùi các vi khuẩn tấn công gây bệnh dạ dày thực quản. Thực hiện điều trị bằng tỏi và mật ong theo hướng dẫn sau :
• Nguyên liệu : 500 g tỏi và 300 ml mật ong nguyên chất.
• Bóc vỏ tỏi và đập dập.
• Dùng một bình thủy tinh để đựng tỏi đã đập dập sau đó đổ mật ong lên trên.
• Đậy kín nắp và sử dụng trong 3 tuần.
• Sử dụng liên tục từ 2 – 3 tép tỏi đã ngâm mật ong mỗi ngày trước hoặc sau bữa ăn.
• Lá mơ : Nguyên liệu này có công dụng sát khuẩn và giải độc, đồng thời giúp trung hòa axit trong dạ dày và củng cố hoạt động của hệ thống tiêu hóa. Thực hiện điều trị bằng lá mơ theo hướng dẫn sau :
• Nguyên liệu : 200 g lá mơ.
• Rửa sạch sau đó để khô ráo.
• Bỏ vào cối giã hoặc máy xay sinh tố để giã hoặc xay nhuyễn.
• Lọc phần nước cốt và bỏ phần bã lá mơ.
• Sử dụng trực tiếp hoặc hấp cách thủy trước khi sử dụng.
• Sử dụng nước lá mơ 2 lần mỗi ngày.
• Lá trầu : Nguyên liệu này có công dụng điều hòa và cân bằng nồng độ PH, làm lành tổn thương, ngăn chặn sự phát triển của các vi khuẩn gây ra tình trạng trào ngược. Thực hiện điều trị bằng lá trầu theo hướng dẫn sau :
• Nguyên liệu : 10 lá trầu không và 1 thìa muối hạt.
• Rửa sạch lá trầu và ngâm tiếp vào nước muối pha loãng.
• Cho lá trầu vào 300 ml nước và đun sôi 15 phút.
• Lọc phần nước cốt và bỏ phần bã lá trầu.
• Sử dụng trước bữa trưa 1 tiếng.
• Chuối xanh : Chuối xanh chứa thành phần khoáng chất, chất xơ và vitamin giúp làm đầy lớp niêm mạc, giảm tình trạng tổn thương và kháng viêm. Thực hiện điều trị bằng chuối xanh theo hướng dẫn sau :
• Nguyên liệu : 2 quả chuối xanh và 1 thìa muối hạt.
• Gọt sạch vỏ chuối và ngâm trong nước muối.
• Vớt ra và để ráo nước.
• Cắt chuối thành lát mỏng và ngâm trong nước muối trong 15 phút.
• Lấy chuối ngâm ăn kèm với cơm trong 3 – 4 lần mỗi tuần.
• Tinh bột nghệ : Sử dụng kết hợp với mật ong hoặc pha với nước ấm và sử dụng trực tiếp.
• Nha đam : Nguyên liệu này chứa nhiều hoạt chất oxy hóa giúp chống viêm, ngăn chặn sự tấn công của các gốc tự do và bảo vệ niêm mạc dạ dày. Thực hiện điều trị bằng nha đam theo hướng dẫn sau :
• Nguyên liệu : 5 nhánh cây nha đam, 5ml mật ong và 1 thìa muối hạt.
• Gọt sạch vỏ xanh của nha đam sau đó ngâm với nước muối loãng trong 10 phút.
• Bỏ vào cối giã hoặc máy xay sinh tố để giã hoặc xay nhuyễn với mật ong.
• Cho thêm 500 ml nước ấm vào hỗn hợp trên và bảo quản trong tủ lạnh.
• Sử dụng 2 muỗng mỗi ngày.
• Nước dừa : Nguyên liệu này chứa hoạt chất Axit Lauric và các loại Vitamin giúp loại bỏ vi rút gây trào ngược, tăng cường sức đề kháng và hệ miễn dịch của cơ thể. Sử dụng nước dừa trực tiếp hoặc đun sôi để các hoạt chất dễ hấp thu vào cơ thể.
• Lá ổi : Nguyên liệu này chứa nhiều hoạt chất như Flavonoid, Tanin, Saponin... có tác dụng kháng khuẩn và kháng viêm. Thực hiện điều trị bằng lá ổi theo hướng dẫn sau :
• Nguyên liệu : 50 g lá ổi non, 200 g gạo lứt và 500 ml nước lọc.
• Rửa sạch lá ổi, với ra để ráo.
• Thái nhỏ lá ổi, xào đều cùng gạo lứt.
• Cho thêm nước lọc và đun nhỏ lửa cho đến khi nước sôi.
• Lọc phần bã để lấy phần nước cốt.
• Sử dụng hỗn hợp khi còn ấm để các hoạt chất dễ hấp thu vào cơ thể.

3.2. Điều trị thuốc

3.2.1. Thuốc ức chế bơm Proton (PPI)

Là nhóm thuốc ngăn tiết Acid dạ dày được sử dụng nhiều nhất hiện nay. Các thuốc được sử dụng phổ biến như Omeprazole, Pantoprazole, Esomeprazole, Rabeprazole, Lansoprazole, Dexlansoprazole...dùng trước khi ăn khoảng 30 phút. Thời gian điều trị thường kéo dài từ 4 đến 12 tuần.

3.2.3. Thuốc trung hòa Acid và Alginate

Các thuốc trung hòa Acid dạ dày thường dùng là thuốc có chứa các muối nhôm và các muối magnesi như Maalox, Alusi, Gastropulgite...Alginate là hoạt chất giúp tạo mảng trung tính ngăn dịch trào ngược, thuốc thường được dùng: Gaviscon.

Các thuốc trên thường được sử dụng từ 1 đến 3 giờ sau khi ăn.

3.2.5. Thuốc kháng thụ thể Histamin H2

Một số thuốc được sử dụng phổ biến như Zantac, Ranitidine, Tagamet...Sử dụng thuốc ăn khoảng 15 đến 30 phút.

3.2.4. Thuốc tác dụng trên chức năng vận động thực quản (Prokinetics)

Nhóm thuốc này thường được dùng kết hợp với nhóm ức chế bơm Proton (PPI) trong điều trị bệnh trào ngược dạ dày thực quản. Các thuốc sử dụng phổ biến như Metoclopramide, Domperidone, Baclofen...

3.3. Điều trị ngoại khoa

Điều trị phẫu thuật hay nội soi can thiệp được chỉ định khi bệnh nhân không đáp ứng với điều trị nội khoa hoặc khi bệnh nhân không muốn dùng thuốc trong thời gian dài.

Các phương pháp điều trị phổ biến hiện nay như:

• Nội soi can thiệp: Khâu cơ thắt dưới thực quản.
• Phẫu thuật tạo hình thực quản bằng phương pháp Nissen.
• Dùng thiết bị từ tính để thắt cơ vòng thực quản.

Hiện nay có rất nhiều phương pháp dùng để điều trị bệnh trào ngược dạ dày thực quản như dùng thuốc, các phương pháp ngoại khoa hay các bài thuốc hoặc các phương pháp dựa theo kinh nghiệm dân gian. Tuy nhiên, để đảm bảo tính an toàn và hiệu quả trong quá trình chữa bệnh, bệnh nhân hoặc người thân cần tham khảo ý kiến của bác sĩ chuyên khoa, trước khi quyết định sử dụng bất kỳ các phương pháp điều trị nào.