Có được bôi thuốc mỡ tra mắt vào vết thương?

Khi da bị nhiễm trùng, đặc biệt là có các vết thương hở, bác sĩ thường chỉ định thuốc kháng sinh để điều trị. Kháng sinh có rất nhiều hoạt chất và dạng bào chế khác nhau, đối với những vết thương hở nông, ít nguy hiểm người bệnh có thể sử dụng các loại kháng sinh dạng thuốc mỡ. Vậy thuốc mỡ bôi vết thương được sử dụng khi nào, cách dùng và những lưu ý là gì?

Đối với một tình trạng có vết thương hở, người bệnh có thể được chỉ định sử dụng kháng sinh điều trị theo đường bôi ngoài da, đường uống hoặc đường tiêm, phụ thuộc vào mức độ nặng của vết thương và tình trạng chung của cơ thể. Đối với những vết thương nghiêm trọng, hủy hoại nhiều lớp của bề mặt da, thậm chí để lộ ra lớp cơ, mỡ, xương thì người bệnh cần nhanh chóng đến bệnh viện để được xử trí cầm máu, khâu vết thương.

Tuy nhiên, đối với những vết thương ít nghiêm trọng hơn nhưng có nguy cơ nhiễm trùng thì thường được kê các loại thuốc mỡ bôi ngoài da vì việc dùng kháng sinh đường uống khi không cần thiết có thể làm tăng nguy cơ xuất hiện các tác dụng phụ. Mặc khác, các loại thuốc mỡ bôi da có thể giúp tăng khả năng hấp thu của da, giúp thuốc ngấm sâu vào vết thương để mau lành.

Người bệnh cần lưu ý một số dấu hiệu nghi ngờ có nhiễm trùng vết thương hở như: Vết thương bị sưng tấy, ửng đỏ, tụ dịch mủ có mùi và kèm theo sốt cao.

Các bước xử trí khi gặp vết thương hở đơn giản tại nhà:

• Bước 1: Dùng gạc hoặc khăn sạch đè ép lên vết thương để cầm máu.
• Bước 2: Sử dụng nước sạch, nước muối sinh lý hoặc các dung dịch sát khuẩn khác để làm sạch vết thương, loại bỏ dị vật, đất cát và hạn chế nhiễm trùng.
• Bước 3: Sử dụng thuốc kháng sinh hay thuốc mỡ bôi vết thương giúp hạn chế nhiễm trùng và tạo thuận lợi cho quá trình hồi phục vết thương.
• Bước 4: Che phủ vết thương với băng gạc y tế để tránh tiếp xúc nước và môi trường xung quanh trong trường hợp vết thương nhỏ. Tuy nhiên, cũng không nên băng vết thương quá chặt vì sẽ hạn chế khả năng lên mô hạt.
• Bước 5: Theo dõi vết thương, bôi thuốc và thay băng hàng ngày đến khi mô da lành. Nếu sau vài ngày điều trị vết thương nặng hơn thì người bệnh cần đến cơ sở y tế kiểm tra và điều trị.

Người bệnh có thể sử dụng thuốc mỡ bôi ngoài da trong những trường hợp sau:

• Mụn trứng cá hoặc viêm nang lông: Sử dụng các loại thuốc bôi có thành phần kháng khuẩn như kháng sinh Erythromycin và Clindamycin.
• Vết thương hở, dự phòng nhiễm trùng da, chốc lở...: Sử dụng các loại thuốc có hoạt chất là Bacitracin, Mupirocin, Polymyxin và Neomycin.
• Ngoài ra, thuốc mỡ kháng sinh còn được sử dụng trong điều trị một số bệnh về mắt như: Viêm kết mạc, nổi chắp, loét giác mạc, viêm túi lệ, viêm giác mạc,... Các loại thuốc này thường được biết đến với tên gọi thuốc mỡ tra mắt.

3.1. Thuốc Bacitracin

Bacitracin là kháng sinh dạng Polypeptide được chỉ định khi có các tổn thương như vết đứt tay, vết trầy xước, vết bỏng nhẹ,... Thuốc có hoạt tính ức chế quá trình phát triển của vi khuẩn nên giúp phòng ngừa và điều trị nhiễm trùng da khi có các vết thương hở.

Người bệnh cần nhớ một số lưu ý khi sử dụng Bacitracin:

• Trong các trường hợp nhiễm trùng da nặng thì cần đến bệnh viện, không tự ý sử dụng Bacitracin.
• Bacitracin là thuốc kháng sinh nên khi các vết thương nhiễm virus hoặc nấm, thuốc không có khả năng điều trị.
• Không sử dụng khi không cần thiết hoặc sử dụng thuốc quá liều vì có thể gây ra tác dụng phụ không mong muốn.

3.2. Thuốc Neomycin

Thành phần chính của Neomycin gồm:

• Triamcinolon acetonid 0,01g
• Neomycin sulfat 15.000 IU
• Nystatin 1.000.000 IU.

Neomycin dạng thuốc mỡ bôi ngoài da được sử dụng khi sơ cứu những vết thương nhỏ như vết côn trùng đốt trên da, vết xước hoặc vết bỏng,... có bội nhiễm vi khuẩn hoặc nấm Candida và nhạy cảm với corticoid. Không dùng Neomycin trong các trường hợp vết thương đang chảy nước.

3.3. Thuốc mỡ Tetracyclin

Tetracyclin là một trong các kháng sinh thường dùng, thuốc hay được chỉ định các loại nhiễm trùng do vi khuẩn nhạy với Tetracyclin. Hiện nay thuốc có 2 dạng bào chế là viên nén và thuốc mỡ tra mắt, trong đó thuốc mỡ tra mắt có thể dùng trong các trường hợp nhiễm khuẩn gây mụn trứng cá và viêm kết mạc. Thuốc không có tác dụng trong những trường hợp nhiễm khuẩn do virus hoặc nấm.

Thuốc mỡ tra mắt có thành phần chính là Tetracyclin 1%, thuốc được sử dụng khi có có tình trạng nhiễm khuẩn mắt như viêm kết mạc, viêm giác mạc, nổi chắp,... do các vi khuẩn nhạy cảm với Tetracyclin.

Mặc dù không có các chỉ định cụ thể nhưng trong một số trường hợp cần phòng ngừa nhiễm trùng da do các vết thương hở, có thể sử dụng thuốc mỡ tra mắt Tetracyclin 1%.
Khi sử dụng thuốc bôi Tetracyclin, người dùng có thể gặp một số tác dụng phụ như da bị ngứa nhẹ, kích ứng, cảm giác châm chích ở vị trí bôi thuốc hoặc phản ứng nhạy cảm khi tiếp xúc với ánh nắng mặt trời. Ngoài ra, khi dùng Tetracyclin tại chỗ có thể làm tăng nguy cơ đề kháng kháng sinh của vi khuẩn. Khi vết thương đã bắt đầu liền mặt, người dùng chỉ cần để khô thoáng và cho vết thương tự liền, lúc này không cần bôi thêm thuốc lên vết thương.
Trường hợp xảy ra bội nhiễm vi khuẩn dù đã điều trị bằng thuốc mỡ tra mắt thì người bệnh cần đến khám tại cơ sở y tế để được điều trị thích hợp, không tự ý sử dụng kháng sinh sẽ gây kháng thuốc hoặc làm nặng thêm tình trạng bệnh.

Mặc dù sử dụng ngoài da nhưng các thuốc mỡ vẫn có tác dụng lên toàn thân khi đi vào máu qua các mạch máu dưới da. Vì vậy, cần hết sức thận trọng khi sử dụng các loại thuốc mỡ bôi ngoài da, nhất là ở trẻ em hoặc khi bôi với diện tích rộng.

Không bôi thuốc mỡ lên các vết thương hở đang ở giai đoạn cấp tính hoặc bị tiết dịch. Ngoài việc bôi thuốc mỡ, để vết thương mau lành, người bệnh nên tăng cường bổ sung dinh dưỡng, nâng cao sức đề kháng như:

• Bổ sung thịt, cá, trứng, sữa... và các loại đậu để mau lành vết thương.
• Bổ sung gan, trứng, sữa, các loại rau xanh đậm giúp cung cấp sắt, acid folic và vitamin B12 cho quá trình tạo máu.
• Các thực phẩm chứa vitamin B, vitamin A hoặc vitamin E sẽ giúp vết thương mau lành, tron khi vitamin C trong rau và các loại quả giúp tăng sức đề kháng của cơ thể, phòng ngừa bội nhiễm ở các vết thương gây sưng đỏ, mưng mủ.

Tóm lại, thuốc mỡ bôi ngoài da có nhiều thành phần khác nhau và được sử dụng theo chỉ định của bác sĩ khi có tình trạng nhiễm khuẩn. Khi bị vết thương hở, có thể sử dụng thuốc mỡ tra mắt nhưng cần thận trọng tránh các tác dụng phụ và theo dõi sát tình trạng vết thương. Chỉ sử dụng thuốc bôi khi vết thương trong giai đoạn liền sẹo và chú ý bổ sung thêm dinh dưỡng để vết thương mau lành.