Chăm sóc giảm nhẹ cho bệnh nhân ung thư

Chăm sóc giảm nhẹ cho bệnh nhân ung thư có tác động tích cực giúp nâng cao chất lượng cuộc sống trong những năm tháng cuối đời của người bệnh. Chăm sóc giảm nhẹ là sự phối hợp nhiều biện pháp như điều trị giảm đau, giải quyết vấn đề tâm lý và vấn đề thực thể mà bệnh nhân phải gánh chịu.

Chăm sóc giảm nhẹ bệnh nhân ung thư là hoạt động nhằm cải thiện chất lượng cuộc sống của người bệnh và gia đình người bệnh, những người đang đối mặt với các vấn đề liên quan đến ốm đau đe dọa đến tính mạng, thông qua sự ngăn ngừa và làm giảm gánh nặng họ chịu đựng bằng cách nhận biết sớm, đánh giá toàn diện và điều trị đau, các vấn đề khác, thể lực, tâm lý xã hội. Nhìn chung, chăm sóc giảm nhẹ trong ung thư sẽ tuân thủ theo các nguyên tắc sau:

• Cung cấp dịch vụ chăm sóc giảm nhẹ cho tất cả những người mắc bệnh đe doạ tính mạng (như ung thư).
• Giúp người bệnh thoát khỏi cơn đau và các triệu chứng khó chịu khác.
• Tăng cường tuân thủ điều trị và làm giảm các tác dụng phụ của thuốc.
• Khẳng định chất lượng cuộc sống, coi cái chết là một quá trình tất yếu.
• Không cố ý làm thúc đẩy hoặc trì hoãn cái chết của người bệnh
• Quan tâm và lồng ghép các vấn đề chăm sóc về tâm lý xã hội và tinh thần cho người bệnh.
• Cố gắng giúp người bệnh có cuộc sống tích cực, độc lập một cách tối đa cho đến khi cuối đời, nâng cao tính tự chủ cũng như các kỹ năng và kiến thức tự chăm sóc của người bệnh và gia đình
• Hỗ trợ gia đình người bệnh giải quyết với những khó khăn, kể cả khi người bệnh qua đời.
• Lấy người bệnh làm trung tâm, làm việc theo nhóm chăm sóc đa thành phần, gồm cả chuyên môn và không chuyên môn giải quyết toàn diện các nhu cầu về thể chất, tâm lý xã hội của người bệnh và gia đình.
• Nâng cao chất lượng cuộc sống, góp phần tác động tích cực tới quá trình diễn tiến bệnh.
• Cung cấp cho người bệnh sớm được tiếp cận với các phương pháp điều trị đặc hiệu nhằm kéo dài cuộc sống cho người bệnh. Động viên, hỗ trợ về tinh thần cho người bệnh giúp họ hiểu tốt hơn về các diễn biến bệnh, các biến chứng và tác dụng phụ trong quá trình điều trị.

Chăm sóc giảm nhẹ có thể thực hiện ở mọi lứa tuổi, với mọi loại bệnh ung thư và mọi giai đoạn của bệnh thông qua việc sử dụng thuốc, thay đổi chế độ dinh dưỡng, chế độ nghỉ ngơi hay hỗ trợ tâm lý. Một số phương pháp chăm sóc giảm nhẹ cần được lưu ý gồm có:

Hỗ trợ về mặt xã hội:

• Bệnh nhân ung thư có thể gặp khó khăn khi nói chuyện với người thân và người chăm sóc về cảm nhận của họ, những gì mà bản thân trải qua do đó người bệnh có thể cần một nhóm xã hội hỗ trợ.
• Nhân viên công tác xã hội có thể giúp người bệnh trong những trường hợp này như giúp lên kế hoạch họp mặt gia đình, gợi ý cách sắp xếp những người muốn giúp đỡ người bệnh.
• Giúp người bệnh tìm kiếm thông tin y tế, đưa đón người bệnh, hoặc các dịch vụ y tế khác.

Hỗ trợ về cảm xúc:

• Bệnh nhân ung thư có thể trải qua nhiều trạng thái cảm xúc khác nhau như buồn, lo lắng hay bực bội.
• Bệnh nhân ung thư cũng có thể khiến người bệnh trở nên căng thẳng do đó một nhóm cố vấn, trợ giúp, chuyên gia tâm lý có thể giúp người bệnh thấu hiểu và đối mặt với các cảm xúc này.
• Người bệnh nên trò chuyện với bác sĩ và điều dưỡng về cảm xúc của bản thân để được trợ giúp. Người bệnh cũng có thể tìm được những lời khuyên về cách đối mặt với những cảm xúc đó.

Hỗ trợ về tâm linh và đức tin:

• Bệnh ung thư có thể khiến người bệnh đặt ra nhiều câu hỏi về tâm linh và đức tin. Người bệnh có thể đấu tranh tinh thần để cố hiểu tại sao mình bị ung thư hoặc mong muốn nhiều hơn sau khi khỏi bệnh.
• Nếu bệnh nhân đang sinh hoạt trong cộng đồng tôn giáo như Thiên chúa, Do thái hay các tôn giáo khác thì người đứng đầu tôn giáo hoặc các thành viên có thể hỗ trợ người bệnh về tâm linh và đức tin.

Chăm sóc sức khỏe tâm thần:

• Người bệnh rất dễ bị ảnh hưởng bởi triệu chứng, phương pháp điều trị và thuốc điều trị ung thư như mất ngủ, căng thẳng, không minh mẫn hoặc người bệnh có thể rất lo âu về việc điều trị có hiệu quả không
• Chăm sóc giảm nhẹ về sức khỏe tâm thần bao gồm thể dục, tư vấn, thiền định và có thể dùng thuốc giảm lo âu, trầm cảm hoặc cải thiện giấc ngủ.

Hỗ trợ tài chính:

• Việc tốn kém trong điều trị ung thư có thể trở thành nguyên nhân của căng thẳng và lo âu cho người bệnh, do đó việc chăm sóc giảm nhẹ có thể bao gồm cố vấn về tài chính.
• Giúp người bệnh trao đổi với bác sĩ về chi phí điều trị, giải thích các hoá đơn và chế độ bảo hiểm, giúp người bệnh nộp đơn xin nghỉ phép hoặc thủ tục hưởng trợ cấp khuyết tật.
• Tìm các chương trình cung cấp thuốc miễn phí hoặc có chi phí thấp, tìm hiểu về cách quản lý tài chính.

Chăm sóc thể chất:

• Tác dụng phụ về thể chất của ung thư và các phương pháp điều trị ung thư phụ thuộc vào nhiều yếu tố như loại ung thư, phương pháp điều trị, sức khoẻ chung người bệnh gây ra đau, mệt mỏi, buồn nôn, nôn, các vấn đề về hô hấp hay giấc ngủ.
• Chăm sóc giảm nhẹ các triệu chứng có thể bao gồm sử dụng thuốc chống nôn, vật lý trị liệu hoặc hỗ trợ về chế độ dinh dưỡng.
• Người bệnh có thể gặp chuyên gia về chăm sóc giảm nhẹ, chuyên gia về giấc ngủ, chuyên gia về điều trị giảm đau hay các chuyên gia khác để được trợ giúp.

Chăm sóc giảm nhẹ sau khi kết thúc điều trị ung thư:

• Đôi khi các tác dụng phụ về thể chất có thể kéo dài đến sau khi kết thúc điều trị gọi là “tác dụng phụ muộn” nếu xảy ra và kéo dài hàng tháng hay hàng năm sau điều trị.
• Chuyên gia chăm sóc giảm nhẹ có thể giúp điều trị các tác dụng phụ muộn này và đây cũng là một phần quan trọng của chăm sóc điều trị ung thư.

Chăm sóc bệnh nhi:

• Chăm sóc giảm nhẹ có các dịch vụ cho cả đối tượng là trẻ em, là một phần quan trọng của kế hoạch điều trị cho đối tượng này, bất kể lứa tuổi và giai đoạn bệnh.
• Phụ huynh nên trao đổi với bác sĩ điều trị trước khi trẻ bắt đầu điều trị ung thư, hỏi về tác dụng phụ của điều trị có thể có và các lựa chọn chăm sóc giảm nhẹ.
• Hãy cho bác sĩ biết ngay khi trẻ gặp các tác dụng phụ mới hoặc có sự thay đổi các tác dụng phụ để bác sĩ có thể điều trị kịp thời

Chăm sóc cho người chăm và con của người bệnh:

• Chăm sóc giảm nhẹ không chỉ dành cho bệnh nhân ung thư mà còn bao gồm cả hỗ trợ cho người chăm sóc và con của người bệnh.
• Người thân thường mang đến những sự trợ giúp quan trọng về thể chất cũng như tinh thần cho người bệnh. Người chăm sóc cũng trải qua những căng thẳng, lo âu, trầm cảm và thất vọng. Chăm sóc giảm nhẹ vừa giúp người chăm sóc vừa đảm bảo chăm sóc cho người bệnh được cải thiện.
• Nếu bệnh nhân ung thư có con nhỏ, họ có thể cần thêm sự trợ giúp từ người khác để chăm sóc con của mình.
• Nhân viên y tế hoặc nhân viên công tác xã hội có thể chăm sóc giảm nhẹ cho người chăm sóc bệnh nhân ung thư.

Đối với người cao tuổi:

• Chăm sóc giảm nhẹ đặc biệt quan trọng với người bệnh trên 65 tuổi.
• Người cao tuổi có thể gặp nhiều tác dụng phụ về thể chất hơn, đặc biệt là do hóa trị.
• Cơ thể họ không thể phục hồi nhanh được sau phẫu thuật như trước kia.

Nhìn chung, việc điều trị giảm nhẹ cho bệnh nhân ung thư nên được bắt đầu thực hiện ngay khi cần và trong suốt quá trình điều trị. Người bệnh được chăm sóc giảm nhẹ trong ung thư thường ít gặp các triệu chứng nặng hơn, có chất lượng cuộc sống tốt hơn, cũng như hài lòng hơn với việc điều trị.