Hướng dẫn theo dõi phản ứng sau tiêm chủng ở trẻ em

Bài viết được tư vấn chuyên môn bởi Thạc sĩ, Bác sĩ Nguyễn Hải Hà, Trung tâm Nhi - Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Times City.

Ở trẻ nhỏ, nhất là trẻ ở độ tuổi chưa đủ ngôn ngữ để biểu đạt các mong muốn, nhu cầu cá nhân, việc theo dõi và chăm sóc trẻ 24h sau tiêm, hay còn gọi là theo dõi phát hiện các phản ứng sau tiêm chủng cho trẻ rất quan trọng, nhằm đảm bảo an toàn & đạt hiệu quả phòng bệnh cao.

Trong những năm đầu đời, tiêm chủng mặc dù không thể bảo vệ trẻ khỏi bệnh tật hoàn toàn nhưng được coi là phương pháp tốt giảm thiểu nguy cơ mắc nhiều bệnh nguy hiểm, giảm tỉ lệ tử vong do bệnh tật. Những phản ứng sau tiêm chủng bao gồm

Phản ứng thông thường sau tiêm chủng là các biểu hiện nhẹ và có thể tự khỏi, thường xảy ra sau khi sử dụng vắc-xin, bao gồm các triệu chứng tại chỗ như: Mẩn ngứa, đau, sưng, đỏ tại vị trí tiêm; triệu chứng toàn thân như sốt dưới 39 độ C và một số triệu chứng khác (khó chịu, mệt mỏi, chán ăn).

Phản ứng nặng sau tiêm chủng, có thể bao gồm

• Sốc phản vệ (rất hiếm gặp)
• Co giật, khóc thét, quấy khóc dai dẳng, li bì, hôn mê
• Thở khò khè, khó thở, tím tái
• Đau quặn bụng, ỉa đái không tự chủ
• Đau đầu, chóng mặt, buồn nôn, nôn mửa
• Mạch nhanh nhỏ, khó bắt.

2.1. Theo dõi 30 phút sau tiêm tại cơ sở tiêm chủng

• Nhân viên y tế kiểm tra các dấu hiệu phản ứng sau tiêm chủng
• Nhân viên y tế kiểm tra nhiệt độ cơ thể và vết tiêm trước khi cho khách hàng ra về.

2.2. Chăm sóc tại nhà

Cần tiếp tục trẻ theo dõi tại nhà ít nhất trong vòng 24h sau tiêm chủng về các dấu hiệu: Tinh thần, ăn, ngủ, thở, nốt phát ban trên da, triệu chứng tại chỗ tiêm...

Gia đình cần chú ý

• Cho trẻ ăn/bú đủ bữa, đủ số lượng, đúng tư thế; không cho ăn nằm
• Kiểm tra thường xuyên trẻ, đặc biệt là ban đêm
• Dùng thuốc cho trẻ theo chỉ định của bác sĩ (nếu có)
• Nếu trẻ sốt: Cặp nhiệt độ, chườm mát, dùng hạ sốt theo đơn
• Không đắp bất kì chất gì vào vị trí tiêm (lá cây, chanh, khoai tây...)

Tất cả các trường hợp tiêm vắc-xin, cần đưa trẻ KHÁM LẠI NGAY khi:

• Trẻ co giật, khóc thét, quấy khóc kéo dài, li bì, bú kém, bỏ bú
• Khó thở, tím tái, nổi mề đay toàn thân, chân tay lạnh, nổi vân tím
• Sốt cao liên tục trên 39 độ C, dùng hạ sốt không đỡ
• Sốt trên 3 ngày
• Vị trí tiêm sưng, cứng, đau và hạn chế vận động, có quầng đỏ kích thước > 2cm.

Cách xử trí các trường hợp có phản ứng sưng nóng đỏ đau tại vị trí tiêm

• Không đắp bất kì chất gì vào vị trí tiêm
• Nếu quầng đỏ tiếp tục to lên > 2cm, cứng, nóng →KHÁM LẠI NGAY.

Cách xử trí các trường hợp có phản ứng sốt:

• Sốt < 38.5 độ C: Chườm mát bằng nước dưới vòi hoặc dùng miếng hạ sốt dán trán
• Sốt > 38.5 độ C: Dùng thuốc hạ sốt theo đơn của bác sĩ.

• Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec sử dụng nguồn vắc-xin chất lượng cao, có xuất xứ rõ ràng, phù hợp theo độ tuổi cần tiêm chủng, đảm bảo an toàn từ khâu kiểm nhập, bảo quản đến khi sử dụng.
• Trước khi tiêm phòng, tất cả trẻ được khám sàng lọc trước tiêm với các bác sĩ chuyên khoa nhi – vắc-xin để giúp trẻ đảm bảo sức khỏe tốt khi tiêm chủng. Bác sĩ sẽ tư vấn cho gia đình các loại vắc-xin phòng bệnh tốt phù hợp với từng lứa tuổi theo khuyến cáo mới nhất của Bộ Y tế & Tổ chức Y tế thế giới cũng như cách theo dõi phản ứng sau tiêm vắc-xin.
• Đội ngũ bác sĩ và điều dưỡng nhi giàu kinh nghiệm, chuyên nghiệp, hiểu tâm lý trẻ và áp dụng cách giảm đau hiệu quả cho trẻ trong quá trình tiêm chủng.
• 100% trẻ tiêm chủng được theo dõi và đánh giá lại sức khỏe trước khi ra về.
• Phòng theo dõi sau tiêm chủng được trang bị đầy đủ các phương tiện cấp cứu; đội ngũ bác sĩ - điều dưỡng được đào tạo về xử trí cấp cứu phản vệ nhằm đảm bảo xử lý kịp thời, đúng phác đồ khi có sự cố xảy ra.
• Phòng tiêm chủng thoáng mát, có khu chơi, giúp trẻ có cảm giác thoải mái như đang dạo chơi và có tâm lý tốt trước và sau khi tiêm chủng.