Dùng kháng sinh: Nên ăn gì, kiêng gì cho mát?

Kháng sinh là một loại thuốc phổ biến trong điều trị những bệnh lý nhiễm trùng do tác nhân vi khuẩn gây ra. Thuốc cũng có một số tương tác với những loại thực phẩm nhất định và có thể ảnh hưởng tiêu cực hay tích cực đến sức khỏe. Vì vậy người dùng cần lưu ý vấn đề uống kháng sinh nên ăn gì và không nên ăn gì để dùng thuốc theo cách an toàn nhất.

Thuốc kháng sinh được định nghĩa là thuốc điều trị nhiễm trùng do vi khuẩn gây ra, hoạt động dựa trên việc kìm hãm sự phát triển của vi khuẩn trong cơ thể người bệnh. Trên lâm sàng hiện nay có rất nhiều loại kháng sinh, có thể là kháng sinh phổ rộng loại bỏ được nhiều loại vi khuẩn hoặc chỉ là những kháng sinh đánh vào một số loại vi khuẩn nhất định. Mặc dù có rất nhiều tác dụng trong việc điều trị bệnh nhưng thuốc kháng sinh cũng gây ra không ít những tác dụng phụ nặng nề, điển hình là phá hủy tế bào gan, làm thay đổi hệ vi sinh vật trong đường ruột cũng như làm tăng nguy cơ béo phì. Nghiêm trọng hơn, nếu lạm dụng thuốc kháng sinh có thể dẫn đến tình trạng kháng kháng sinh, khiến cho việc dùng thuốc kháng sinh để tiêu diệt vi khuẩn gây bệnh gặp rất nhiều khó khăn.

Nhiều nghiên cứu trên thế giới đã khuyến cáo rằng nên dùng men vi sinh hoặc những sản phẩm có chứa vi khuẩn có lợi để làm giảm nguy cơ tiêu chảy do kháng sinh làm thay đổi hệ vi khuẩn đường ruột. Thực tế đã cho thấy rằng nếu uống men vi sinh cùng lúc với uống kháng sinh sẽ giảm được tỷ lệ tiêu chảy rất nhiều. Ngoài ra, men vi sinh cũng cần được dùng sau khi uống kháng sinh khoảng vài giờ, vì có thể giúp phục hồi vi khuẩn đường ruột.

Những loại thực phẩm lên men cũng được khuyên dùng để phục hồi hệ vi sinh vật đường ruột sau khi dùng thuốc kháng sinh. Vì thực phẩm lên men có chứa rất nhiều vi khuẩn có lợi như Lactobacilli nên mang đến nhiều lợi ích cho đường ruột của người bệnh dùng thuốc kháng sinh. Một số loại thực phẩm lên men phổ biến đó là sữa chua, phomai, kim chi, đậu nành lên men... Những loại thực phẩm lên men này góp phần làm giảm tình trạng tiêu chảy do thuốc kháng sinh gây ra.

Uống kháng sinh nên ăn thực phẩm có chứa nhiều chất xơ, vì chất xơ giúp kích thích những vi khuẩn đường ruột hoạt động nên có lợi cho sức khỏe của người bệnh. Chất xơ cũng giúp cho việc phục hồi những vi khuẩn đường tiêu hóa sau khi dùng kháng sinh một cách nhanh chóng hơn. Một số loại thực phẩm giàu chất xơ đó là ngũ cốc nguyên hạt, đậu, bông cải xanh, đậu Hà Lan, chuối... Bên cạnh đó, thực phẩm giàu chất xơ không những kích thích vi khuẩn có lợi hoạt động mà còn làm giảm đi sự phát triển của những vi khuẩn có hại. Tuy nhiên, chất xơ có thể làm chậm tốc độ rỗng dạ dày nên hấp thu thuốc kém, vì vậy không nên ăn thực phẩm giàu chất xơ trong thời gian đầu dùng thuốc mà nên bổ sung chúng sau khi đã ngừng uống kháng sinh.

Trong quá trình điều trị với thuốc kháng sinh nên tránh ăn những loại thực phẩm làm giảm hiệu quả của thuốc như bưởi hoặc nước ép bưởi. Nguyên nhân được tìm thấy là do nước bưởi khi được đưa vào cơ thể sẽ bị enzyme cytochrome P450 phân hủy, khiến thuốc cũng bị phân hủy không đúng cách từ đó gây ra những ảnh hưởng tiêu cực lên sức khỏe người bệnh. Thực tế nhiều khảo sát đã chứng minh rằng nếu uống nước bưởi khi đang điều trị bằng thuốc kháng sinh sẽ làm cho hàm lượng thuốc kháng sinh trong máu tăng lên rất cao, chứng tỏ thuốc đã bị phân hủy sai cách.

Ngoài ra, những thực phẩm bổ sung calci cũng làm giảm sự hấp thu thuốc trong cơ thể, nhất là kháng sinh Ciprofloxacin hoặc Gatifloxacin. Tuy nhiên, vẫn cần bổ sung calci cho cơ thể nhưng lưu ý rằng không nên ăn những thức ăn có chứa hàm lượng calci quá cao.

Thuốc kháng sinh là thuốc điều trị nhiễm vi khuẩn hiệu quả nhưng vẫn có nguy cơ gây ra tác dụng phụ không mong muốn. Vì vậy, để đảm bảo được hiệu quả dùng thuốc cũng như an toàn cho người dùng thì cần quan tâm đến vấn đề uống kháng sinh nên ăn gì và uống kháng sinh kiêng ăn gì.

Quan trọng hơn là trước khi sử dụng bất kỳ loại thuốc nào dù là kê đơn hay không kê đơn, người dùng cũng cần tham khảo ý kiến của các bác sĩ, dược sĩ để có những chỉ định phù hợp. Bởi việc tự ý dùng thuốc luôn tiềm ẩn nhiều rủi ro đến sức khỏe người dùng.

Bên cạnh đó, khách hàng cũng có thể cập thường xuyên vào website Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec để biết thêm nhiều thông tin về các loại thuốc, bệnh do chính các bác sĩ, giáo sư, chuyên gia chia sẻ.

Nguồn tham khảo: healthline.com