Lịch tiêm, liều tiêm vắc-xin thủy đậu cho trẻ em và phụ nữ chuẩn bị có thai

Bài viết được tư vấn chuyên môn bởi Bác sĩ chuyên khoa I Trần Thanh Phước - Bác sĩ Nhi - Trung tâm Nhi - Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Times City.

Bệnh thủy đậu do varicella zoster virus gây ra, rất dễ lây truyền qua đường hô hấp và tiếp xúc dịch tiết. Bệnh chủ yếu ở trẻ em nhưng đôi khi cả người lớn nhiễm và có thể gây nhiều biến chứng.

Sau khi bị nhiễm, virus sẽ ở ẩn trong cơ thể người bệnh đến suốt đời, và có thể hoạt động trở lại nhiều năm sau đó, gây ra một bệnh gọi là bệnh zona (giời leo). Bệnh zona có thể xuất hiện ở bất cứ lứa tuổi nào nhưng thường gặp hơn ở những người lớn tuổi và những người bị suy giảm miễn dịch. Vì vậy việc tiêm vắc-xin ngừa thủy đậu rất cần thiết để giúp phòng tránh bệnh hiệu quả và an toàn.

Thủy đậu là một bệnh lành tính nhưng cũng có thể gây nhiều biến chứng nguy hiểm, đặc biệt đối với trẻ em và phụ nữ mang thai. Biến chứng của bệnh có thể gây viêm da do bội nhiễm vi khuẩn, nốt thủy đậu có mưng mủ, sau khi khỏi có thể để lại sẹo, rất khó hồi phục. Trong trường hợp người bệnh bị suy dinh dưỡng nặng thì những nốt thủy đậu có thể gây hoại tử vô cùng nguy hiểm.

Ngoài ra, bệnh thủy đậu còn có thể gây viêm tai (tai ngoài, tai giữa), viêm thanh quản, viêm phổi, viêm thận cấp (tiểu ra máu), trong trường hợp nặng có thể gây nên viêm não - màng não hết sức nguy hiểm, người bệnh có thể tử vong nếu để muộn và cấp cứu không kịp thời.

Đối với thai phụ trong giai đoạn 3 tháng đầu của thai kỳ và sắp sinh, thủy đậu khi mang thai có thể từ mẹ truyền sang cho thai nhi, làm bé có nguy cơ bị hội chứng thủy đậu bẩm sinh, tạo nên những vết sẹo dưới da, đầu nhỏ, đục thủy tinh thể, chậm phát triển, nhẹ cân, chi ngắn. Còn nếu mẹ bị mắc thủy đậu trong những ngày sắp sinh, con bị lây bệnh với mụn nước nổi rất nhiều và dễ bị biến chứng viêm phổi, tỷ lệ tử vong cao.

Trẻ em và phụ nữ khi mang thai là những đối tượng có hệ thống miễn dịch hoạt động kém hơn bình thường nên nguy cơ nhiễm bệnh tăng lên. Ngoài ra, ở phụ nữ mang thai và trẻ em dễ gặp các biến chứng nguy hiểm, có thể tử vong vì vậy tiêm vắc-xin thủy đậu cho trẻ cũng như phụ nữ có thai phòng là cách tốt để bảo vệ trẻ em và phụ nữ khi mang thai.

• Trẻ em từ 12 tháng đến 12 tuổi:
  • Mũi 1: Khi trẻ 12 tháng tuổi. Liều 0,5ml
  • Mũi 2: Khi trẻ 4 - 6 tuổi. Liều 0,5ml.
• Thanh thiếu niên từ 13 tuổi trở lên (Chưa mắc bệnh thủy đậu lần nào):
  • Mũi 1: Liều đầu 0,5ml
  • Mũi 2: Cách mũi 1 từ 4 - 8 tuần. Liều 0,5ml.
• Phụ nữ chuẩn bị mang thai:

Đối với phụ nữ chuẩn bị mang thai nếu chưa bị thủy đậu hoặc chưa được tiêm phòng thủy đậu, cần tiêm phòng 2 mũi vắc-xin thủy đậu, trong đó, 1 mũi tại thời điểm tùy ý và mũi sau cách mũi 1 từ 4 - 8 tuần. Nếu đã được tiêm phòng thủy đậu 1 mũi hồi nhỏ chỉ cần tiêm nhắc lại 1 mũi trước khi chuẩn bị mang thai 03 tháng.

Một số tác dụng phụ thường gặp sau khi tiêm vắc-xin thủy đậu là:

• Sưng đau, tấy đỏ, ngứa, tụ máu, nổi cục cứng tại vị trí tiêm
• Ngứa, sốt và phát ban, có thể biểu hiện trong vòng 1 - 3 tuần sau khi tiêm
• Những người có nguy cơ cao mắc phản ứng phụ với vắc-xin sẽ có triệu chứng sốt, kèm theo phát ban dạng nốt phỏng trong vòng 2 - 4 tuần sau khi tiêm.

Tuy nhiên, những phản ứng như sốt, sưng đau, ngứa sẽ tự hết sau 1-2 ngày. Trường hợp phát ban cũng sẽ tự hết trong vòng 4 tuần.

Một số ít trường hợp rất hiếm gặp có thể bị xuất huyết, chảy máu cam hoặc chảy máu niêm mạc trong miệng. Nếu tình trạng này xảy ra, mẹ hãy đưa trẻ hoặc người bệnh đến các cơ sở y tế chăm sóc và điều trị.

• Mẫn cảm với bất kỳ thành phần nào của vắc-xin, bao gồm cả: gelatin, neomycin.
• Những người đang mắc các bệnh loạn sản máu, các bệnh u lympho, hoặc các khối u ác tính ảnh hưởng đến hệ bạch huyết, tủy xương.
• Người đang điều trị bằng các thuốc ức chế miễn dịch (bao gồm corticoid liều cao), hoặc đang mắc bệnh suy giảm miễn dịch mắc phải (AIDS).
• Người mắc bệnh lao thể hoạt động chưa được điều trị.
• Hoãn tiêm vắc- xin thủy đậu ít nhất 5 tháng sau khi truyền máu hoặc huyết tương và tiêm bất kỳ một immunoglobulin với Varicella zoster (VZIG
• Phụ nữ có thai.

Một số lưu ý sau khi hoàn thành lịch tiêm thủy đậu bao gồm:

• Sau khi tiêm phòng, phụ nữ cần kiêng cữ, tránh có thai trong vòng 3 tháng.
• 6 tuần sau khi tiêm chủng vắc xin thủy đậu, cần hạn chế tiếp xúc với những người có khả năng cao bị lây truyền bệnh thủy đậu như người mắc bệnh suy giảm hệ thống miễn dịch, phụ nữ đang mang thai, trẻ sơ sinh có mẹ chưa từng mắc bệnh thủy đậu.
• Phụ nữ đang cho con bú cần thận trọng khi tiêm vắc xin vì có khả năng virus được bài tiết vào sữa mẹ.
• Khi tiêm vắc xin thủy đậu cần nghỉ ngơi trong và sau khi tiêm 1 ngày, và luôn giữ gìn sạch sẽ vị trí tiêm.
• Khi có các biểu hiện sốt, co giật cần lập tức đến cơ sở y tế gần nhất để được khám, theo dõi và điều trị kịp thời.
• Sau khi tiêm vắc-xin ngừa thủy đậu cho trẻ trong vòng 2 tháng không được sử dụng immunoglobulin nào, kể cả VZIG, trừ khi việc tiêm này có lợi hơn tác dụng của vắc- xin.

Trong vòng 6 tuần kể từ khi tiêm vắc-xin thủy đậu cho trẻ không được dùng thuốc có chứa salicylate do có xảy ra hội chứng RYE trên bệnh nhân mắc thủy đậu tự nhiên được điều trị bằng salycilate.

Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec đã và đang triển khai dịch vụ tiêm chủng với nhiều loại vắc-xin đa dạng cho các đối tượng khác nhau, từ trẻ sơ sinh, trẻ nhỏ, người lớn, phụ nữ trước và trong khi mang thai. Trong đó có vắc- xin thủy đậu được sản xuất tại Mỹ. Những ưu điểm khi tiêm vắc-xin tại Vinmec bao gồm:

• Khách hàng sẽ được thăm khám, sàng lọc đầy đủ các vấn đề về thể trạng và sức khỏe, tư vấn về vắc-xin phòng bệnh và phác đồ tiêm, cách theo dõi và chăm sóc trẻ sau tiêm chủng trước khi ra chỉ định tiêm vắc-xin theo khuyến cáo mới nhất của Bộ Y tế & Tổ chức Y tế thế giới nhằm đảm bảo hiệu quả tốt và an toàn nhất.
• Đội ngũ bác sĩ và điều dưỡng nhi giàu kinh nghiệm, chuyên nghiệp, hiểu tâm lý trẻ và áp dụng cách giảm đau hiệu quả cho trẻ trong quá trình tiêm chủng.
• 100% trẻ tiêm chủng được theo dõi 30 phút sau tiêm và đánh giá lại sức khỏe trước khi ra về.
• Được theo dõi đa khoa trước, trong và sau tiêm chủng tại Hệ thống y tế Vinmec và luôn có ekip cấp cứu sẵn sàng phối hợp với phòng tiêm chủng xử trí các trường hợp sốc phản vệ, suy hô hấp - ngừng tuần hoàn, đảm bảo xử lý kịp thời, đúng phác đồ khi có sự cố xảy ra.
• Phòng tiêm chủng thoáng mát, có khu chơi, giúp trẻ có cảm giác thoải mái như đang dạo chơi và có tâm lý tốt trước và sau khi tiêm chủng.
• Vắc-xin được nhập khẩu và bảo quản tại hệ thống kho lạnh hiện đại, với dây chuyền bảo quản lạnh (Cold chain) đạt tiêu chuẩn GSP, giữ vắc-xin trong điều kiện tốt để đảm bảo chất lượng.
• Khách hàng sẽ nhận được tin nhắn nhắc lịch trước ngày tiêm và thông tin tiêm chủng được đồng bộ với hệ thống thông tin tiêm chủng quốc gia.

Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec hiện đang cung cấp Chương trình tiêm chủng trọn gói với nhiều loại vắc-xin đa dạng cho các đối tượng khác nhau, từ trẻ sơ sinh, trẻ nhỏ, người lớn, phụ nữ trước và trong khi mang thai.
Riêng trong tháng 12/2019, Vinmec miễn phí tiêm Vắc-xin Viêm gan B sơ sinh (tiêm ngay sau khi sinh) cho bé khi đăng kí Gói tiêm chủng trọn gói dành cho trẻ từ 0-1 tuổi hoặc từ 0-2 tuổi.