Thuốc Efavirenz: Công dụng, chỉ định và lưu ý khi dùng

Thuốc Efavirenz được sử dụng kết hợp với các loại thuốc điều trị HIV khác để giúp kiểm soát lây nhiễm HIV bằng cách giảm lượng HIV trong cơ thể của người bệnh để hệ thống miễn dịch có thể hoạt động tốt hơn. Điều này giúp làm giảm nguy cơ mắc các biến chứng HIV (chẳng hạn như nhiễm trùng mới, ung thư ) và cải thiện chất lượng cuộc sống của bạn.

Trước khi bạn bắt đầu dùng efavirenz và mỗi khi bổ sung thêm thuốc, hãy tham khảo thông tin hướng dẫn trên bao bì sản phẩm.

Bạn nên uống thuốc efavirenz khi đói, không có thức ăn, thường là mỗi ngày một lần lúc đi ngủ hoặc theo chỉ dẫn của bác sĩ. Dùng efavirenz kèm theo thức ăn làm tăng nồng độ thuốc trong máu, dẫn đến tăng nguy cơ mắc một số tác dụng phụ.

Nuốt toàn bộ thuốc này với nước. Nếu bạn gặp khó khăn khi nuốt viên nang, bạn có thể mở viên nang ra và trộn với một lượng nhỏ (1 đến 2 thìa cà phê) thức ăn mềm như nước sốt táo, thạch nho hoặc sữa chua. Sau khi uống thuốc đã trộn, cho thêm 2 muỗng cà phê thức ăn vào viên nang. Nuốt hỗn hợp còn lại để đảm bảo rằng bạn nhận được toàn bộ liều lượng thuốc. Dùng thuốc trong vòng 30 phút sau khi trộn. Không ăn trong 2 giờ sau khi dùng thuốc này. Đối với những em bé không thể ăn thức ăn đặc, có thể trộn thuốc với 2 thìa cà phê sữa công thức dành cho trẻ sơ sinh và dùng ống hút để uống thuốc.

Liều lượng thuốc được xác định dựa vào tình trạng của bạn, phản ứng với điều trị và các loại thuốc khác mà bạn có thể đang sử dụng. Hãy chắc chắn rằng bác sĩ được biết về tất cả các sản phẩm bạn sử dụng (bao gồm thuốc theo toa , thuốc không kê đơn và các sản phẩm thảo dược). Ở trẻ em, liều lượng cũng được xác định dựa trên cân nặng .

Điều rất quan trọng nhất là bạn phải tiếp tục dùng thuốc này (và các thuốc điều trị HIV khác ) theo đúng chỉ định của bác sĩ. Đừng bỏ qua bất kỳ liều nào, không tăng liều, dùng thuốc này thường xuyên hơn so với quy định hoặc ngừng dùng thuốc (hoặc các loại thuốc HIV khác ) ngay cả trong thời gian ngắn trừ khi được bác sĩ hướng dẫn. Bỏ qua hoặc thay đổi liều lượng thuốc mà không được sự chấp thuận của bác sĩ có thể khiến lượng virus tăng lên, làm cho bệnh nhiễm trùng ngày càng khó điều trị hơn (kháng thuốc) hoặc làm trầm trọng thêm các tác dụng phụ.

Để có hiệu quả tốt nhất, hãy uống thuốc này vào các thời điểm cách đều nhau. Để giúp bạn ghi nhớ lịch dùng thuốc, hãy dùng thuốc này vào cùng một thời điểm mỗi ngày.

Chóng mặt, khó ngủ, buồn ngủ, những giấc mơ bất thường và khó tập trung có thể thường xuyên xảy ra. Những tác dụng phụ này có thể bắt đầu 1-2 ngày sau khi bắt đầu dùng thuốc này và thường biến mất sau 2-4 tuần. Giảm các tác dụng phụ của thuốc bằng cách uống efavirenz khi đói, trước giờ đi ngủ. Tránh sử dụng rượu và ma túy đường phố khi dùng efavirenz bởi chúng có thể làm những tác dụng phụ này trở nên nghiêm trọng hơn.

Mệt mỏi, nhức đầu, buồn nôn, nôn mửa và tiêu chảy cũng có thể xảy ra sau khi bạn uống efavirenz.

Nếu bất kỳ tác dụng nào kéo dài hoặc ngày càng trầm trọng hơn, bạn cần liên hệ ngay với bác sĩ.

Khi hệ thống miễn dịch trở nên mạnh hơn, nó có thể bắt đầu chống lại các bệnh nhiễm trùng mà bạn đã mắc phải, có thể khiến các triệu chứng bệnh tái phát. Bạn cũng có thể xuất hiện một số dấu hiệu khác nếu hệ thống miễn dịch của bạn trở nên hoạt động quá mức. Phản ứng này có thể xảy ra bất cứ lúc nào (ngay sau khi bắt đầu điều trị HIV hoặc nhiều tháng sau đó). Gọi Trung tâm cấp cứu 115 ngay lập tức nếu bạn có bất kỳ triệu chứng nghiêm trọng nào, bao gồm: Giảm cân không rõ nguyên nhân, mệt mỏi nghiêm trọng, đau / yếu cơ không biến mất, đau đầu dữ dội hoặc không biến mất, đau khớp, tê / ngứa ran bàn tay / bàn chân / cánh tay / chân, thay đổi thị lực, dấu hiệu nhiễm trùng (chẳng hạn như sốt, ớn lạnh, sưng hạch bạch huyết, khó thở, ho, vết loét da không lành ), các dấu hiệu của tuyến giáp hoạt động quá mức (chẳng hạn như khó chịu, căng thẳng, không dung nạp nhiệt, nhịp tim nhanh/ đập / không đều, mắt lồi , phát triển bất thường ở cổ / tuyến giáp được gọi là bướu cổ), dấu hiệu của một vấn đề thần kinh nhất định được gọi là hội chứng Guillain-Barre (chẳng hạn như khó thở/ nuốt/ cử động mắt, mặt xệ xuống, liệt , khó nói).

Liên hệ với bác sĩ nếu xảy ra bất kỳ tác dụng phụ hiếm gặp nhưng nghiêm trọng nào sau đây, bao gồm: Dấu hiệu của các vấn đề về gan (như buồn nôn / nôn dai dẳng, đau dạ dày/ bụng, mệt mỏi nghiêm trọng, vàng mắt/da, nước tiểu sẫm màu), thay đổi tâm thần/ tâm trạng ( chẳng hạn như trầm cảm, đôi khi có ý nghĩ tự tử, lo lắng, hành vi tức giận, ảo giác, lú lẫn), mất phối hợp.

Khi bạn đang dùng thuốc này có thể xảy ra những thay đổi về lượng mỡ trong cơ thể (chẳng hạn như tăng mỡ ở vùng lưng trên và vùng dạ dày, vùng cánh tay và chân giảm mỡ). Nguyên nhân và ảnh hưởng lâu dài của những thay đổi này vẫn chưa được xác định rõ. Thảo luận về những rủi ro và lợi ích của việc điều trị với bác sĩ, cũng như việc luyện tập các bài tập thể dục để giảm tác dụng phụ này.

Gọi ngay Trung tâm cấp cứu 115 hoặc cơ sở y tế địa phương nếu bạn xuất hiện bất kỳ tác dụng phụ nào như sau, bao gồm: Nhịp tim nhanh / không đều, chóng mặt nghiêm trọng, ngất xỉu.

Efavirenz thường có thể gây phát ban, thường tình trạng này không nghiêm trọng. Ở người lớn, phát ban có thể xuất hiện trong 2 tuần đầu tiên sau khi bắt đầu điều trị và nếu không nghiêm trọng, tình trạng này thường sẽ hết sau 4 tuần. Ở trẻ em, phát ban có thể xuất hiện trong 4 tuần đầu sau khi bắt đầu điều trị. Tuy nhiên, bạn có thể không phân biệt được, ngoài phát ban hiếm gặp có thể là dấu hiệu của một phản ứng nghiêm trọng. Do đó, hãy tìm kiếm sự chăm sóc y tế ngay lập tức nếu tình trạng phát ban xảy ra.

Rất khó xảy ra phản ứng dị ứng nghiêm trọng với thuốc này, nhưng hãy báo ngay với bác sĩ nếu xuất hiện các triệu chứng như: Phát ban, mụn nước, bong tróc da, sốt, ngứa / sưng (đặc biệt là trong những khuôn mặt/ lưỡi/ cổ họng), chóng mặt dữ dội, khó thở.

Nếu nhận thấy bất cứ biểu hiện nào bất thường sau khi uống Efavirenz, lập tức liên hệ ngay với bác sĩ.

Trước khi dùng efavirenz, hãy báo cho bác sĩ biết nếu bạn bị dị ứng với thuốc; hoặc bất kỳ phản ứng dị ứng nào khác. Efavirenz có thể chứa các thành phần không hoạt động, có thể gây ra phản ứng dị ứng hoặc các vấn đề khác.

Trước khi sử dụng thuốc này, hãy chia sẻ về tiền sử bệnh tật của bạn, đặc biệt là nếu bạn mắc các vấn đề: Tình trạng tâm thần/ tâm trạng (chẳng hạn như trầm cảm, suy nghĩ tự tử, rối loạn tâm thần ), các vấn đề về gan (như viêm gan B hoặc C, xơ gan ), ma túy/ chất/ lạm dụng rượu , co giật, mức cholesterol/ triglyceride cao.

Efavirenz có thể gây ra tình trạng ảnh hưởng đến nhịp tim (kéo dài QT). Một số trường hợp gặp phải QT kéo dài, dẫn đến tình trạng nhịp tim nhanh/ không đều nghiêm trọng (hiếm khi gây tử vong) và các triệu chứng khác (như chóng mặt, ngất xỉu ) cần được hỗ trợ y tế ngay lập tức.

Nếu bạn mắc một số bệnh lý nhất định hoặc đang dùng các loại thuốc khác khiến nguy cơ kéo dài QT tăng lên, có thể gây kéo dài QT. Trước khi sử dụng efavirenz, hãy nói với bác sĩ về tất cả các loại thuốc bạn đang dùng và mắc một trong những tình trạng sau: Tim có vấn đề ( suy tim, nhịp tim chậm, QT kéo dài trong EKG), tiền sử gia đình gặp các vấn đề tim nhất định (QT kéo dài trong điện tâm đồ, đột tử do tim).

Mức độ của kali hoặc magie thấp trong máu cũng có thể làm tăng nguy cơ kéo dài QT. Nếu bạn sử dụng một số loại thuốc (chẳng hạn như thuốc lợi tiểu) hoặc mắc các vấn đề như đổ nhiều mồ hôi, tiêu chảy hoặc nôn mửa sẽ khiến nguy cơ này có thể tăng lên. Hỏi ý kiến của bác sĩ việc sử dụng efavirenz một cách an toàn.

Sử dụng Efavirenz có thể khiến bạn chóng mặt, buồn ngủ hoặc khó tập trung. Tình trạng này sẽ trở nên tồi tệ hơn nếu bạn dùng cần sa và rượu. Không sử dụng đồ uống có cồn khi dùng thuốc này.

Phát ban có thể diễn ra ngày càng nghiêm trọng ở trẻ em dùng efavirenz. Bác sĩ có thể kê toa thuốc kháng histamine cho trẻ trước khi bắt đầu dùng efavirenz.

Tác dụng phụ xảy ra ở người lớn tuổi có thể trở nên nhạy cảm hơn, đặc biệt là kéo dài QT.

Trong thời kỳ mang thai, Chỉ sử dụng thuốc Efavirenz khi thực sự cần thiết. Điều trị có thể làm giảm nguy cơ lây nhiễm HIV cho con bạn, efavirenz có thể là một phần của phương pháp điều trị đó. Phụ nữ trong độ tuổi sinh đẻ nên tham khảo về các hình thức kiểm soát sinh đẻ đáng tin cậy khi sử dụng thuốc này và trong 12 tuần sau khi ngừng điều trị. Nếu bạn có thai, hãy nói chuyện với bác sĩ của bạn ngay lập tức về những rủi ro và lợi ích của việc sử dụng Efavirenz.

Thuốc này có thể đi vào sữa. Vì sữa mẹ có thể lây truyền HIV, do đó không nên cho trẻ bú.

Sự tương tác giữa efavirenz và một số loại thuốc có thể gây ảnh hưởng đến cơ chế hoạt động của thuốc cũng như nguy cơ xảy ra các tác dụng phụ. Hãy cho bác sĩ biết thông tin về các loại thuốc bạn đang sử dụng.

Chỉ bắt đầu, thay đổi hoặc ngừng dùng efavirenz khi có sự chấp thuận của bác sĩ.

Một số sản phẩm có thể tương tác với thuốc efavirenz, bao gồm: Một sản phẩm kết hợp nhất định được sử dụng để điều trị viêm gan C mãn tính (ombitasvir/ paritaprevir/ ritonavir/ dasabuvir), orlistat.

Khi chưa có chỉ định cụ thể của bác sĩ, không dùng chung thuốc Efavirenz với người khác.

Các loại thuốc khác có thể ảnh hưởng đến việc loại bỏ efavirenz khỏi cơ thể của bạn, điều này có thể ảnh hưởng đến cách hoạt động của efavirenz. Ví dụ bao gồm một số loại thuốc được sử dụng để điều trị co giật (chẳng hạn như carbamazepine, phenobarbital, phenytoin), rifamycins (chẳng hạn như rifampin).

Efavirenz có thể đẩy nhanh quá trình loại bỏ nhiều loại thuốc khác khỏi cơ thể của bạn, điều này có thể ảnh hưởng đến cách chúng hoạt động. Ví dụ về các loại thuốc bị ảnh hưởng bao gồm: Atovaquone/ proguanil, kháng nấm nhóm azole (như itraconazole, ketoconazole), bedaquiline, cobicistat, elbasvir, grazoprevir, ethdone, rifabutin, sertraline, một số cholesterol-lowering statin (như atorvastatin, pravastatin, simvastatin), một số chất ức chế protease ( boceprevir, simeprevir), warfarin.

Một số loại thuốc khác để điều trị nhiễm HIV (chẳng hạn như elvitegravir, các NNRTI khác bao gồm etravirine/ nevirapine/ rilpivirine) cũng có thể tương tác với efavirenz. Nếu bạn đang dùng atazanavir cùng với thuốc này, bạn cũng có thể cần dùng một loại thuốc khác (ritonavir).

Uống Efavirenz có thể làm giảm hiệu quả của biện pháp tránh thai bằng nội tiết tố như thuốc viên, miếng dán hoặc vòng. Tham khảo với bác sĩ của bạn về các hình thức kiểm soát sinh đẻ đáng tin cậy bổ sung hoặc thay thế, và sử dụng phương pháp tránh thai hiệu quả (bao cao su hoặc bao cao su polyurethane) để giảm nguy cơ lây truyền HIV cho người khác. Hãy cho bác sĩ biết nếu bạn có bất kỳ vết chảy máu mới hoặc chảy máu đột ngột, vì đây có thể là những dấu hiệu cho thấy biện pháp tránh thai bằng nội tiết tố không hoạt động tốt.

Cho bác sĩ hoặc dược sĩ biết nếu bạn đang dùng các sản phẩm khác gây buồn ngủ bao gồm rượu, cần sa, thuốc kháng histamine( như certirizine, diphenhydramine), thuốc ngủ (như diazepam, zolpidem), thuốc giãn cơ và giảm đau opioid thuốc giảm đau (chẳng hạn như codeine).

Kiểm tra nhãn trên tất cả các loại thuốc bạn đang sử dụng (chẳng hạn như các sản phẩm dị ứng, ho và cảm lạnh) vì chúng có thể chứa các thành phần gây buồn ngủ.

Nếu bạn dùng thuốc Efavirenz và gặp phải các triệu chứng nghiêm trọng như ngất đi hoặc khó thở, hãy gọi Trung tâm cấp cứu 115.

Các xét nghiệm y tế (chẳng hạn như xét nghiệm gan, tải lượng virus, số lượng tế bào T, mức cholesterol và chất béo trung tính ) nên được thực hiện trước khi bạn bắt đầu dùng thuốc này và trong khi bạn đang dùng nó. Phụ nữ trong độ tuổi sinh đẻ cũng nên thử thai trước khi bắt đầu dùng Efavirenz.

Bảo quản Efavirenz trong điều kiện nhiệt độ phòng, tránh khỏi ánh sáng và hơi ẩm. Không lưu trữ thuốc này trong phòng tắm.

Nguồn tham khảo: webmd.com