Các thuốc bôi chữa viêm da cơ địa

Các loại thuốc bôi chữa viêm da cơ địa không chỉ giúp được giảm các triệu chứng ngứa rát, viêm, mẩn đỏ tại vùng tổn thương trên da, mà còn hỗ trợ phục hồi phần da bị tổn thương, tránh nhiễm khuẩn. Vậy nên dùng thuốc bôi ngoài da như thế nào?

Trong quá trình điều trị viêm da cơ địa, mục tiêu chính cần đạt được là giảm tổn thương vùng da, cải thiện triệu chứng ngứa, phòng ngừa tái phát và nâng cao chất lượng sống cho người bệnh. Song song với việc tuân thủ nguyên tắc điều trị là sự phối hợp chặt chẽ giữa người bệnh và bác sĩ đóng vai trò vô cùng quan trọng. Đối với người bệnh viêm da cơ địa, phải tuân thủ tuyệt đối phác đồ điều trị của bác sĩ đồng thời ghi nhớ các nguyên tắc sinh hoạt hàng ngày:

• Tuyệt đối không gãi, chà xát vùng da bị tổn thương
• Tránh tiếp xúc với các yếu tố gây dị ứng như: xà phòng, hóa chất, đồ vật có nấm mốc, các loại côn trùng, khói thuốc,...
• Không sử dụng các loại thực phẩm, đồ uống gây dị ứng như: đậu phộng, hải sản,...
• Không sử dụng quần áo có chất liệu len.

Kết hợp với những nguyên tắc sinh hoạt hàng ngày, việc điều trị viêm da cơ địa bằng thuốc sẽ giúp cho người bệnh giảm được các triệu chứng khó chịu cũng như phòng ngừa bệnh tái phát. Các loại thuốc có thể được sử dụng trong viêm da cơ địa bao gồm:

2.1 Nhóm thuốc tác động lên hệ thống miễn dịch (Dạng bôi)

Các thuốc tác động lên hệ thống miễn dịch dưới dạng bôi đều là những thuốc có tác dụng kích thích hoặc ức chế hoạt động miễn dịch tại vùng da, giúp giảm tình trạng viêm, ngứa tại vùng bị tổn thương trên da. Nhóm thuốc tác động lên hệ miễn dịch được chia làm 2 loại chính bao gồm: Loại có chứa steroid và loại không chứa steroid.

Trong đó Steroid hay được sử dụng trong điều trị viêm da cơ địa có thể kể đến các cortisol như hydrocortison 2,5%, desonide 0,05%, đây là loại được dùng cho trẻ nhỏ cũng như các bệnh nhân ở thể nhẹ. Liều dùng thông thường từ 1 đến 2 lần trong ngày bôi tại chỗ lên vùng da tổn thương, thời gian dùng kéo dài từ 2 đến 4 tuần. Chú ý khi sử dụng steroid, người bệnh cần sử dụng kèm theo các loại thuốc dưỡng ẩm nhiều lần trong ngày.

Đối với những bệnh nhân tình trạng ở mức trung bình, các thuốc steroid sử dụng cần lựa chọn loại có hoạt tính mạnh hơn như: betamethasone dipropionate 0,05%; triamcinolone 0,1%; fluocinolone 0,025%. Tuy nhiên đối với các tình trạng nặng hơn, cấp tính, người bệnh cần sử dụng các steroid hoạt tính rất mạnh và thời gian dùng kéo dài tối đa 2 tuần. Sau quá trình điều trị bằng các loại steroid mạnh, người bệnh sẽ thay thế bằng những loại có hoạt tính yếu cho đến khi vùng da trở lại bình thường.

2.2 Nhóm các thuốc ức chế calcineurin (dạng bôi)

Các thuốc ức chế calcineurin đều là những chất giúp điều hòa miễn dịch, giống như steroid, các thuốc calcineurin thường được sử dụng trong điều trị viêm da cơ địa. Trong đó pimecrolimus và tacrolimus là 2 loại thuốc mỡ bôi được dùng nhiều nhất.

Tùy thuộc vào độ tuổi thích hợp mà việc sử dụng liều lượng cũng khác nhau. Đối với người lớn trên 15 tuổi, tacrolimus được sử dụng với hàm lượng 0,1%; còn đối với trẻ em hay những người không dung nạp được với nồng độ 0,1% sử dụng với hàm lượng nhỏ hơn 0,03%, ngày bôi 2 lần tại vị trí vùng da bị tổn thương. Cả pimecrolimus và tacrolimus đều không được sử dụng ở trẻ dưới 2 tuổi.

Bên cạnh đó, calcineurin cũng được chấp thuận sử dụng trong điều trị viêm da cơ địa ở thể nhẹ cho đến trung bình ở người lớn và trẻ từ 3 tháng tuổi. Thuốc được ưu tiên sử dụng trong giai đoạn bệnh ổn định với liên từ 2-3 lần trong 1 tuần để phòng ngừa tái phát

Ngoài ra, trong quá trình điều trị người bệnh có thể sử dụng một số loại thuốc uống toàn thân như kháng sinh để phòng ngừa nhiễm khuẩn, hay các thuốc kháng histamin H1 để giảm các triệu chứng ngứa, viêm. Bệnh nhân cũng cần chú ý tránh để bị khô da bằng các loại thuốc dưỡng ẩm làm mềm da như urea, polidocanol, trong trường hợp dày có thể sử dụng thêm acid salicylic.

Trong quá trình sử dụng thuốc bôi chữa viêm da cơ địa, người bệnh cần thận trọng trong quá trình sử dụng bởi thuốc giống như “con dao 2 lưỡi":

• Tuyệt đối chỉ sử dụng theo chỉ định của bác sĩ, tuân thủ đúng phác đồ điều trị mà bác sĩ đưa ra.
• Các thuốc tác động lên hệ thống miễn dịch như steroid, tuy được đánh giá có hiệu quả lớn trên bệnh nhân viêm da cơ địa nhưng sau quá trình điều trị, một số bệnh nhân sử dụng dài ngày đều xuất hiện một số tác dụng phụ nguy hiểm như: giãn mạch, teo và mỏng da, da hay nổi mụn, xuất hiện các vết rạn da,...Trong quá trình sử dụng, bệnh nhân cần tuân thủ đúng liều lượng, thời gian dùng thuốc của bác sĩ, không được tự ý điều chỉnh liều hay ngưng thuốc đột ngột.
• Đối với những thuốc ức chế calcineurin, tuy được đánh giá an toàn hơn so với steroid và cũng được dùng làm lựa chọn thay thế trên một số bệnh nhân không sử dụng được steroid. Tuy nhiên trong quá trình sử dụng, người bệnh có thể xuất hiện một số tác dụng phụ như bỏng rát trên da, gây tắc nghẽn lỗ chân lông, thậm chí một số trường hợp sau khi sử dụng xuất hiện tình trạng da đổi màu tại những khu vực bôi thuốc.

Các loại thuốc bôi chữa viêm da cơ địa đều được đánh giá có hiệu quả rất tốt trong việc điều trị bệnh. Tuy nhiên trong quá trình sử dụng, người bệnh cần chú ý tuân thủ yêu cầu của bác sĩ, sử dụng thuốc đúng liều, đủ thời gian và tuyệt đối ghi nhớ các nguyên tắc sinh hoạt hàng ngày.