Thuốc Melphalan 2mg thuộc nhóm thuốc chống ung thư, tác nhân alkyl hoá thường được chỉ định để điều trị một số loại ung thư nhất định (như đa u tuỷ, buồng trứng) với tác dụng làm chậm hoặc ngăn chặn sự phát triển của các tế bào ung thư. Tuy nhiên, cũng như các loại thuốc khác thì người sử dụng Melphalan có thể gặp một số tác dụng phụ cần phải lưu ý.
1. Công dụng của thuốc Melphalan
Thuốc Melphalan là thuốc alkyl hoá có tác dụng với các tế bào ung thư ở thời kỳ ngừng phát triển và các tế bào ung thư đang phân chia nhanh, có tác dụng kích thích mô mạnh. Tính độc hại tế bào của Melphalan có liên quan đến sự liên kết chéo của các sợi DNA, Melphalan được hoạt hoá thành những icon carbonium hoạt động, nhờ đó hai nhóm clorophyl của phân tử phản ứng và liên kết đồng hoá trị với các base của DNA. Melphalan liên kết chủ yếu vào các base guanosin, và vì mỗi phân tử Melphalan có hai vị trí liên kết nên sẽ liên kết đồng hoá trị với hai sợ đối diện DNA.
Bằng cách trên thì chuỗi xoắn kép DNA bị khoá lại nên không thể sao chép được. Tuy nhiên tác dụng này có ảnh hưởng lên cả tế bào ung thư lẫn tế bào thường nên dẫn tới Melphalan có các tác dụng không mong muốn mạnh do ức chế sự phân chia tế bào của mô bình thường. Các chỉ định của thuốc Melphalan gồm có:
- Đa u tuỷ
- Carcinom buồng trứng không thể cắt bỏ, ung thư vú
- U melanin ác tính
- Bệnh đa hồng cầu vô căn, bệnh thoái hóa dạng tinh bột, u nguyên bào thần kinh, sarcom (ung thư mô liên kết) cơ vân và một số sarcom khác.
2. Liều sử dụng của thuốc Melphalan
Vì tác dụng phụ lớn nên thuốc Melphalan cần được chỉnh liều thường xuyên tùy thuộc vào đáp ứng của từng trường hợp bệnh nhân và các kết quả xét nghiệm máu hàng tuần:
Đối với đa u tuỷ xương:
- Liều truyền tĩnh mạch: 16 mg/m2
- Thuốc sẽ được truyền trong vòng 15-20 phút, 2 tuần/lần, 4 liều sau khi hồi phục đầy đủ tạm nghỉ khoảng 4 tuần
- Liều uống thông thường là 6 mg, 1 lần/ngày. Sau đó 2-3 tuần có thể ngưng dùng thuốc trong khoảng thời gian tối đa 4 tuần, tuân thủ cẩn thận số lần kiểm tra lượng máu, khi bạch cầu và tiểu cầu tăng, thực hiện liều duy trì 2mg mỗi ngày
Đối với phụ nữ bị ung thư buồng trứng biểu mô:
- Phác đồ sử dụng Melphalan sẽ là 0,2 mg/kg uống mỗi ngày trong 5 ngày như một đợt đơn lẻ
- Quá trình này sẽ lặp lại mỗi 4-5 tuần tuỳ thuộc vào độ dung nạp huyết học
Đối với các đối tượng đặc biệt:
- Bệnh nhân suy thận có độ thanh thải creatinin 10-50ml/phút: dùng 75% liều bình thường
- Bệnh nhân suy thận có độ thanh thải creatinin dưới 10 ml/phút: dùng 50% liều bình thường
3. Tác dụng phụ của thuốc Melphalan
Ở một số bệnh nhân khi sử dụng thuốc Melphalan có thể gặp các tác dụng phụ nghiêm trọng như:
- Suy tủy cấp tính
- Giảm bạch cầu (xuất hiện sau 7 ngày, kéo dài 14-35 ngày, phục hồi 28-56 ngày)
- Giảm tiểu cầu (xuất hiện sau 7 ngày, kéo dài 14-35 ngày, phục hồi 28-56 ngày, có thể hồi phục nếu ngừng melphalan sớm)
- Buồn nôn, bôn, tiêu chảy, loét miệng
- U ác tính thứ phát (phụ thuộc liều tích lũy và thời gian sử dụng thuốc)
- Viêm mạch
- Tăng nhạy cảm da, rụng tóc, ngoại ban
- Xơ phổi, viêm phổi kẽ
- Thiếu máu tan huyết
- Phản ứng dị ứng
Ngoài ra, một số chống chỉ định của Melphalan gồm có:
- Bệnh nhân mẫn cảm với bất kỳ thành phần nào của Melphalan
- Bị suy tủy nặng
- Bệnh nhân trước đó đã không đáp ứng với trị liệu bằng Melphalan
- Phụ nữ mang thai
4. Thận trọng khi sử dụng Melphalan
Một số thận trọng khi sử dụng Melphalan trong điều trị gồm có:
- Không dùng Melphalan cho bệnh nhân nếu trong vòng 3-4 tuần trước đó đã dùng những thuốc ức chế tủy xương khác, hoặc dùng xạ trị
- Dùng thận trọng với người bệnh suy giảm chức năng thận hoặc có sỏi thận hoặc bệnh gút
- Tuỷ xương bị ức chế gây ra giảm bạch cầu dẫn đến nhiễm khuẩn và giảm tiểu cầu dẫn đến chảy máu là tác dụng độc hại có ý nghĩa nhất trong liệu pháp dùng melphalan ở phần lớn người bệnh
- Melphalan gây sai lạc nhiễm sắc thể in vitro và in vivo, do đó có khả năng gây đột biến trên người
- Thuốc Melphalan có nguy cơ gây hoại tử mô, trường hợp tiêm ra ngoài mạch máu
- Kết hợp với acid nalidixic có thể gây chết người do gây viêm ruột non- đại tràng chảy máu
- Dùng liều cao Melphalan với cyclosporin gây độc trên thận, làm hư hại chức năng thận và có nguy cơ hại tiềm tàng
Thuốc Melphalan 2mg thuộc nhóm thuốc chống ung thư, tác nhân alkyl hoá thường được chỉ định để điều trị một số loại ung thư nhất định (như đa u tuỷ, buồng trứng) với tác dụng làm chậm hoặc ngăn chặn sự phát triển của các tế bào ung thư. Để đảm bảo hiệu quả điều trị và tránh được tác dụng phụ không mong muốn, người bệnh cần tuân theo đúng chỉ dẫn của bác sĩ, dược sĩ chuyên môn.
Theo dõi website Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec để nắm thêm nhiều thông tin sức khỏe, dinh dưỡng, làm đẹp để bảo vệ sức khỏe cho bản thân và những người thân yêu trong gia đình.
Để đặt lịch khám tại viện, Quý khách vui lòng bấm số HOTLINE hoặc đặt lịch trực tiếp TẠI ĐÂY. Tải và đặt lịch khám tự động trên ứng dụng MyVinmec để quản lý, theo dõi lịch và đặt hẹn mọi lúc mọi nơi ngay trên ứng dụng.
