Có thể tiêm vắc-xin sởi cho trẻ trước 9 tháng tuổi?

Bài viết được tư vấn chuyên môn bởi Bác sĩ chuyên khoa I Trần Thanh Phước - Trung tâm Nhi - Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Times City.

Theo chương trình tiêm chủng mở rộng, lịch tiêm phòng sởi cho trẻ gồm 2 mũi vắc-xin vào lúc 9 tháng tuổi và 18 tháng tuổi. Vậy đối với trẻ trước 9 tháng tuổi, có thể tiêm vắc-xin phòng sởi cho trẻ được không?

Bệnh sởi do virus sởi gây ra, đây là một bệnh dễ lây truyền trên diện rộng. Người nhiễm bệnh khi ho, hắt hơi, nói chuyện, các giọt dịch tiết mũi họng chứa virus sởi sẽ phát tán ra ngoài không khí, bám trên các bề mặt,... làm lây bệnh cho người khác. Một người bệnh sởi có thể lây bệnh cho khoảng 20 người. Khoảng thời gian lây bệnh kéo dài, bắt đầu từ trước khi người bệnh biết mình mắc sởi, từ 4 ngày trước khi phát ban đến 4 ngày sau khi hết ban.

Bệnh sởi nếu không được chăm sóc, điều trị đúng cách có thể gây ra các biến chứng nghiêm trọng như viêm đường hô hấp, viêm tai mũi họng, tiêu chảy cấp, mù lòa, viêm màng não,... dẫn đến các di chứng nặng nề, người bệnh có thể tàn phế, tử vong, đặc biệt ở đối tượng trẻ em, trẻ suy dinh dưỡng, người bị suy giảm miễn dịch. Phụ nữ có thai nếu mắc bệnh sởi có thể bị sảy thai, sinh non.

Tiêm vắc-xin sởi cho trẻ là biện pháp phòng bệnh quan trọng, việc tiêm vắc-xin đã làm giảm số lượng trẻ mắc bệnh rất nhiều so với trước kia, từ đó bảo vệ trẻ khỏi nguy cơ các biến chứng và tử vong do bệnh sởi.

Lịch tiêm phòng ngừa sởi chuẩn cho trẻ ở Việt nam

Tiêm vacxin sởi cho trẻ khi nào, mấy mũi? Theo đó, lịch tiêm phòng cho trẻ có mũi tiêm đầu tiên khi bé được 9 tháng tuổi. Mũi tiêm phòng bệnh sởi thứ hai được thực hiện khi bé 15-18 tháng tuổi. Về mũi tiêm phòng sởi thứ 3 có thể thực hiện khi bé đã 4 đến 5 tuổi.

Lưu ý, khoảng cách tối thiểu giữa 2 mũi vắc xin tiêm phòng sởi được các bác sĩ khuyến cáo là 6 tháng. Bên cạnh đó, khi bé được 15 đến 18 tháng tuổi có thể kết hợp tiêm vacxin 3 trong 1 phòng bệnh sởi, quai bị và Rubella (hay còn gọi là MMR II). Với mũi tiêm 3 trong 1 này sẽ thực hiện mũi tiêm nhắc lại thứ 2 sau khoảng 2-5 tuổi tùy theo tình hình dịch tễ.

Theo lịch tiêm chủng mở rộng ở nước ta, trẻ được tiêm vắc-xin sởi khi được 9 tháng tuổi. Vậy trước 9 tháng tiêm sởi-quai bị-rubella được không? Theo khuyến cáo của Tổ chức Y tế thế giới (WHO), có thể tiêm vắc-xin cho trẻ từ 6 tháng tuổi nếu trẻ đang sống trong vùng có dịch sởi hoặc sắp đến vùng có dịch. Các nghiên cứu cho thấy, tiêm vắc-xin sởi cho trẻ từ 6 tháng tuổi là an toàn, không ảnh hưởng đến sức khỏe trẻ, tuy nhiên đáp ứng miễn dịch không cao do vắc-xin bị trung hòa bởi kháng thể từ mẹ truyền sang trẻ.

WHO không khuyến cáo tiêm vắc-xin cho trẻ dưới 6 tháng tuổi. Khi tiêm vắc-xin sởi cho trẻ trước lịch tiêm chủng vì bất kỳ lý do gì, mũi tiêm này không được tính là mũi tiêm sởi chính thức, và cha mẹ vẫn phải đưa trẻ đi tiêm 2 mũi vắc-xin sởi vào lúc 9 tháng tuổi và mũi thứ 3 khi trẻ được 18 tháng tuổi nhằm đảm bảo trẻ có được miễn dịch phòng bệnh. Những người mẹ đang cho con bú cũng được khuyến khích tiêm vắc-xin sởi, vì kháng thể được tạo ra từ cơ thể mẹ có thể bài tiết qua sữa, giúp bảo vệ trẻ khỏi bệnh sởi khi trẻ còn quá nhỏ, chưa đủ tháng để tiêm vắc-xin.

Theo các chuyên gia Y tế cho biết, vắc xin chính là phương pháp hữu hiệu nhất để phòng ngừa bệnh sởi hiệu quả. Hiện nay, vắc xin sởi có cả ở 2 dạng: dạng kết hợp và dạng đơn. Ở Việt Nam, các bác sĩ sẽ sử dụng loại vắc xin đơn MVVAC để phòng bệnh sởi cho trẻ từ 6 tháng tuổi.

Dạng vắc-xin phối hợp sởi-quai bị-rubella giúp phòng chống ba bệnh dịch nguy hiểm( Sởi, quai bị, Rubella) trong một mũi tiêm là vắc-xin an toàn, có hiệu lực bảo vệ cao. Tuy nhiên, mũi tiêm phối hợp này chỉ dùng cho trẻ từ 12 tháng tuổi trở lên và người lớn, không khuyến cáo sử dụng cho trẻ 9 tháng tuổi.

Không những trẻ em mà người lớn cũng cần tiêm vắc-xin sởi, đặc biệt là những người đi du lịch, công tác đến những vùng có dịch, những nhân viên y tế làm việc trong môi trường thường xuyên tiếp xúc với các mầm bệnh và phụ nữ trong độ tuổi sinh đẻ có ý định mang thai.

Vắc xin tiêm phòng sởi chống chỉ định với những trường hợp sau đây:

• Trẻ nhỏ có tiền sử sốc phản vệ hoặc mẫn cảm với các thành phần có trong vắc xin.
• Trẻ nhỏ mắc các bệnh về bạch cầu cấp, suy tim, suy thận, suy gan, thiếu máu...
• Trẻ nhỏ mắc các bệnh viêm nhiễm, nhiễm trùng cấp tính.
• Trẻ nhỏ mới truyền máu hoặc sử dụng sản phẩm globulin trong vòng 3 tháng.
• Trẻ nhỏ mới kết thúc liệu trình điều trị “xạ trị” hay điều trị corticoid trong 14 ngày.

Trễ mũi tiêm phòng sởi cho trẻ phải làm sao ?

Theo Tổ chức Y tế thế giới cho biết, lịch tiêm phòng cho trẻ đã được xác lập, tính toán dựa vào rất nhiều nghiên cứu và thử nghiệm lâm sàng trong nhiều năm. Vì thế chỉ khi trẻ được thực hiện việc tiêm chủng chích ngừa đúng lịch mới nâng cao được khả năng phòng vệ của vacxin trước những căn bệnh nguy hiểm. Tuy nhiên, trong một số trường hợp vẫn có bố mẹ quên lịch cũng như trễ mũi tiêm phòng sởi cho bé.Lúc này, bố mẹ nên đưa bé đến gặp bác sĩ để tư vấn và thực hiện lịch tiêm bổ sung các mũi tiêm còn thiếu cho bé. Với trường hợp bé 18 tháng tuổi chưa được tiêm vắc xin phòng sởi cần thực hiện đủ 2 mũi vacxin càng sớm càng tốt.

Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec hiện đang cung cấp dịch vụ tiêm chủng với nhiều loại vắc-xin đa dạng cho các đối tượng khác nhau, từ trẻ sơ sinh, trẻ nhỏ, người lớn, phụ nữ trước và trong khi mang thai. Trong đó có vắc-xin MMR II & Diluent Inj 0,5ml của công ty MMD tại Mỹ được chứng nhận đạt tiêu chuẩn và vắc- xin sởi đơn MVVAC 0,5 ml do Việt nam sản xuất.Cùng với đó việc tiêm chủng tại Vinmec có các ưu điểm như:

• Trẻ sẽ được các bác sĩ chuyên khoa nhi - vắc-xin thăm khám, sàng lọc đầy đủ các vấn đề về thể trạng và sức khỏe, tư vấn về vắc-xin phòng bệnh và phác đồ tiêm, cách theo dõi và chăm sóc trẻ sau tiêm chủng trước khi ra chỉ định tiêm vắc-xin theo khuyến cáo mới nhất của Bộ Y tế & Tổ chức Y tế thế giới nhằm đảm bảo hiệu quả tốt và an toàn nhất cho trẻ.
• Đội ngũ bác sĩ và điều dưỡng nhi giàu kinh nghiệm, chuyên nghiệp, hiểu tâm lý trẻ và áp dụng cách giảm đau hiệu quả cho trẻ trong quá trình tiêm chủng.
• 100% trẻ tiêm chủng được theo dõi 30 phút sau tiêm và đánh giá lại sức khỏe trước khi ra về.
• Được theo dõi đa khoa trước, trong và sau tiêm chủng tại Hệ thống y tế Vinmec và luôn có ekip cấp cứu sẵn sàng phối hợp với phòng tiêm chủng xử trí các trường hợp sốc phản vệ, suy hô hấp - ngừng tuần hoàn, đảm bảo xử lý kịp thời, đúng phác đồ khi có sự cố xảy ra.
• Phòng tiêm chủng thoáng mát, có khu chơi, giúp trẻ có cảm giác thoải mái như đang dạo chơi và có tâm lý tốt trước và sau khi tiêm chủng.
• Vắc-xin được nhập khẩu và bảo quản tại hệ thống kho lạnh hiện đại, với dây chuyền bảo quản lạnh (Cold chain) đạt tiêu chuẩn GSP, giữ vắc-xin trong điều kiện tốt để đảm bảo chất lượng.
• Bố mẹ sẽ nhận tin nhắn nhắc lịch trước ngày tiêm và thông tin tiêm chủng của bé sẽ được đồng bộ với hệ thống thông tin tiêm chủng quốc gia.

Bác sĩ Trần thanh Phước đã có 25 năm kinh nghiệm làm việc trong lĩnh vực Nhi khoa và y tế dự phòng. Hiện Bác sĩ đang làm việc tại phòng khám đơn nguyên vaccine thuộc trung tâm Nhi Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Times City